Tego dnia...

[Miguel de Catalan]

10.01
1569 – Na zamku w Lublinie rozpoczęły się obrady Sejmu poprzedzające zawarcie unii polsko-litewskiej.
1723 – Poświęcono kościół (obecnie katedra) Trójcy Przenajświętszej w Drohiczynie.
1765 – Król Stanisław August Poniatowski powołał Komisję Menniczą.
1861 – We Lwowie pisarz i publicysta Walery Łoziński stanął do pojedynku na szable ze swoim kolegą redakcyjnym z „Czytelni Akademickiej” Karolem Cieszewskim, w czasie którego został ranny w skroń i zmarł 30 stycznia na skutek pourazowego zapalenia opon mózgowych i zakażenia krwi.
1899 – Na łamach krakowskiego czasopisma „Życie” ukazał się esej Confiteor Stanisława Przybyszewskiego, który stał się manifestem polskiego modernizmu.

[Miguel de Catalan]

WYDARZENIA NA ŚWIECIE
10.01
49 p.n.e. – Juliusz Cezar przekroczył na czele swej armii Rubikon w północnych Włoszech, rzekomo wypowiadając podczas przeprawy słowa: Alea iacta est (z łac. dosł. kostka została rzucona). Przekroczenie rzeki było jednoznaczne z rozpoczęciem wojny domowej przeciwko Pompejuszowi i optymatom.
9 – Wang Mang ogłosił się cesarzem Chin – koniec pierwszego okresu rządów dynastii Han.
236 – Św. Fabian został wybrany na papieża.
976 – Bazyli II Bułgarobójca został cesarzem bizantyńskim.
1055 – Spitygniew II został księciem Czech.
1072 – Normanowie pod wodzą Roberta Guiscarda zdobyli znajdujące się pod panowaniem arabskim Palermo.
1289 – Książę bytomski Kazimierz złożył w Pradze hołd lenny królowi Czech Wacławowi II.
1356 – Została ogłoszona Złota Bulla Karola IV, dokument reformujący ustrój polityczny Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
1422 – II krucjata antyhusycka: zwycięstwo husytów w bitwie pod Niemieckim Brodem.
1430 – Książę Burgundii Filip III Dobry założył w Brugii rycerski Zakon Złotego Runa.
1475 – Hospodar mołdawski Stefan III Wielki pokonał Turków w bitwie pod Vaslui.
1478 – Została założona szkoła Leonarda da Vinci.
1514 – W Wenecji spłonął doszczętnie kościół św. Jana Jałmużnika i wiele okolicznych budynków.
1520 – W czasie pierwszego w historii rejsu wokółziemskiego wyprawa dowodzona przez Ferdynanda Magellana dotarła do estuarium La Plata w Ameryce Południowej.
1525 – Protestanci zniszczyli katedrę w Tartu w Estonii.
1592 – Rozpoczęło się konklawe, które wybrało Klemensa VIII na następcę Innocentego IX.
1645 – W Tower of London został ścięty Arcybiskup Canterbury i prymas Anglii William Laud.
1662 – Ludwik I Grimaldi został księciem Monako.
1726 – Darkiejmy (obecnie Oziorsk w obwodzie kaliningradzkim) uzyskały prawa miejskie.
1776 – Brytyjski pisarz Thomas Paine opublikował pamflet polityczny Zdrowy rozsądek, w którym opowiedział się za niepodległością USA.
1863 – W Londynie otwarto pierwszą na świecie linię metra.
1870:
John D. Rockefeller założył w Cleveland w stanie Ohio przedsiębiorstwo naftowe Standard Oil.
W Paryżu został zastrzelony podczas sprzeczki przez księcia Piotra Napoleona Bonapartego opozycyjny dziennikarz Victor Noir.
1871 – Założono Swierdłowskie Obwodowe Muzeum Krajoznawcze w Jekaterynburgu.
1889 – Francja ustanowiła protektorat nad Wybrzeżem Kości Słoniowej.

