Tego dnia...

[Miguel de Catalan]

02.03.1384 r.
Podczas zjazdu szlachty w Radomsku podjęto decyzję o powierzeniu tronu polskiego Jadwidze Andegaweńskiej.
"...Dwór węgierski tymczasem nie dotrzymał warunku przysłania do Polski Jadwigi w terminie do 11 listopada. To było przyczyną nowego poselstwa na Węgry, w którym wraz z przedstawicielami Małopolan udał się kasztelan kaliski Sędziwój z Szubina, wypróbowany stronnik Andegawenów, co więcej, on poselstwo poprowadził. Wydaje się, iż miało to uwiarygodnić propozycje polskie, przekonać, że za Andegawenami optują nie tylko Małopolanie. Jan z Czarnkowa informuje, że Sędziwojowi towarzyszyli synowie dostojników krakowskich i sandomierskich, którzy mieli pozostać na Węgrzech jako zakładnicy, tj. gwaranci bezpieczeństwa Jadwigi, gdy ta uda się do Polski. Najwyraźniej królowa Elżbieta nieufna zapewnieniom oczekiwała, że najpierw Węgrzy zawładną ważniejszymi grodami, a przede wszystkim Krakowem. Przewidywano to w Polsce i prawdopodobnie podejrzewano, że w sprawie tej ma być pomocny Węgrom Sędziwój, bo go zatrzymano wraz ze świtą i zapewne do Krakowa nie wpuszczono. Z kolei miał Krakowem zawładnąć na rzecz Węgier z polecenia królowej kasztelan sandomierski Jaśko z Tarnowa, ale on wręcz krakowian o wszystkim uprzedził. Ta sytuacja skłoniła dostojników polskich do zwołania nowego wiecu. Miał się on odbyć w Lelowie, ale ostatecznie doszedł do skutku w Radomsku w marcu 1384 r. Ważne jest to, że uczestniczył w nim arcybiskup Bodzęta, do niedawna zagorzały rzecznik koronacji Siemowita. Zgodzono się ponownie na oddanie tronu Jadwidze, z tym że powinna ona rzeczywiście w Polsce królować, a więc przede wszystkim tutaj pozostać. Sprawy jej męża zdaje się nie tykano, a w każdym razie przekaz Jana sprawę tę pomija milczeniem. Postanowiono tu również w sposób ultymatywny, że jeżeli dwór węgierski nadal nie spełni warunku przysłania Jadwigi do Polski, wówczas Polacy wybiorą sobie innego władcę. Niestety nie wiadomo, czy alternatywnie godzono się teraz na Siemowita..."

[Miguel de Catalan]

03.03
1362 – Król Kazimierz III Wielki nadał prawa miejskie Ropczycom.
1501 – W Wilnie zawarto antymoskiewskie przymierze litewsko-krzyżackie.
1585 – Elbląg zawarł porozumienie handlowe z angielską Kompanią Wschodnią.
1812 – Sformowano Legię Księstwa Warszawskiego.
1831 – Powstanie listopadowe: zwycięstwo oddziału gen. Józefa Dwernickiego nad Rosjanami w bitwie pod Kurowem.
1846 – Wojska austriackie zdławiły powstanie krakowskie.
1896 – Około 110 górników zginęło w pożarze w kopalni „Kleofas” w Katowicach.
1912 – Biskup krakowski Adam Stefan Sapieha odbył ingres do katedry wawelskiej.

[Miguel de Catalan]

WYDARZENIA NA ŚWIECIE
03.03
1067 – Książę połocki i wielki książę kijowski Wsiesław Briaczysławicz uległ koalicji książąt ruskich w bitwie nad Niemigą.
1284 – Wydano Statut z Rhuddlan ogłaszający przyłączenie Walii do Korony Angielskiej.
1298 – Papież Bonifacy VIII promulgował zbiór prawa kanonicznego Liber sextus.
1326 – Zawarto porozumienie kończące tzw. wojnę czterech władców – konflikt feudalny w regionie francuskiego miasta Metz.
1357 – We Francji ogłoszono tzw. wielki ordonans marcowy, który ustanowił m.in. zasadę wolnego zwoływania Stanów Generalnych.
1431 – Kardynał Gabriele Condulmaro został wybrany na papieża i przybrał imię Eugeniusz IV.
1575 – Cesarz Akbar z dynastii Wielkich Mogołów w północnych Indiach odniósł decydujące zwycięstwo nad wojskami bengalskimi w bitwie pod Tukaroi.
1585 – We włoskiej Vicenzy oddano do użytku Teatro Olimpico.
1600 – Regent Szwecji Karol Sundermański powołał trybunał do osądzenia szwedzkich stronników Zygmunta III Wazy.
1613 – Michał I Romanow został wybrany przez Sobór Ziemski na cara Rosji (według kalendarza gregoriańskiego).
1638 – Wojna trzydziestoletnia: zwycięstwo wojsk protestanckich w II bitwie pod Rheinfelden.
1776 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: amerykańska marynarka wojenna w swej pierwszej akcji bojowej dokonała desantu pod Nassau na brytyjskich Bahamach.
1779 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie nad Brier Creek (Georgia).
1805 – Utworzono Terytorium Luizjany.
1813 – Okupowana od 3 lat przez Brytyjczyków francuska Gwadelupa została na 15 miesięcy scedowana na rzecz Szwecji.
1814 – Wojna Francji z VI koalicją: skapitulowała francuska twierdza Soissons.
1817 – Utworzono Terytorium Alabamy.
1842 – W Lipsku odbyło się prawykonanie III symfonii Mendelssohna.
1845 – Floryda jako 27. stan dołączyła do Unii.
1849 – Utworzono Terytorium Minnesoty.
1857 – II wojna opiumowa: Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę Chinom.
1859 – Położono kamień węgielny pod budowę soboru św. Aleksandra w Paryżu.
1861 – W Rosji zniesiono poddaństwo.
1871 – Odbyły się pierwsze wybory do niemieckiego Reichstagu.
1873 – William Fox został po raz czwarty premierem Nowej Zelandii.
1875:
W Montrealu rozegrano pierwszy mecz hokeja na lodzie.
W Paryżu odbyła się prapremiera opery Carmen Georges’a Bizeta.
1878 – Podpisano rosyjsko-turecki traktat pokojowy w San Stefano, dzięki któremu Bułgaria została wyzwolona spod okupacji tureckiej.

[Miguel de Catalan]

04.03
1386 – Władysław II Jagiełło został koronowany w katedrze wawelskiej na króla Polski.
1430 – Władysław II Jagiełło wydał przywilej jedlneński.
1513 – Król Zygmunt I Stary potwierdził prawa miejskie Piły, nadane jej w I połowie XV wieku.
1768 – Zawiązano i zaprzysiężono związek zbrojny konfederacji barskiej założonej 29 lutego.
1846:
Powstanie krakowskie: dyktator powstania Jan Tyssowski wraz z oddziałem złożył broń na granicy pruskiej.
Wydano koncesję na budowę linii kolejowej ze Stargardu do Poznania, którą oddano do użytku 2 lata później.
1863 – Powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Pieskową Skałą.
1904 – W Zakopanem założono Związek Górali.