[Miguel de Catalan]

11.01
1266 – Po śmierci księcia gdańskiego Świętopełka II Wielkiego rozpoczęła się walka o sukcesję pomiędzy jego synami Mściwojem i Warcisławem.
1386 – Poselstwo polskiej szlachty zawarło na zamku w Wołkowysku umowę z Jagiełłą, na mocy której miał on objąć polski tron oraz ożenić się z Jadwigą Andegaweńską.
1397 – Papież Bonifacy IX wydał bullę o utworzeniu wydziału teologicznego przy Akademii Krakowskiej.
1529 – Unia polsko-litewska: wydano w języku ruskim I Statut Wielkiego Księstwa Litewskiego
1558 – Powódź wywołana przez sztorm na Bałtyku całkowicie zniszczyła Łebę. Miasto odbudowano po drugiej stronie rzeki Łeby.
1582 – Założono seminarium duchowne w Wilnie (w 1945 roku przeniesione do Białegostoku).
1789 – Kazimierz Nestor Sapieha został wielkim mistrzem loży masońskiej Wielkiego Wschodu Narodowego Polski.

[Miguel de Catalan]

WYDARZENIA NA ŚWIECIE
11.01
532 – W Konstantynopolu wybuchło powstanie stronnictw cyrkowych przeciwko cesarzowi Justynianowi I Wielkiemu.
1055 – Teodora została cesarzową bizantyńską.
1158 – Władysław II Przemyślida został koronowany na króla Czech.
1284 – Król Aragonii i Walencji Piotr III Wielki nadał przywileje społeczne i ekonomiczne Barcelonie.
1531 – Ferdynand I Habsburg został koronowany w Akwizgranie na króla Niemiec.
1551 – Bayinnaung został koronowany w Taungngu na króla Birmy i jej dominiów.
1569 – W Londynie odbyło się losowanie nagród pierwszej loterii państwowej.
1610 – Galileusz odkrył Ganimedesa, ostatniego z czterech największych księżyców Jowisza.
1631 – Książę Modeny i Reggio Franciszek I d’Este ożenił się z Marią Katarzyną Farnese.
1660 – Założono Akademię Sztuk Pięknych w Sewilli.
1693 – W trzęsieniu ziemi na Sycylii i Malcie zginęło ok. 60 tys. osób, a zniszczonych zostało 45 miast.
1700 – W Rosji w miejsce kalendarza bizantyńskiego wprowadzono kalendarz juliański. Po 31 grudnia 7208 nastał 1 stycznia 1700 roku.
1753 – Zawarto konkordat między Hiszpanią a Stolicą Apostolską.
1782 – 6 tys. żołnierzy francuskich dokonało desantu na brytyjską wyspę Saint Kitts na Karaibach, zmuszając 650 obrońców do wycofania się na wzgórze Brimstone Hill, gdzie po miesięcznym oblężeniu skapitulowali.
1787 – Brytyjski astronom William Herschel odkrył księżyce Urana: Tytanię i Oberona.
1793 – Rewolucja francuska: król Ludwik XVI został skazany na śmierć.
1805 – Utworzono Terytorium Michigan.
1811 – Zdławiono czterodniowe powstanie niewolników w Luizjanie.
1839 – Około 700 osób zginęło w wyniku trzęsienia ziemi w Fort-de-France na Martynice.
1846 – Na Nowej Zelandii zakończyła się nierozstrzygnięta brytyjsko-maoryska wojna o maszt flagowy.
1851 – W Chinach wybuchło powstanie tajpingów.
1855 – Kamehameha IV został królem Hawajów.
1861 – Alabama wystąpiła z Unii.
1863 – Wojna secesyjna: zwycięstwo floty Unii w bitwie morskiej pod Fort Hindman (9-11 stycznia).
1866 – W czasie sztormu na wodach Zatoki Biskajskiej zatonął brytyjski statek pasażerski SS „London”, w wyniku czego zginęło 220 spośród 239 osób na pokładzie.
1879 – Wybuchła wojna brytyjsko-zuluska.
1892 – Późniejszy prezydent USA William McKinley został gubernatorem Ohio.
1904 – Wybuchło antyniemieckie powstanie ludności Herero w południowo-zachodniej Afryce.