[Miguel de Catalan]

WYDARZENIA NA ŚWIECIE
04.03
852 – W dokumencie podpisanym przez księcia Trpimira I po raz pierwszy pojawiła się nazwa Chorwacja.
1152 – Fryderyk I Barbarossa został koronowany na króla Niemiec.
1226 – Hamm w Nadrenii Północnej-Westfalii uzyskało prawa miejskie.
1238 – W bitwie nad rzeką Sit armia mongolska pod wodzą Batu-chana pokonała wojska wielkiego księcia włodzimierskiego Jerzego II Wsiewołodowicza.
1341 – Ramathibodi I wstąpił na tron Syjamu.
1461 – Edward IV York został królem Anglii.
1519 – Konkwistador Hernán Cortés wylądował na wybrzeżu Meksyku.
1665 – Anglia wypowiedziała wojnę Niderlandom.
1681 – Król Anglii Karol II Stuart przyznał kwakrowi Williamowi Pennowi prawo do założenia nowej kolonii w okolicach przyszłej Filadelfii.
1687 – W Monasterze Paleostrowskim dokonało samospalenia ok. 2700 staroobrzędowców na czele z hierodiakonem z Monasteru Sołowieckiego Ignacym.
1789:
Odbyło się pierwsze posiedzenie Kongresu Stanów Zjednoczonych.
Weszła w życie Konstytucja Stanów Zjednoczonych.
1791 – Vermont jako 14. stan dołączył do Unii.
1794 – Została uchwalona 11. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych dotycząca prawa występowania z powództwem wobec indywidualnych stanów.
1797 – John Adams został 2. prezydentem USA.
1801 – Thomas Jefferson został 3. prezydentem USA.
1809 – James Madison został 4. prezydentem USA.
1813 – Cyryl VI został ekumenicznym patriarchą Konstantynopola.
1815 – Terytorium utworzonej przez Napoleona Bonaparte marionetkowej Republiki Rodańskiej powróciło do Szwajcarii.
1817 – James Monroe został 5. prezydentem USA.
1818 – W Moskwie odsłonięto Pomnik Minina i Pożarskiego.
1825 – John Quincy Adams został 6. prezydentem USA.
1829 – Andrew Jackson został 7. prezydentem USA.
1834 – We Włoszech założono zgromadzenie zakonne Adoratorek Krwi Chrystusa.
1837:
Chicago otrzymało prawa miejskie.
Martin Van Buren został 8. prezydentem USA.
1841 – William Henry Harrison został 9. prezydentem USA.
1845 – James Polk został 11. prezydentem USA.
1848:
Karol Marks został wydalony z Belgii.
Król Sardynii Karol Albert ogłosił statut fundamentalny ustanawiając monarchię konstytucyjną.
1849:
Cesarz Austrii Franciszek Józef I manifestem ołomunieckim włączył Węgry do ziem Cesarstwa, przekreślając tym samym ich niezależność.
Zachary Taylor został 12. prezydentem USA.
1853 – Franklin Pierce został 14. prezydentem USA.
1857 – James Buchanan został 15. prezydentem USA.
1861:
Abraham Lincoln został 16. prezydentem USA.
Niemiecki astronom Ernst Tempel odkrył planetoidę (64) Angelina.
1869 – Ulysses Grant został 18. prezydentem USA.
1872 – Hiszpanie założyli miasto Puerto Princesa na filipińskiej wyspie Palawan.
1877:
Rutherford Hayes został 19. prezydentem USA.
W Teatrze Wielkim w Moskwie odbyła się prapremiera baletu Jezioro łabędzie z muzyką Piotra Czajkowskiego.
1881 – James Garfield został 20. prezydentem USA.
1885 – Grover Cleveland został 22. prezydentem USA.
1889 – Benjamin Harrison został 23. prezydentem USA.
1890 – W Szkocji otwarto most kolejowy Forth Bridge.
1892 – Niemiecki astronom Max Wolf odkrył planetoidę (325) Heidelberga.
1893 – Grover Cleveland został 24. prezydentem USA.
1895 – Wojna chińsko-japońska: zwycięstwo wojsk japońskich w bitwie pod Yingkou.
1896 – Martinus Theunis Steyn został prezydentem Wolnego Państwa Orania.
1897 – William McKinley został 25. prezydentem USA.

[Miguel de Catalan]

04.03.1768 r
Zawiązano i zaprzysiężono związek zbrojny konfederacji barskiej założonej 29 lutego.
W dniu św. Kazimierza, 4 marca tego 1768 roku zawiązano i zaprzysiężono związek zbrojny konfederacji barskiej. Wcześniej, 29 lutego w Barze na Podolu zawiązano konfederację w obronie wolności, niepodległości i praw religii katolickiej. Wymierzona była przeciwko innowiercom, cesarzowej Rosji Katarzynie II oraz uległemu jej królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, który, z pomocą Repnina, narzucił Rzeczypospolitej gwarancję rosyjską.
Konfederacja barska objęła swoim zasięgiem ziemie całej ówczesnej Polski. Swoje cele zamierzała osiągnąć osadzając na polskim tronie członka rodziny Wettinów, by w ten sposób uniezależnić się od Rosji. Przywódcami i inicjatorami konfederacji byli członkowie magnaterii, m.in. K. Pułaski, K. Sołtyk, W. Rzewuski, T. Wessel z biskupem kamienieckim Adamem Stanisławem Krasińskim i marszałkiem nadwornym koronnym Jerzym Augustem Mniszchiem na czele. Związek zbrojny został zorganizowany przez Michała Hieronima Krasińskiego, Joachima Potockiego, Michała Jana Paca, Józefa Sapiehę, Józefa Pułaskiego (marszałek związku wojskowego) – ojca Kazimierza – a także przez Wawrzyńca Potockiego. Marszałkiem generalnym koronnym został A. Krasiński. Karmelita ks. Marek Jandołowicz stał się przywódcą religijnym konfederatów, a ideologami politycznymi S. Czacki i M. Wielhorski.
W 1768 roku konfederaci, popierając Turcję, wypowiedzieli wojnę Rosji. Pomoc militarną i finansową uzyskali od Francji. Polskie siły, tworzone w pośpiechu, składały się z ochotników rekrutujących się spośród szlachty oraz milicji magnackiej i żołnierzy chorągwi komputowych. Walczyły one przeciwko regularnym wojskom rosyjskim i królewskim.
Na Ukrainie walki trwały od kwietnia do czerwca 1768 roku i zakończyły się zdobyciem Baru (20.04.1768 r.) przez siły rosyjskie. Konfederaci przedostali się do Mołdawii. W Krakowskiem walki zakończyły się kapitulacją miasta 22 sierpnia. 26 października nastąpiła kapitulacja Nieświeża, kończąca starcia na Białorusi.
W 1769 dzięki konfliktowi rosyjsko-tureckiemu i wycofaniu z ziem polskich części carskich oddziałów, konfederacja odrodziła się w Krakowskiem i Wielkopolsce.
Wojska konfederatów podjęły wyprawę na Litwę. Jednak, mimo początkowych sukcesów, zakończyła się ona klęską pod Białymstokiem (16 lipca) i Orzechowem (13 września). Początek kolejnego roku przyniósł porażki pod Dobrą (20 stycznia) i Błoniem (12 lutego). Od tej pory konfederaci prowadzili głównie działania obronne w oparciu o sieć punktów warownych. Kolejny rok również nie był pomyślny dla Polaków. Ostatecznie walki zakończyły się 13 sierpnia 1772 po zdobyciu przez Rosjan Jasnej Góry.
Po upadku konfederacji barskiej część z jej przywódców pozostała na emigracji, około 5 tys. jeńców zostało zesłanych na Sybir, a znaczną liczbę konfederatów wcielono do armii carskiej. W 1772 roku, oskarżając Polskę o anarchię i całkowity rozkład państwa, państwa ościenne dokonały jej I rozbioru.

[Miguel de Catalan]

III wojna punicka
Okres pomiędzy drugą a trzecią wojną punicką (201 - 149 p.n.e.):
W tych latach Rzym zajęty był głównie walką z hellenistycznymi państwami we wschodniej części Morza Śródziemnego oraz poskramianiem ludów iberyjskich. Poskromiona Kartagina, pozbawiona zarówno sojuszników jak i kolonii, systematycznie spłacała trybut nałożony traktatem pokojowym. W senacie byli jednak ludzie tacy jak Katon Starszy, którzy domagali się całkowitego pokonania Punijczyków. Według Appiana Katon każdą swoją wypowiedź w senacie kończył słowami ceterum censeo Carthaginem esse delendam, czyli „Co więcej, uważam, że Kartagina musi zostać zburzona.”
W 151 roku Kartagina skończyła spłacać trybut, nałożony traktatem pokojowym, uznając jednocześnie, że tym samym jest on już nieważny. Rzym traktował to jednak inaczej rozumiejąc, że podobnie jak w przypadku umów ze swoimi sojusznikami w Italii, także pokój zawarty w 201 roku obowiązuje cały czas, a Kartagina w dalszym ciągu jest zależna od Rzymu. Oznaczało to, że nadal nie wolno było powoływać armii bez pozwolenia Rzymu oraz przeszkadzać Numidii w jej ekspansji w Afryce. Ta różnica w podejściu do ważności traktatu miała Kartaginę bardzo drogo kosztować…
Trzecia wojna punicka (149 - 146 p.n.e.):
Podczas tych pięćdziesięciu lat, które minęły od końca drugiej wojny punickiej, Kartagina niemal bez przerwy była obiektem napadów ze strony Numidii. Niemal wszystkie te zatargi były rozstrzygane przez Rzym na korzyść Numidii. Nic więc dziwnego, że kiedy rozpoczął się kolejny napad, Kartagińczycy stracili cierpliwość i powołali dużą armię w celu powstrzymania najeźdźców. Minęły jednak czasy wielkich zwycięstw – wojska kartagińskie poniosły upokarzającą porażkę, a oprócz tego miasto musiało spłacić kolejny wielki trybut. Rzym także wyraził swoje niezadowolenie z faktu, że Kartagina stoczyła wojnę ze swoim sąsiadem bez uzyskania zgody, oraz stwierdził, że jeśli Kartagina chce uniknąć wojny, musi „usatysfakcjonować” lud rzymski. Jednocześnie rozpoczęto gromadzenie armii, która miała być skierowana przeciwko Kartaginie.
W 149 roku Utyka, miasto położone nieopodal Kartaginy, poddała się Rzymowi. Pogorszyło to jeszcze bardziej i tak już kiepską sytuację Kartaginy, która rozpoczęła negocjacje pokojowe. Tym razem Rzym był jednak zdecydowany raz na zawsze zakończyć swoje kłopoty z Punijczykami. Aby sprowokować ich do otwartego konfliktu, wysunięto całą serię żądań; najpierw 300 dzieci z wysoko postawionych rodzin kartagińskich miało zostać wysłanych jako zakładnicy do Rzymu, co pozwoliłoby Kartaginie na zachowanie autonomii oraz posiadanych ziem. Zostało to spełnione, ale Rzymianie i tak wylądowali w Utyce. Dowódcy armii następnie zażądali, aby miasto oddało całą broń i zbroje, znajdujące się w jego posiadaniu. Kiedy i na to żądanie została wyrażona zgoda, Rzym postawił kolejny warunek: mieszkańcy Kartaginy mieli opuścić miasto i zbudować nowe w odległości co najmniej dziesięciu mil od wybrzeża; sama Kartagina miała zostać doszczętnie zburzona. Tego już Punijczycy nie mogli zaakceptować. Negocjacje zerwano, a Rzym ogłosił rozpoczęcie wojny. Armia rzymska wyruszyła wprost na Kartaginę. Z braku finansów i możliwości zatrudnienia najemników Kartagińczycy musieli teraz polegać na samych sobie. Udało im się odeprzeć pierwszy atak Rzymian, którzy następnie rozpoczęli oblężenie, którym dowodził Scypion Emilian, znany jako Scypion Afrykański Młodszy. Oblężenie trwało przez trzy lata. Miasto zostało zdobyte szturmem, po czym zostało splądrowane i spalone. Budynki, które przetrwały pożar, zostały zburzone; w późniejszych czasach miasto zostało odbudowane, ale już jako całkowicie rzymskie. [Jako ciekawostkę można przytoczyć fakt, że w lutym 1985 roku burmistrz Rzymu Ugo Vetere podpisał z burmistrzem Kartaginy, która teraz jest jednym z przedmieść Tunisu, symboliczny traktat pokojowy, „oficjalnie” kończący trzecią wojnę punicką – ponieważ w 146 roku p.n.e. Kartagina została zniszczona, nie było potrzeby podpisywania żadnych układów.
Trzecia wojna punicka przyniosła całkowitą zagładę Kartaginy i koniec jej niepodległego istnienia. Cała ludność zginęła lub trafiła do niewoli, a ziemie będące do niedawna własnością Punijczyków stały się nową rzymską prowincją o nazwie Afryka. Dzięki swojemu zwycięstwu Rzym stał się najpotężniejszym państwem w zachodniej części Morza Śródziemnego. W połączeniu z sukcesami w wojnach toczonych na wschodzie przeciwko Seleucydom pozwoliło to Rzymowi stać się dominującą siłą w całym basenie śródziemnomorskim. Odtąd Rzym był najpotężniejszym miastem całego świata klasycznego.

[Miguel de Catalan]