[Miguel de Catalan]

12.01
1383 – Pierwsza wzmianka o użyciu artylerii ogniowej w Polsce. W czasie oblężenia Pyzdr w Wielkopolsce przez wojska Bartosza z Odlanowa, będącego stronnikiem księcia mazowieckiego Siemowita IV, kula kamienna wystrzelona z działa przebiła miejskie wrota i zabiła Mikołaja, plebana z Biechowa.
1520 – Wojna pruska: wojska polskie dowodzone przez hetmana wielkiego koronnego Mikołaja Firleja, po pobiciu niewielkiego oddziału krzyżackiego, zajęły Miłomłyn.
1578 – W Jazdowie pod Warszawą odbyła się premiera Odprawy posłów greckich Jana Kochanowskiego.
1581 – Król Polski i wielki książę litewski Stefan Batory nadał Pińskowi prawo magdeburskie oraz herb.
1684 – Założono Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie.
1780 – Została powołana Lubelska Komisja Dobrego Porządku.
1806 – W pożarze dworu w Beńkowej Wiszni zginęła matka Aleksandra Fredry.
1832 – Z rozkazu cara Mikołaja I Order Virtuti Militari został zdegradowany do rangi odznaki.
1846 – W Krakowie odbyła się narada działaczy konspiracyjnych z ziem polskich pod przewodnictwem Ludwika Mierosławskiego, autora planu ogólnonarodowego powstania, którego termin wybuchu wyznaczono na noc z 21 na 22 lutego. Kraków miał zostać siedzibą przyszłego Rządu Narodowego.

[Miguel de Catalan]

WYDARZENIA NA ŚWIECIE
12.01
29 p.n.e. – Nastał Pokój Rzymski (Pax Romana).
1500 – Wojna o Mediolan i Neapol: wojska Cezara Borgii i francuskie zdobyły miasto Forli.
1514 – Papież Leon X erygował diecezję Funchal w Portugalii.
1522 – W katedrze św. Szczepana w Wiedniu pojawił się pastor ewangelicki Paul Speratus, co symbolicznie rozpoczęło reformację w Austrii.
1528 – Gustaw I Waza został koronowany na króla Szwecji.
1554 – W Pegu Bayinnaung został formalnie koronowany na króla Birmy i jej dominiów i przybrał imię Thiri Thudhamma Yaza.
1616 – Portugalczycy założyli miasto Belém w delcie Amazonki.
1673 – W Amsterdamie użyto po raz pierwszy wężów strażackich do gaszenia pożaru.
1779 – I wojna z Imperium Marathów: porażka wojsk brytyjskich w bitwie pod Wadagaon (Indie).
1780 – W Zurychu ukazało się pierwsze wydanie niemieckojęzycznego dziennika „Neue Zürcher Zeitung” (jako „Zürcher Zeitung”).
1782 – Święty cesarz rzymski Józef II Habsburg wydał dekret o kasacie wszystkich męskich i żeńskich zgromadzeń zakonnych nie zajmujących się szkolnictwem, opieką nad chorymi i nauką.
1807 – 151 osób zginęło, ok. 2000 zostało rannych, a 220 budynków uległo zniszczeniu wskutek eksplozji statku załadowanego prochem strzelniczym w holenderskim porcie Lejda.
1829 – W Neapolu odbyła się premiera opery Parias Gaetano Donizettiego.
1830 – Wykonano dwa ostatnie w historii Islandii wyroki śmierci.
1832 – W Neapolu odbyła się premiera opery Fausta Gaetano Donizettiego.
1839 – Wojna konfederacji peruwiańsko-boliwijskiej z Chile: zwycięstwo floty chilijskiej w bitwie na redzie portu Casma.
1848 – Wiosna Ludów: w Palermo wybuchło powstanie przeciwko królowi Obojga Sycylii Ferdynandowi II Burbonowi.
1864 – W Manchesterze założono Lancashire County Cricket Club.
1871 – Wojna francusko-pruska: zwycięstwo wojsk pruskich w bitwie pod Le Mans.
1872 – Jan IV Kassa został koronowany na cesarza Etiopii.
1888 – Burza śnieżna zaatakowała amerykańskie stany: Minnesota, Nebraska, Dakota Południowa i Dakota Północna, powodując śmierć ok. 500 osób.
1890 – W Gizie otwarto muzeum sztuki egipskiej przeniesione tam z zagrożonej powodziami lokalizacji w kairskiej dzielnicy Bulak.
1895 – W Wielkiej Brytanii założono organizację zajmującą się ochroną zabytków i przyrody National Trust.
1898 – Hirobumi Itō został po raz trzeci premierem Japonii.
1910 – Pojawiła się Wielka Kometa Styczniowa.