04.03.1152 r.
Fryderyk I Barbarossa został koronowany na króla Niemiec.
"...Król Konrad III umarł 15 lutego 1152 roku. Pomimo słabości jego rządów nie można mu odmówić zasługi utorowania rodowi Staufów drogi do tronu. By tak się stało, musiał pozbawić swego sześcioletniego syna, Fryderyka, prawa do dziedziczenia korony, aby państwo nie znalazło się pod regenckimi rządami wrogiego Staufom arcybiskupa Henryka I z Moguncji (1142-1153). Zbyt żywa była pamięć o tym, że to właśnie młody wiek króla Henryka IV umożliwił trwonienie dóbr państwowych i prowadził do osłabienia władzy królewskiej. Toteż umierający władca przezwyciężył ojcowską dumę i desygnował na niemieckiego króla swego siostrzeńca, trzydziestoletniego księcia Fryderyka Szwabskiego.
Kilkanaście dni później, 4 marca 1152, Fryderyk został obrany królem przez niemieckich książąt zgromadzonych we Frankfurcie. Podjęta przez arcybiskupa Henryka z Moguncji próba włączenia do gry sześcioletniego syna królewskiego spaliła na panewce. Książę Fryderyk został wybrany prawie jednogłośnie, nie oddał nań głosu jedynie arcybiskup moguncki.
Proboszcz Gislebert z Mons (zm. 1223/1225) napisał w swojej kronice, iż rzekomo Fryderyk doprowadził do swego wybrania podstępnym zaskarbianiem sobie przychylności. W rzeczywistości — bo tak to już jest na tym niedoskonałym świecie — Fryderyk musiał poczynić ustępstwa na rzecz najważniejszych z grona książąt elektorów. Wiele uzyskali Welfowie. Fryderyk musiał przyrzec młodemu Henrykowi Lwu (1129-1195) zwrot Bawarii, jego stryjowi, Welfowi VI, margrabstwo Toskanii, księstwo Spoleto i księstwo Sardynii. Bertold z Zahringen, spokrewniony zarówno ze Staufami, jak i z Welfami, otrzymał rektorat królestwa Burgundii włącznie z Prowansją. Wyraźnie uwidaczniają się tu dyplomatyczne Fryderyka. Składane przezeń obietnice wyborcze zawierały już w sobie fondamenty jego przyszłego programu rządzenia, który, dyktowany realiami, musiał brzmieć: utwierdzenie władzy królewskiej w państwie, wygaszenie antagonizmu między Weifami a Staufami i zdobycie korony cesarskiej..."
Syn Fryderyka II Hohenstaufen księcia Szwabii i Judyty Welf, córki Henryka IX "Czarnego Welfa, księcia Bawarii.
Książę Szwabii jako Fryderyk III od 4 kwietnia 1147 roku do 1152 roku, król niemiecki jako Fryderyk I od 4 marca 1152 roku do 10 czerwca 1190 roku, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego jako Fryderyk I od 18 czerwca 1155 roku do 10 czerwca 1190 roku, król Włoch jako Fryderyk I od 1155 roku do 10 czerwca 1190 roku. król Burgundii jako Fryderyk I od 1178 roku do 10 czerwca 1190 roku. Hrabia Palatynatu Burgundzkiego jako Fryderyk od 10 czerwca 1156 roku do 10 czerwca 1190 roku.
Tytulara: Divina favente clementia Romanorum imperator semper Augustus (Z łaski Bożej cesarz rzymski, po wieki August).
Około 1147 roku poślubił (rozwiódł się w marcu 1153 roku) Adéle Diepoldinger-Rapotonen von Vohbourg (urodzona w 1122 roku, zmarł 25 maja 1187 roku), córkę Diepolda III Diepoldinger-Rapotonen, margrabiego of Vohbourg i Kunigundy von Beichlingen, córki Kuno, hrabiego von Beichlingen. W Würzburgu, 16 czerwca 1156 roku poślubił Béatrice I Robertyng-Bourgogne-de Ivrea-de Mâcon (urodzona około 1145 roku, zmarła w Jouhe, 15 listopada 1184 roku), hrabinę Palatynatu Bourgundii, córkę Renauda III Robertyng-Bourgogne-de Ivrea, hrabiego de Mâcon, Bourgundii i Agatha of Alsace z Ardennes, córkę Simona I of Alsace z Ardennes, księcia Lotaryngii.
Niemal wszyscy cesarze Hohenstaufów odznaczali się wysoką inteligencją i byli zwolennikami wielkiego państwa niemieckiego. Wszelako uważali swą władzę za nieograniczoną, także nad Kościołem, co prowadziło do konfliktów. Fryderyk I "Barbarossa" uważany jest za jednego z najwybitniejszych obok Karola "Wielkiego" cesarzy średniowiecznych. W znaczącej mierze przyczynił się do umocnienia władzy cesarskiej i zdobycia przez cesarstwo dominującej pozycji w Europie.
Fryderyk był najstarszym synem księcia szwabskiego Fryderyka II Hohenstaufa. Po ciężko chorym ojcu i jego śmierci w 1146 roku Fryderyk przejął władzę nad Szwabią, a następnie w latach 1148-1149 brał udział razem ze swoim stryjem, królem niemieckim Konradem III, w drugiej wyprawie krzyżowej, wielokrotnie dając dowody wyjątkowego męstwa. Po śmierci Konrada w 1152 roku Fryderykowi przekazano 4 marca 1152 roku we Frankfurcie niemiecką koronę królewską.
Jednym z pierwszym zadań, z jakim musiał się uporać nowy władca, było zażegnanie wielkiego konfliktu między potężnymi rodami Hohenstaufów i Welfów, który od kilku dziesięcioleci destabilizował sytuację polityczną w Niemczech. Fryderyk, którego matka pochodziła z rodu Welfów, wydawał się osobą mającą szczególnie duże szanse na rozładowanie tych napięć. Wraz z koroną Fryderyk odziedziczył również problemy związane ze sporem między cesarstwem a papiestwem o dominację nad światem chrześcijańskim. Fryderyk, stojąc na gruncie wyższości władzy świeckiej nad duchowną, odrzucał papieskie pretensje do zwierzchności nad cesarstwem i dowodził, iż władzę zawdzięcza wyłącznie boskiemu nadaniu. Wkrótce też przystąpił do urzeczywistnienia swoich planów, zmierzając do umocnienia pozycji cesarstwa w północnych Włoszech.
W 1144 roku Fryderyk wyruszył na pierwszą z sześciu wypraw do Włoch, w rezultacie których poddał swojej zwierzchności wiele północnowłoskich miast. W 1155 roku poparł papieża Eugeniusza III w sporze z komuną rzymską kierowaną przez Arnolda z Brescii. Fryderyk doprowadził do egzekucji Arnolda, odmówił jednak okazania rytualnego posłuszeństwa papieżowi przez przytrzymanie strzemion jego konia. Po objęciu tronu papieskiego przez Hadriana IV napięcia między papieżem a cesarzem przybrały na sile. W 1158 roku Fryderyk rozpoczął przygotowania do drugiej wyprawy do Włoch. Pragnąc umocnić swoją pozycję w Niemczech, doprowadził do porozumienia z przywódcą rodu Welfów, Henrykiem "Lwem", przekazując mu księstwo Bawarii, które wcześniej zagarnął jego stryj Konrad III. Jednocześnie wspierał przeciwników Henryka, zwłaszcza margrabiego brandenburskiego Albrechta "Niedźwiedzia". Podjął też próby ukrócenia feudalnych waśni, bezwzględnie rozprawiając się z buntującymi się możnymi. 9 czerwca 1156 roku Fryderyk poślubił Beatrix z Burgundii.
W czerwcu 1158 roku Fryderyk zajął Mediolan i inne północnowłoskie miasta. W ogłoszonej w listopadzie na Polach Ronkalijskich konstytucji cesarz określił swoje prawa do zwierzchności nad Włochami. W 1159 roku, po śmierci Hadriana IV, nowym papieżem został wróg cesarza, Aleksander III. W tej sytuacji Fryderyk doprowadził do wyboru przez swoich zwolenników antypapieża Wiktora IV. W odpowiedzi Aleksander III obłożył cesarza w marcu 1160 roku ekskomuniką. Mediolan zbuntował się wobec zwierzchności cesarskiej. Fryderyk podjął natychmiastowe działania i praktycznie zrównał miasto z ziemią.
Do pierwszego sporu między Fryderykiem I "Barbarossą" a papieżem Eugeniuszem III doszło z powodu obsadzani stolicy biskupiej w Magdeburgu w 1152 roku. Fryderyk pozwolił mniejszości wybrać biskupa Wichmana z Naumburga, na którego wybór nie wyraził zgody papież, ponieważ nie było to zgodne z konkordatem wormackim. Ale w sytuacji, w jakiej się znajdował, Eugeniusz nie mógł sobie pozwolić na otwarte zerwanie. Dzięki pertraktacjom w listopadzie/grudniu 1152 roku doszło do zawarcia w marcu 1153 roku układu konstancjeńskiego między królem a papieżem. Fryderyk zobowiązał się w nim nie zawierać pokoju z Normanami bez zgody papieża, a poza tym podporządkować sobie Rzym, w którym władzę sprawował senat. Eugeniusz ze swej strony obiecał koronować go na cesarza, gdy przybędzie do Rzymu. Ponadto zapewnił króla o pomocy Kurii przeciwko wrogom państwa. Eugeniusz zmarł, zanim król przybył do Rzymu; jego następca, który rządził jedynie 18 miesięcy, Anastazy IV, zatwierdził arcybiskupa Wichmana w Magdeburgu.