[Miguel de Catalan]

13.01
1455 – Wojna trzynastoletnia: wojska krzyżackie przeprowadziły nieudany atak na Gdańsk.
1502 – Król Aleksander Jagiellończyk zwolnił mieszczan bydgoskich z ceł od towarów przywożonych w drodze powrotnej z Gdańska.
1650 – Wejherowo otrzymało prawa miejskie.
1660 – IV wojna polsko-rosyjska: wojska rosyjskie złupiły i spaliły Brześć Litewski.
1683 – Została poświęcona Kaplica Królewska w Gdańsku.
1770 – Konfederaci barscy ponieśli klęskę w bitwie z wojskami rosyjskimi pod Grabem.
1817 – Prof. Feliks Radwański wywalczył w Senacie Rzeczypospolitej Krakowskiej decyzję o niewyburzaniu części murów obronnych Barbakanu i Bramy Floriańskiej.
1830 – W Poznaniu założono pierwszą miejską szkołę średnią dla dziewcząt.
1867 – Utworzono gubernię piotrkowską.

[Miguel de Catalan]

WYDARZENIA NA ŚWIECIE
13.01
532 – Powstanie Nika: zbuntowany tłum rozpoczął 5-dniowe oblężenie pałacu cesarza Justyniana I Wielkiego w Konstantynopolu.
845 – Na dworze króla wschodniofrankijskiego Ludwika II w Ratyzbonie przyjęło chrzest 14 czeskich książąt wraz ze swymi drużynami.
888 – Odon został królem zachodnich Franków.
1129 – Rozpoczął się synod w Troyes na którym powstała reguła zakonna templariuszy.
1173 – Bela III został koronowany na króla Węgier i Chorwacji.
1257 – Ryszard z Kornwalii został wybrany na króla Niemiec. 1 kwietnia tego roku inna grupa elektorów wybrała króla Kastylii i Leónu Alfonsa X (podwójna elekcja króla niemieckiego).
1408 – Wojna Appenzellu: klęska wojsk szwajcarskich w bitwie pod Bregencją ze szwabskim rycerstwem.
1435 – Papież Eugeniusz IV ogłosił encyklikę Sicut dudum w której potępił Hiszpanów za branie do niewoli tubylczych mieszkańców Wysp Kanaryjskich.
1510 – Armia moskiewska wkroczyła do Pskowa likwidując Republikę Pskowską.
1547:
Angielski poeta i arystokrata Henry Howard został skazany na śmierć za zdradę.
Podczas soboru trydenckiego uchwalono dekret dogmatyczny oo usprawiedliwieniu.
1681 – Zawarto traktat w Bachczysaraju kończący I wojnę rosyjsko-turecką.
1750 – Hiszpania i Portugalia zawarły w Madrycie porozumienie o podziale stref wpływów w Ameryce Południowej.
1775 – W Monachium odbyła się premiera włoskiej opery Rzekoma ogrodniczka Wolfganga Amadeusa Mozarta.
1790 – Rewolucja francuska: Konstytuanta zabroniła na terytorium Francji składania ślubów zakonnych.
1797 – Wojna brytyjsko-francuska: brytyjska fregata HMS „Indefatigable” i mniejszy okręt HMS „Amazon” przechwyciły i doprowadziły do rozbicia na mieliźnie powracający do Francji, po nieudanym desancie na wybrzeżu Irlandii, liniowiec „Droits de l’Homme”. Zginęło ponad tysiąc członków załogi i przewożonych żołnierzy.
1822 – Proklamowano niepodległość Grecji (od Imperium Osmańskiego).
1840 – W odległości 4 mil od Long Island spłonął i zatonął parowiec „Lexington”, w wyniku czego zginęło 139 osób.
1842 – I wojna brytyjsko-afgańska: masakra armii Elphinstone’a (6–13 stycznia).
1847 – Wojna amerykańsko-meksykańska: kapitulacja meksykańskiego garnizonu w Los Angeles.
1848 – Papież Pius IX erygował metropolię Quito w Ekwadorze.
1849:
II wojna Brytyjczyków z Sikhami: odwrotem wojsk brytyjskich zakończyła się bitwa pod Chillianwala.
Powstanie węgierskie: 8-tysięczny korpus węgierski dowodzony przez gen. Józefa Bema odrzucił 10-tysięczny korpus austriacki gen. Antona Puchnera, wyzwalając północny Siedmiogród (19 grudnia-13 stycznia).
1874 – Ponciano Leiva został prezydentem Hondurasu.
1875 – Francuski astronom Paul Henry odkrył planetoidę (141) Lumen.
1877 – Francuski astronom Alphonse Borrelly odkrył planetoidę Ophelia.
1895 – I wojna włosko-abisyńska: rozpoczęła się bitwa pod Coatit.
1898 – Francuski pisarz Émile Zola opublikował słynny list J’Accuse…! (Oskarżam!) w sprawie afery Dreyfusa.