Następca Anastazego Hadrian IV wysłał natychmiast po intronizacji w 1154 roku trzech kardynałów do Fryderyka, by ci zażądali od niego przestrzegania układu konstancjeńskiego. Kiedy teraz król wyruszył do Rzymu, doszło między nim.a papieżem do osobistego spotkania 8 czerwca 1155 roku w Sutri. Tam doszło do pierwszego incydentu: król odmówił papieżowi podania strzemienia i uzdy, na co papież zareagował nieudzieleniem mu pocałunku pokoju. Dopiero po długich pertraktacjach zgodził się król na usługę strzemienia "jako wyrazu szacunku dla błogosławionych apostołów Piotra i Pawła", a więc nie jako na posługę wasala wobec lennika, lecz jako wyraz szacunku dla urzędu papieskiego. Następnego dnia powtórzono więc spotkanie papieża z królem. Jako sprzymierzeńcy obaj wkroczyli do Rzymu, a król za radą papieża zamieszkał w mieście Leona.
18 czerwca 1155 roku w bazylice św. Piotra Fryderyka ukoronowano na cesarza. Ale potem, kiedy opuścił on Rzym, również papież nie mógł utrzymać się w Mieście Leona i przyłączył się do wojsk cesarskich. Doszło jednak do nowych nieporozumień, ponieważ Fryderyk nie podjął oczekiwanej przez papieża wyprawy przeciwko Normanom. Papież upatrywał w tym naruszenie wszystkich w układzie konstancjeńskim zawartych gwarancji. W końcu papież zmuszony był podporządkować się królowi Normanów Wilhelmowi na podstawie układu zawartego w 1156 roku w Benewencie. Teraz jednak cesarz dopatrzył się w tym zerwania układu konstancjeńskiego. Na sejmie w 1157 roku w Besancon doszło do nowego starcia: Hadrian wysłał tam dwu kardynałów jako legatów, którzy mieli przekazać cesarzowi zażalenie papieża: w drodze z Rzymu do Lundu napadnięto, ograbiono i uwięziono w Burgundii arcybiskupa Lundu Eskila. Ponieważ Eskil uchodził za wroga Rzeszy, Fryderyk nie podjął żadnych przeciwdziałań - przez wyniesienie Lundu do rangi metropolii ograniczone zostały prawa biskupstwa Hamburga-Bremy.
Kanclerz cesarza Reinald von Dassel, odczytując w Besancon pismo papieskie przełożył w języku niemieckim słowo "beneficium" jako "lenno", nie zaś jako "dobrodziejstwo" czyli to, co właściwie znaczy. Na to obruszyli się książęta stwierdzając, że cesarz nie jest żadnym lennikiem papieża. Fryderyk zażądał, aby legaci papiescy jak naj prędzej opuścili Niemcy. Nie mogli więc dokonać zleconej im przez papieża wizytacji Kościoła w Niemczech. Fryderyk natomiast w manifeście do narodu niemieckiego ogłosił, że zamierza Kościół w Niemczech wyzwolić z niestosownej niewoli, w jakiej znalazł się on z powodu roszczeń papieża. I choć w liście do biskupów niemieckich papież skrytykował złe traktowanie, z jakim spotkali się jego legaci, to biskupi ci stanęli jednomyślnie po stronie cesarza, prosząc papieża, by złagodził swoje pismo skierowane do cesarza, bo to umożliwi wyjaśnienie wszystkich problemów.
Hadrian zastosował się do tych życzeń wyjaśniając cesarzowi, że użył słowa "beneficium" w duchu Pisma Świętego, w znaczeniu "dobrodziejstwo". Kiedy zaś z okazji jego drugiej wyprawy do Italii (w latach 1158-1162) groziło niebezpieczeństwo otwartego rozłamu między cesarzem i papieżem, kardynałowie zaoferowali papieżowi swoje pośrednictwo. Hadrian wysłał do cesarza dwu kardynałów z propozycją odnowy układu konstancjeńskiego, cesarz zaś żądał zwołania sądu rozjemczego w celu wyjaśnienia wszystkich kwestii spornych. Jednocześnie domagał się dla siebie zwierzchnictwa nad Rzymem, co było równoznaczne z ograniczeniem suwerenności papieża i uzależnieniem papieża od cesarza. To wynegocjować miał legat cesarza wysłany do papieża, ale papież jeszcze przed jego przybyciem do Rzymu wycofał się do Anagni, gdzie z ligą lombardzką zawarł porozumienie, zgodnie z którym miasta należące do owej ligi bez zgody papieża nie zawrą żadnego układu pokojowego z cesarzem.
Papież zamierzał w ciągu 40 dni obłożyć klątwą cesarza. Lecz zanim do tego doszło, Hadrian IV umarł. Podczas wyboru jego następcy - z przyczyn politycznych - doszło do podwójnej elekcji: niektórzy kardynałowie byli nastawieni proniemiecko, inni zaś-wrogo do Niemców. Wybrany został Aleksander III, antypapieżem zaś został Wiktor IV. W 1162 roku Fryderyk powrócił do Niemiec. Aleksander III, który znalazł schronienie we Francji, wzywał przeciwników cesarza do dalszej walki z nim i antypapieżem. W 1164 roku zmarł Wiktor IV i Fryderyk doprowadził do wyboru nowego antypapieża, Paschalisa III, swego kanclerza, Reinalda von Dassel. W październiku 1166 roku ponownie wyruszył do Włoch i skierował się na Rzym, do którego zdążył już wrócić Aleksander III. Po zajęciu miasta przez wojska cesarskie Aleksander uszedł na Sycylię, a Fryderyk wprowadził na tron papieski Paschalisa III.
W lecie 1167 roku Fryderyk po raz czwarty wyprawił się do Rzymu i zajął Miasto Leona. Paschalisa można było wreszcie uroczyście intronizować w bazylice św. Piotra, Fryderyka zaś ponownie (wraz z małżonką Beatrix) ukoronować na cesarza. Ale niedługo potem w armii Fryderyka wybuchła malaria, która pochłonęła wiele ofiar śmiertelnych, a wśród nich Reinalda von Dassel. Fryderykowi jedynie z trudem i w przebraniu udało się wrócić do Niemiec. Szerząca się zaraza zdziesiątkowała jednak wkrótce armię zwycięskiego cesarza i wiosną 1168 roku Fryderyk musiał wycofać się do Niemiec. Niechętne cesarskiej dominacji miasta północno-włoskie, wykorzystując trudności Fryderyka, utworzyły Ligę Lombardzką i wystąpiły przeciw niemu.
Podczas piątej wyprawy do Italii w roku 1167 roku poniósł Fryderyk pod Mediolanem zdecydowaną klęskę. W układzie z Anagni doszło do pojednania cesarza z Aleksandrem III. Ostateczny traktat zawarto jednak w Wenecji: cesarz obiecał nie popierać w przyszłości antypapieża, papież zaś zobowiązał się zdjąć z cesarza ekskomunikę (którą obłożony został za wspieranie antypapieża). W następnych latach Fryderyk prowadził działania w Niemczech i na wschodnich granicach cesarstwa, umacniając swoje wpływy w Czechach, na Węgrzech i w Polsce, gdzie zmusił do uległości Bolesława IV "Kędzierzawego". Nawiązał również stosunki z Bizancjum, Francją i Anglią. W 1174 roku rozpoczął przygotowania do nowej wyprawy do Włoch, starając się zapewnić sobie pomoc ze strony Henryka "Lwa". Książę ten jednak nie wsparł zamierzeń Fryderyka i cesarz wyruszył do Włoch sam. 29 maja 1176 roku w bitwie pod Legnano armia cesarska została jednak pokonana przez wojska Ligi Lombardzkiej. Piechota lombardzka odparła atak jazdy Fryderyka, a następnie zadała jej druzgocącą klęskę.
Mądra polityka Fryderyka doprowadziła na zjeździe Rzeszy w Goslarze w 1154 roku do długotrwałego pokoju między dominującymi rodami: Welfami oraz Staufenami. W 1153 roku ułożono stosunki cesarsko-papieskie traktatem w Konstancy, w którym m.in. obie strony sprzymierzyły się przeciw Normanom. Papież zobowiązał się do udzielenia Fryderykowi korony cesarskiej i do ekskomuniki ewentualnych jego wrogów. Unieważniono też bezdzietne małżeństwo Fryderyka. Podczas pierwszej wyprawy włoskiej w latach 1154-1155 Fryderyk został koronowany na cesarza i ściślej związał Włochy z Rzeszą, regulując m.in. stosunki lenne z miastami włoskimi. Małżeństwo z Beatrycze z Burgundii w 1156 roku poddało jego władzy górną Burgundię i Prowansję. Chcąc załagodzić spór między Babenbergami a Welfami o Bawarię, Fryderyk wydał w 1156 roku privilegium minus, w którym Babenbergowie otrzymali nie ograniczone prawo dziedziczenia księstwa Austrii, a regalia królewskie zostały tam silnie uszczuplone. Przywilej ten wyznaczał nowy kierunek w przekształcaniu dawnych księstw plemiennych we władztwa terytorialne. Podobnie jak Konrad III, Fryderyk znacznie rozszerzył posiadłości Staufów.
W czerwcu 1177 roku zawarł pokój z papieżem, a wkrótce potem podpisał sześcioletnie zawieszenie broni z Ligą Lombardzką. Trwający 18 lat spór między cesarzem i papieżem zakończyło spotkanie obu 24 lipca 1177 roku w Wenecji. Po powrocie do Niemiec rozpoczął działania przeciw Henrykowi "Lwu". W 1179 roku odebrał mu Bawarię, którą przekazał Ottonowi Wittelsbachowi. W 1183 roku zawarł ostatecznie pokój z Ligą Lombardzką, rezygnując z części swoich uprawnień w północnych Włoszech. Następnie doprowadził w l184 roku do małżeństwa swojego syna Henryka z dziedziczką królestwa Sycylii Konstancją. Związek ten zaniepokoił papiestwo. Dodatkowe trudności wywołały spory o toskańskie posiadłości hrabiny Matyldy. Jednak papież Klemens III, zamiast podjąć działania przeciw Fryderykowi, skłonił cesarza do wyruszenia na wyprawę krzyżową do Palestyny. Liczący blisko siedemdziesiąt lat Fryderyk przyjął propozycję papieską i wyruszył na swoją ostatnią wyprawę wojenną. W maju 1189 roku w Ratyzbonie zebrała się armia cesarska, która wyruszyła następnie na wschód Cesarz bizantyński Izaak n Angelos zapewnił wojsku Fryderyka swobodny przemarsz przez swoje terytorium. Nie obyło się bez trudności związanych z zaopatrzeniem i konfliktów z miejscową ludnością. W maju 1190 roku armia cesarza dotarła w końcu do granic sułtanatu Turków Seldżuckich. Fryderyk pokonał wojska sułtana Kilidisza Arslana i ruszył na jego stolicę Ikonium. Wyczerpane długim marszem i nieliczne siły cesarza, liczące wówczas zaledwie sześciuset rycerzy, zdobyły Ikonium w czerwcu 1190 roku. Jednakże 10 czerwca 1190 roku Fryderyk "Barbarossa" utonął w rzece Salef podczas przeprawy lub też szukając ochłody w kąpieli. Po śmierci cesarza w armii doszło do sporów, na skutek których część wojska zrezygnowała z kontynuowania wyprawy i powróciła do Niemiec.
Podczas szóstej wyprawy, której jednym z celów była koronacja cesarska jego syna, Henryka VI, przewidzianego na następcę i zawiadującego sprawami włoskimi w imieniu ojca, nastąpiła zmiana polityki wobec Normanów, z którymi Fryderyk zawarł pokój potwierdzony w 1186 roku małżeństwem Henryka z Konstancją, córką króla Sycylii Rogera II. Urban III na koronację się nie zgodził: nie mogło być w tym samym czasie dwu cesarzy. Tym razem Urban doprowadził do rozłamu z cesarzem: kiedy w 1183 roku w Trewirze doszło do podwójnego wyboru przy obsadzaniu stolicy arcybiskupiej, papież opowiedział się po stronie odrzuconego przez cesarza kandydata i 1 czerwca 1186 roku osobiście konsekrował go na biskupa. W ramach kontrakcji wtargnął syn Fryderyka Henryk do państwa kościelnego i podbił je niemal całkowicie; protesty papieża przeszły bez echa. Na sejmie Rzeszy w Gelnhausn w 1186 roku niemal wszyscy biskupi i książęta niemieccy stanęli po stronie cesarza. Ten okazał się gotowy do pertraktacji, w wyniku których papież poszedł na ustępstwa w sprawie obsadzenia arcybiskupstwa trewirskiego. Kolejny następca Urbana, Klemens III planował nową wyprawę krzyżową; do udziału w niej Fryderyk zobowiązał się w marcu 1188 roku na sejmie w Moguncji. Niemieckie wojsko uczestniczące w tej wyprawie krzyżowej wyruszyło w 1189. Kiedy dotarło do Armenii, 10 czerwca 1190 roku Fryderyk I "Barbarossa" zmarł.
Zdobycie Jerozolimy przez Saladyna w 1187 roku głęboko poruszyło Fryderyka. Poczuł się zobowiązany, jako cesarz chrześcijański, stanąć na czele nowej krucjaty, którą zwołano dopiero na 1189 roku, gdyż chciał mieć czas na ułożenie wewnętrznych spraw w Niemczech. Dobrze przygotowana wyprawa, zarówno od strony politycznej jak i militarnej, dotarła przez Węgry do Bizancjum, gdzie przezimowano. Podczas przemarszu przez Azję Mniejszą w 1190 roku cesarz przypadkowo utopił się w rzece. Fryderyk, któremu we Włoszech z powodu jasnorudych włosów nadano przydomek "Barbarossa", był już dla współczesnych wcieleniem ideałów rycerskich.
Zabiegi Agnieszki z Babenbergów, żony Władysława "Wygnańca", doprowadziły do bezpośredniej interwencji Fryderyka w sprawy Polski w 1157 roku. Książęta polscy nie odważyli się stawić czoło cesarskiej wyprawie i Bolesław "Kędzierzawy" złożył hołd pokoju w Krzyszkowie oraz daninę pieniężną, ale pozostałych zobowiązań nie wypełnił. Program polityczny Fryderyka zakładał restytucję Rzeszy i regaliów w dawnym kształcie. Ożywienie zainteresowań prawem rzymskim przyniosło doniosłe zmiany w koncepcjach prawno-ustrojowych i politycznych. W otoczeniu Fryderyka zmieniła się koncepcja relacji między władzą świecką (imperium) a duchowną (sacerdotium), które traktowane są jako równoprawne. Papiestwo nadal obstawało przy dominacji władzy duchownej.
Druga wyprawa włoska zaczęła się proklamowaniem w 1158 roku na Polach Ronkalijskich restytucji regaliów królewskich we Włoszech. Komuny miejskie, na czele z Mediolanem, które szczególnie zostały dotknięte przez prawa ronkalijskie, wznieciły powstanie antycesarskie. Działania Fryderyka we Włoszech utrudniała schizma po podwójnym wyborze papieży, Aleksandra III i Wiktora IV, której cesarzowi nie udało się przezwyciężyć. W 1165 roku doszło do przymierza między Fryderykiem a królem Anglii Henrykiem II, który w konstytucjach klaredońskich ograniczył prawa Kościoła angielskiego. Po zdziesiątkowaniu w Rzymie wojsk niemieckich przez malarię podczas czwartej wyprawy włoskiej w 1167 roku oraz po powstaniu związku miast lombardzkich legła w gruzach polityka podporządkowania Włoch Fryderykowi. W ciągu następnych lat Fryderyk skupił się na umacnianiu władzy królewskiej w Niemczech, głównie przez rozbudowę posiadłości Staufów.
W 1174 roku powrócił do spraw włoskich, wyprawiając się po raz piąty do Włoch, gdzie przez dwa lata toczył ciężkie boje z miastami lombardzkimi. Pokój wenecki z 1177 roku kończył konflikt cesarza z papiestwem i komunami miejskimi. Gdy niezadowoleni z dominującej pozycji Henryka "Lwa" książęta sascy pozwali go przed sąd Rzeszy, a Henryk się nie stawił, Fryderyk doprowadził do odebrania mu za felonię, tj. zdradę, księstw Saksonii i Bawarii, które zostały rozdane między wasali. Upadek Henryka "Lwa" oznaczał głęboki przełom w ustroju Rzeszy - likwidację księstw plemiennych oraz ich terytorializację. Wykształcił się wówczas stan książąt Rzeszy, czyli bezpośrednich wasali króla. Proces ten dotyczył również duchownych. Biskup Wiirzburga otrzymał w 1168 roku pełnię władzy książęcej w swojej diecezji. Książę Pomorza Zachodniego, Bogusław, za pomoc w walce z Henrykiem "Lwem" został wyniesiony do rangi księcia Rzeszy. Będąc u szczytu powodzenia, Fryderyk zawarł z komunami lombardzkimi pokój w Konstancy w 1183 roku, na mocy którego część regaliów przekazano komunom, a część musiały one wykupić.
Życie i działalność Barbarossy wykazuje modelowo trudności, jakie istniał w średniowieczu między Kościołem a państwem niemieckim i które również po śmierci cesarza rzucały cień na wzajemne stosunki.
Podsumowanie:
Bez użycia przemocy syn księcia Szwabii nigdy nie zostałby "Niebiańskim Cesarzem". Swoich wrogów kazał wieszać, niszczył ich zbiory, a ich miasta za pomocą machin oblężniczych obracał w ruinę. Mediolan zdobył nawet dwa razy i za każdym pozostawił po sobie tylko zgliszcza i popiół.
Lecz Barbarossa ("Rudobrody") potrafił również usidlić swoich przeciwników zręcznie zawieranymi układami, a w dodatku umykał z rąk wszystkich zamachowców, pragnących uśmiercić go za pomocą trucizny lub sztyletu. Dlatego też historycy uważają go dziś za dość cwanego faceta, który gotował się do walki, mając w zanadrzu podchwytliwe strategie.
Określenie "gotował się" należy przy tym traktować dosłownie. Kiedy Fryderyk I utonął nagle podczas III wyprawy krzyżowej w Antiochii, jego towarzysze czuli się w obowiązku zakonserwować jego gnijące już ciało, a więc w trakcie przyspieszonej procedury podgrzali je w kadzi na wodę i ugotowali.
Ten najsłynniejszy w epoce średniowiecza wypadek podczas kąpieli zakończył życie człowieka, którego sława przetrwała aż po dzień dzisiejszy. Podczas prawie 40 lat swoich rządów stworzył on państwo sięgające od południowej Francji po Sycylię. Nazwał je "sacrum imperium", Świętym Cesarstwem. Według legendy tytan ów nie zginął, lecz śpi skamieniały w jaskini w Kyffhäuser w Turyngii, otoczony krukami, by pewnego dnia wskrzesić dawną potęgę swego państwa (mądre ptaki mają go zawiadomić, gdyby okazał się potrzebny Niemcom). Przez cały czas rośnie mu też broda.