[Miguel de Catalan]

11.01.1386 r.
Poselstwo polskiej szlachty zawarło na zamku w Wołkowysku umowę z Jagiełłą, na mocy której miał on objąć polski tron oraz ożenić się z Jadwigą Andegaweńską.
"...Po tym nieudanym przedsięwzięciu Władysław Opolczyk szybko pogodził się z faktem, iż Wilhelm Habsburg nie zostanie królem Polski i wkrótce włączył się w działania zmierzające do oddania tronu księciu litewskiemu. Posłowie koronni, którzy zaprosili do Polski Jagiełłę 11 stycznia 1386 roku w Wołkowysku, uczynili to w imieniu królowej Jadwigi i całego społeczeństwa polskiego, ale także w imieniu Władysława Opolczyka; mieli bowiem listy także od niego [...]. Przez długie lata historycy uważali, że pełnomocnictwo udzielone posłom przez księcia opolskiego miało jedynie charakter formalno-prestiżowy, a w dodatku sankcjonowała je królowa Elżbieta. Trudno jednak zgodzić się z tym stwierdzeniem. Po pierwsze, Jan Tęgowski dowiódł ostatnio, że królowa węgierska do końca pertraktacji polsko-litewskich odgrywała bardzo ważną rolę. Po drugie, wydaje się całkowicie zrozumiałym, że Władysław Opolczyk posiadający część ziem Królestwa Polskiego, z których w perspektywie miał zostać lennikiem Jagiełły, chciał już wcześniej ułożyć sobie z nim poprawne stosunki i wysyłał listy wierzytelne. Warto również zaznaczyć, iż niektórzy z posłów polskich, którzy udawali się na Litwę w 1385 i 1386 roku, byli dobrze znani księciu. Do tego grona należy zaliczyć Mikołaja Bogorię, kasztelana zawichojskiego i Włodka z Charbinowic, cześnika krakowskiego, a przede wszystkim Hinczkę z Roszkowic (później z Przemankowa i Rogowa)..."
Jagiełło przyjechał do Krakowa, gdzie 15 lutego 1386 r. się ochrzcił, przyjmując imię Władysław. Trzy dni później odbył się jego uroczysty ślub z Jadwigą. Królowa zmarła 17 lipca 1399 r. Władysław panował jeszcze prawie 35 lat.

[Miguel de Catalan]

12.01.1383 r.
Miało miejsce pierwsze udokumentowane użycie artylerii prochowej w Polsce. Podczas oblężenia Pyzdr przez wojska stronnictwa księcia mazowieckiego Siemowita IV oddano wystrzał armatni w stronę bramy miejskiej.
Oblężenie Pyzdr było pierwszym epizodem wojny domowej w Wielkopolsce (1382-1385) nazwanej wojną Grzymalitów z Nałęczami (nazwa wzięła się od dwóch stronnictw możnowładczych, biorących udział w tym konflikcie). Jej przyczyną był problem sukcesji tronu polskiego po śmierci Ludwika Węgierskiego. Ród Grzymalitów popierał kandydaturę Zygmunta Luksemburczyka, natomiast Nałęczowie Siemowita IV.
„Zdarzyło się, (…) że pewien puszkarz Bartosza wyrzucił z powietrznej piszczeli kamień do bramy miejskiej, który uderzył w przyglądającego się temu, a stojącego na ulicy miasta po drugiej stronie bramy, plebana z Biechowa, Mikołaja, z tak wielką siłą, iż od tego uderzenia padł on i natychmiast wyzionął ducha.” – tak w swojej kronice opisał pionierskie użycie artylerii Janko z Czarnkowa.