[Miguel de Catalan]

04.03.1386 r.
Władysław II Jagiełło został koronowany w katedrze wawelskiej na króla Polski.
"...W niedzielę 4 marca 1386 r. arcybiskup Bodzanta w asyście biskupów: krakowskiego Jana i poznańskiego Dobrogosta dokonał uroczystej koronacji Władysława Jagiełły na króla Polski. Po tym obrzędzie Jagiełło „wszystkim panom polskim i starszyźnie porozdawał hojne upominki, a Spytka z Melsztyna z większą niż innych obdarzył szczodrotą, dawszy mu w podarunku sandały swoje i mnogie bogactwa w złocie, perłach, klejnotach i drogich kamieniach, jemu bowiem więcej niż innym zawdzięczał wyniesienie swoje na królestwo i koronację".
Unia polsko-litewska doszła do skutku. W jej zawarciu, nie zawadzi tego podkreślić, pewną rolę odegrał przypadek: panieństwo młodocianej Jadwigi i bezżenny stan Jagiełły utorowały drogę do szybkiego zawarcia związku państwowego między Polską a Litwą. Nie ulega jednak wątpliwości, że ten szczęśliwy zbieg okoliczności tylko dopomógł w ustanowieniu niezwykle trwałej wspólnoty polsko-litewskiej..."
Władysław II Jagiełło (ur. zapewne ok. 1362, zm. 1 czerwca 1434 w Gródku) – wielki książę litewski w latach 1377–1381 i 1382–1392, król Polski i najwyższy książę litewski w latach 1386–1434. Syn Olgierda i jego drugiej żony Julianny, córki księcia twerskiego Aleksandra, wnuk Giedymina. Założyciel dynastii Jagiellonów.
Objął tron wielkoksiążęcy w Wilnie po śmierci ojca w 1377. Odsunął od władzy współksięcia Kiejstuta. W 1385 zawarł z Polską unię w Krewie, zobowiązując się do przyjęcia chrztu i chrystianizacji Litwy oraz poślubienia króla polskiego Jadwigi w zamian za tron polski, który objął rok później. W 1401 oddał władzę na Litwie swojemu stryjecznemu bratu, księciu Witoldowi, zachowując tytuł najwyższego księcia Litwy (supremus Wladislaus dei gracia Rex Polonie, nec non terrarum Cracovie, Sandomirie, Siradie, Lancicie, Cuyauie, Lituanie princeps supremus, Pomeranie, Russieque dominus et heres, etc.
Tłumaczenie: Władysław z Bożej Łaski król Polski, pan i dziedzic ziemi krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, Kujaw, Pomorza i Rusi Czerwonej, najwyższy książę Litwy.)
Lata panowania:
Jeszcze przed śmiercią ojca, Jagiełło został wyraźnie wyznaczony przez niego na następcę tronu litewskiego. Władzę objął w maju 1377. Początek rządów był bardzo niespokojny, ze względu na to, że stryj Kiejstut jak i przyrodni bracia: książę briański i drucki Dymitr Starszy, książę połocki Andrzej, książę czernihowski i czartoryski Konstanty, książę kijowski Włodzimierz czy książę ratneński Fiodor mogli pokusić się o zdobycie władzy na Litwie. Władysław musiał także zmierzyć się z wrogością ze stron Wielkiego Księstwa Moskiewskiego i zakonu krzyżackiego.
W momencie objęcia rządów przez Jagiełłę powierzchnia Wielkiego Księstwa Litewskiego wynosiła około 800 000 km². Jagiełło zdawał sobie sprawę z politycznej wagi przyjęcia chrztu przez Litwę. Chrystianizacja bowiem nie tylko umocniłaby autorytet władcy wobec jego prawosławnych poddanych, ale także odebrałaby moralne prawo do prowadzenia podboju Litwy przez zakon krzyżacki, który stale głosił, iż powodem jego obecności nad Bałtykiem jest konieczność nawracania Litwinów na wiarę chrześcijańską.
Walki z Krzyżakami:
W latach 1377-1379 ziemie litewskie pod Wilnem oraz Podlasie, należące do Kiejstuta, były zajadle atakowane przez Krzyżaków. Na pustoszenie terytoriów litewskich Giedyminowic odpowiadał pustoszeniem krajów zakonnych. 29 września 1379 zawarł z zakonem krzyżackim układ w Trokach, na mocy którego Krzyżacy zobowiązali się nie najeżdżać na ziemie Kiejstuta, za to mieli wolną rękę w najazdach na ziemie Jagiełły. W konsekwencji 27 lutego 1380 w Rydze a następnie 31 maja 1380 w lasach dawidowych Jagiełło zawarł z Krzyżakami kilkumiesięczne układy, mówiące o swobodzie w atakowaniu ziem Kiejstuta. Umowy te były rewanżem Jagiełły za traktat Kiejstuta, pozwalające mu skupić się na polityce wschodniej.
Sojusz z Tatarami
W polityce zagranicznej Jagiełło utrzymywał bardzo dobre stosunki z władcą Tatarów Mamajem, który w 1378 poniósł klęskę od wojsk moskiewskich w bitwie nad Wożą. Pogromca Mamaja, wielki książę moskiewski Dymitr Doński, czynnie popierał opozycję książąt litewskich wobec Jagiełły. W związku z tym spodziewano się, że w wojnie rusko-tatarskiej Jagiełło poprze Tatarów. Ustalono, że 1 września 1380 wojska wielkiego księcia litewskiego i Mamaja połączą się nad Donem, skąd wspólnie ruszą na Moskwę. Wódz tatarski przybył na umówione miejsce i cały tydzień oczekiwał na wojska litewskie, lecz do spotkania nie doszło. 8 września 1380 stoczono bitwę na Kulikowym Polu, w której Tatarzy ponieśli dotkliwą klęskę. Różnie można tłumaczyć absencję Litwinów na polu walki. Latopisy ruskie podają, że Jagiełło był o 3-4 godziny od pola bitwy. Można jednak mniemać, że w interesach Litwy było, aby Tatarzy nie uzyskali zupełnej przewagi nad Rusią, ponieważ wówczas staliby się groźni dla Litwy.
Walka z Kiejstutem:
1 listopada 1381 Kiejstut niespodziewanie uderzył na Wilno i wziął do niewoli Jagiełłę wraz z jego matką i młodszymi braćmi. Jagiełło został zmuszony do pisemnego zrzeczenia się władzy wielkoksiążęcej na rzecz stryja. Kiejstut ofiarował zdetronizowanemu zamek w Krewie i Księstwo Witebskie. Tam miał mieć go na oku z pobliskiego Połocka przywrócony do władzy przez Kiejstuta Andrzej Olgierdowic. Zamach stanu był odwetem za traktaty Jagiełły z Krzyżakami podpisanymi w 1380. Gdy w 1382 Kiejstut udał się z wyprawą wojenną do zakonu krzyżackiego, Jagiełło ułożył plan powrotu na tron. Namówił księcia siewierskiego Korybuta, aby ten odmówił wielkiemu księciu udzielenia pomocy wojskowej przeciw Krzyżakom i płacenia rocznej daniny. Kiejstut, niepodejrzewający Olgierdowiców o zmowę, prowadził dalej oblężenie Jurborka. W tym samym czasie Jagiełło zorganizował wojsko i ruszył na Wilno. Tam przy pomocy mieszczan pod wodzą Hanulona 12 czerwca 1382 pokonał Witolda, który pod nieobecność ojca zastępował go. Gdy o tych wydarzeniach dowiedział się Kiejstut, wyruszył do Wilna, lecz w drugiej dekadzie czerwca 1382 został pokonany przez Korybuta.
Początek panowania w Polsce:
Po śmierci króla Ludwika Węgierskiego na tronie Polski została osadzona w 1384 jego najmłodsza, jedenastoletnia córka, Jadwiga Andegaweńska. Panowie krakowscy postanowili wydać ją za Jagiełłę. 14 sierpnia 1385 została zawarta unia w Krewie. 11 stycznia 1386 w Wołkowysku panowie małopolscy formalnie dokonali wyboru Jagiełły na tron polski. 15 lutego 1386 władca przyjął chrzest i imię Władysław, po swoim ojcu chrzestnym Władysławie Opolczyku. Na matkę chrzestną poproszono Jadwigę Pilecką z Melsztyna h. Leliwa, wdowę po wojewodzie sandomierskim Ottonie z Pilczy. Wbrew obiegowej opinii Jagiełło nie był poganinem w momencie chrztu. Jeszcze w dzieciństwie został ochrzczony, przez swoją matkę – ruską księżniczkę – w Kościele prawosławnym. Po zawarciu unii z Polską przyjął chrzest ponownie, tym razem w obrządku łacińskim i przeszedł na katolicyzm. Trzy dni po chrzcie Jagiełło poślubił Jadwigę, zaś 4 marca 1386 w katedrze wawelskiej został koronowany na króla Polski przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzantę. Opierając się na duchowieństwie polskim, w 1387 przeprowadził chrystianizację Wielkiego Księstwa Litewskiego. Sam przetłumaczył wówczas dla swojego ludu Modlitwę Pańską i Skład Apostolski.
W 1406 król-neofita ufundował kościół Bożego Ciała w Poznaniu, wzniesiony na miejscu domniemanej profanacji hostii, dokonanej przez Żydów. Władca odwiedzał to sanktuarium przed każdą wyprawą wojenną.
Spowiednikiem i doradcą króla był biskup chełmski Jan Biskupiec. W Chełmie, mieście jego siedziby biskupiej, za wyróżniający się udział w bitwie grunwaldzkiej Chorągwi Chełmskiej Białego Niedźwiedzia król ufundował kościół pw. Rozesłania Apostołów.
Związkowi Litwy z Polską próbował przeciwdziałać brat stryjeczny Jagiełły, Witold, który w Wielkim Księstwie Litewskim prowadził samodzielną politykę. Jednakże niepowodzenia w wojnie z Tatarami i Krzyżakami zmusiły go do współpracy z Koroną.
W 1387 we Lwowie złożył Jagielle hołd lenny hospodar mołdawski Piotr I, a w 1389 w Sandomierzu król Polski przyjął hołd lenny z ziem Nowogrodu Wielkiego od swojego brata Lingwena. 10 września 1395 w Sandomierzu, Władysław Jagiełło zawarł polsko-pomorski traktat sojuszniczy z książętami pomorskimi Świętoborem III i Bogusławem VIII. 1 sierpnia 1404 w Kamieńcu Podolskim hołd Jagielle złożył hospodar Mołdawii Aleksander Dobry, który w 1410 wziął udział w bitwie pod Grunwaldem.
Wielka wojna:
Powstałe z ziem Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego państwo stało się największym w ówczesnej Europie. Jagiełło zaczął przygotowywać się do rozprawy z zakonem krzyżackim, zajmującym nad Bałtykiem zdobyte ziemie pruskie, polskie i litewską Żmudź. Wojna z nim rozpoczęła się w 1409. Pierwsi uderzyli Krzyżacy, zajmując szereg polskich miast przygranicznych, w tym Bydgoszcz.
15 lipca 1410 roku na polach pod Grunwaldem doszło do wielkiej bitwy pomiędzy wojskami zakonu, wspomaganymi przez Marchię Brandenburską, króla węgierskiego Zygmunta Luksemburskiego i rycerstwo zachodniej Europy, a połączonymi siłami polsko-litewskimi, wspartymi oddziałami ruskimi, tatarskimi i zaciężnymi oddziałami czeskimi. W wojnie aktywnie uczestniczył również Związek Jaszczurczy zawiązany w 1397 w Prusach. Była to tajna organizacja Polaków, która zajmowała się obroną mieszkańców przed uciskiem krzyżackim. Starcie zakończyło się rozbiciem wojsk krzyżackich. Na placu boju padł kwiat rycerstwa krzyżackiego wraz z wielkim mistrzem zakonu Ulrichem von Jungingenem. Wojnę zakończył 1 lutego 1411 pokój w Toruniu, zobowiązujący Krzyżaków do zwrotu ziemi dobrzyńskiej, Żmudzi i zapłacenia kontrybucji w wysokości 100 tys. kop groszy praskich za wykup jeńców.
Po zwycięstwie grunwaldzkim:
Po zwycięstwie grunwaldzkim Jagiełło odbył dwuletnią triumfalną podróż po rozległych terytoriach Litwy, od Żmudzi po Czerkasy nad dolnym Dnieprem. Podczas zjazdu w Lubowli w 1412 Władysław II zawarł układ z Zygmuntem Luksemburskim (tzw. zastaw spiski), na mocy którego w zamian za pożyczkę pieniężną król Polski otrzymał w zastaw 13 miast na Spiszu. W 1413 między Litwą i Polską została zawarta unia horodelska, potwierdzająca i uściślająca wspólnotę obu państw. Za udział w walkach z zakonem i za uznanie królewskich męskich potomków następcami tronu Jagiełło przyznał szlachcie szereg przywilejów (m.in. przywilej czerwiński i statut warcki). Znacznie wzrósł też autorytet państwa polsko-litewskiego w całej Europie. Na wielkim soborze biskupów i uczonych świeckich w Konstancji, odbytym w latach 1414-1418, odrzucono oskarżenia zakonu wobec pogańskiej Litwy i odmówiono Krzyżakom prawa do nawracania tego kraju.
Jagiełło nie wykorzystał zwycięstwa pod Grunwaldem do całkowitego zajęcia terytorium wroga. Krzyżacy nadal stanowili istotne zagrożenie, zwłaszcza dla Litwy. Dopiero w 1422 po kolejnych zbrojnych akcjach Polski (wojna golubska), w których wojska polskie nie potrafiły zdobyć warownych zamków, podczas gdy zakonne unikały bezpośrednich starć, Krzyżacy zrzekli się ostatecznie swych roszczeń do litewskiej Żmudzi w pokoju melneńskim.
Jak donosi Jan Długosz, w drodze na Ruś król zatrzymał się w Medyce, gdzie przeziębił się, słuchając śpiewu słowików i wkrótce zmarł w Gródku. Po Władysławie II Jagielle królem Polski został jego syn Władysław III Warneńczyk.
Władysław II Jagiełło był najdłużej panującym królem Polski, zasiadał na polskim tronie przez 48 lat, 2 miesiące i 27 dni.
Życie prywatne:
Historycy wielokrotnie spekulowali na temat relacji pomiędzy Władysławem Jagiełłą i jego pierwszą żoną, Jadwigą. Dominuje przekonanie, iż Jadwiga była w tym politycznym związku nieszczęśliwa, ze względu na różnicę wieku, wychowania, kultury itd. Według odmiennej koncepcji zaprezentowanej ostatnio, Jagiełło był dla Jadwigi raczej postacią ojcowską, a ich współżycie mogło mieć stosunkowo harmonijny charakter[6]. Stałym motywem w literaturze jest także rzekomy prymitywizm i nieokrzesanie Jagiełły. Tego rodzaju zarzuty nie znajdują potwierdzenia w źródłach historycznych – przykładowo rachunki królewskie zaświadczają, że król ubierał się zgodnie z ówczesną modą. Tak też jadał.
Władysław Jagiełło był zapalonym myśliwym i każdej zimy odbywał łowy w rozległych puszczach litewskich. Co najmiej dwukrotnie polował w Puszczy Białowieskiej, pierwszy raz w grudniu 1409 roku gromadząc dla wojsk zapasy solonej dziczyzny przed planowaną wojną z zakonem krzyżackim, drugi raz w 1426 roku ukrywając się w puszczy przed epidemią dżumy. Wtedy siedemdziesięcioletni król złamał nogę podczas polowania na niedźwiedzia

[Miguel de Catalan]

04.03.1430 r.
Na zjeździe w Jedlni Władysław Jagiełło wystawił żądane przywileje oraz potwierdził inkorporację Litwy do Korony. W zamian otrzymał zobowiązanie uznania następstwa tronu dla jednego z królewskich synów. Reakcją Witolda Kiejstutowicza na postanowienia zjazdu w Jedlni było wydanie wszystkim ziemiom litewskim nakazu złożenia przysięgi wierności, zawarcie z wielkim mistrzem układu kierowanego przeciw Polsce i ogłoszenie zbrojnego pogotowia.
"...Natomiast król, poróżniony z Witoldem i z całą radą, w marcu 1430 r. na zjeździe w Jedlni zdecydował się przyjąć warunki panów polskich, wystawi! żądane przywileje oraz potwierdził inkorporację Litwy do Korony. W zamian zebrana w Jedlni szlachta zobowiązała się uznać następstwo jednego z synów królewskich, a mianowicie tego, który panom wyda się stosowny i pod warunkiem, że koronę otrzyma dopiero po zatwierdzeniu przywilejów. Oznaczało to pełną przegraną Jagiełły, który znalazł się w sytuacji o wiele gorszej niż przed pięciu laty. Odpowiedzią Witolda na zjazd w Jedlni i jego postanowienia było wydanie wszystkim ziemiom litewskim nakazu złożenia sobie przysięgi wierności, zawarcie układu z wielkim mistrzem skierowanego przeciw Polsce i ogłoszenie zbrojnego pogotowia..."