Tego dnia...

[Miguel de Catalan]

WYDARZENIA NA ŚWIECIE
01.12
800 – W celu zbadania zarzutów o cudzołóstwo i wiarołomstwo wobec papieża Leona III zwołano synod w Rzymie z udziałem króla Franków Karola Wielkiego.
1145 – Papież Eugeniusz III wezwał do rozpoczęcia II wyprawy krzyżowej.
1420 – Królowie Anglii i Francji Henryk V Lancaster i Karol VI Szalony wkroczyli uroczyście do opanowanego przez Burgundczyków Paryża, gdzie został potwierdzony traktat z Troyes, który miał zakończyć wojnę stuletnią.
1453 – Sąd cesarza Fryderyka III Habsburga nakazał rozwiązanie Związku Pruskiego.
1503 – Zmarł bez męskiego potomka książę Bawarii-Landshut Jerzy Bogaty, co doprowadziło do wybuchu długotrwałej wojny sukcesyjnej w księstwie.
1607 – Wykonano pierwszy wyrok śmierci w brytyjskich koloniach w Ameryce Północnej. Radny George Kendall z pierwszej stałej osady kolonistów angielskich Jamestown został rozstrzelany za szpiegostwo na rzecz Hiszpanii.
1640:
Fryderyk Wilhelm I został księciem Prus i elektorem brandenburskim.
W wyniku zwycięskiego antyhiszpańskiego powstania Portugalia uzyskała niepodległość. W miejsce Filipa III Habsburga na tron został wyniesiony Jan IV Szczęśliwy.
1656 – Potop szwedzki: w Wiedniu podpisano traktat pomiędzy Rzecząpospolitą a Habsburgami w sprawie pomocy militarnej w walce ze Szwedami.
1693 – Król Danii i Norwegii Chrystian V ustanowił najważniejsze duńskie odznaczenie – Order Słonia.
1764 – Oddano do użytku Pałac Królewski w Madrycie.
1783 – Jacques Alexandre Charles i Nicolas Robert odbyli drugi w historii wolny lot balonem i zarazem pierwszy przy użyciu balonu wypełnionego wodorem.
1804 – Napoleon Bonaparte poślubił Józefinę de Beauharnais.
1821 – Dominikana ogłosiła niepodległość (od Hiszpanii).
1822 – Piotr I został koronowany na cesarza Brazylii.
1825 – Mikołaj I Romanow został cesarzem Rosji.
1834 – Zniesiono niewolnictwo w brytyjskiej Kolonii Przylądkowej.
1835 – Hans Christian Andersen opublikował swój pierwszy zbiór baśni.
1855 – Oddział złożony głównie z tzw. Łotrów Pogranicza obległ miejscowość Lawrence w Kansas.
1856 – W Szwecji otwarto linię kolejową Malmö-Lund.
1872 – Założono Kościół Chrześcijańskokatolicki w Szwajcarii.
1875 – Francuski astronom Alphonse Borrelly odkrył planetoidę (157) Dejanira.
1885 – W Waco w Teksasie sprzedano pierwszą butelkę napoju bezalkoholowego Dr Pepper.
1887:
Arthur Conan Doyle opublikował nowelę Studium w szkarłacie, w której po raz pierwszy pojawiła się postać Sherlocka Holmesa.
Podpisano układ na mocy którego Chiny przekazały swoje prawa do „wieczystego posiadania i rządu w Makau” Portugalii. W zamian rząd Makau miał współpracować z Hongkongiem przy przemycaniu indyjskiego opium, a Chiny otrzymały możliwość zwiększenia swoich zysków poprzez nakładanie ceł. Portugalia zobowiązała się również nie wyzbywać się nigdy Makau bez uprzedniego porozumienia z Chinami.
1898 – Duńczyk Valdemar Poulsen otrzymał patent na pierwszy magnetofon.
1900:
W Berlinie po raz pierwszy wystąpił przed publicznością Artur Rubinstein.
Założono włoski klub piłkarski ACR Messina.
1903 – Premiera pierwszego w historii westernu Napad na ekspres w reżyserii Edwina Portera.
1904 – Rozpoczęto sprzedaż samochodu osobowego Rover 8 HP.
1905 – Uruchomiono komunikację tramwajową w stolicy Boliwii La Paz.

[Miguel de Catalan]

01.12.1469 r.
Podczas Sejmu w Piotrkowie wielki mistrz krzyżacki Henryk Reuss von Plauen złożył hołd lenny królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi.

Heinrich Reuss von Plauen jako pierwszy w historii wielki mistrz zakonu krzyżackiego złożył hołd lenny polskiemu władcy - stało się to na sejmie w Piotrkowie. Był to efekt przegranej przez zakon wojny trzynastoletniej. Von Plauena można nazwać pechowcem: wojnę tę wprawdzie zaczął udanie, dowodząc częścią wojsk krzyżackich w wygranej bitwie pod Chojnicami, ale stracił w niej oko. Później po śmierci wielkiego mistrza Ludwiga von Erlichshausena zwlekał z przyjęciem po nim urzędu, żeby nie składać hołdu Kazimierzowi Jagiellończykowi, ale król go do tego zmusił. W drodze powrotnej z Piotrkowa von Plauen dostał ataku apopleksji i 2 stycznia 1470 r. zmarł w Morągu.

[Miguel de Catalan]

02.12
1655 – Potop szwedzki: kapitulacja Torunia.
1789 – W trakcie trwania obrad Sejmu Czteroletniego odbyła się tzw. czarna procesja.
1853 – Jan Zeh otrzymał patent na destylację ropy naftowej.
1900 – Mieczysława Ćwiklińska zadebiutowała na scenie teatralnej.
1907 – Ukazało się pierwsze wydanie „Dziennika Bydgoskiego”.
1914 – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa pod Limanową.
1924 – Miasto Solec przemianowano na Solec Kujawski.
1936 – Urząd Wojewódzki w Wilnie zawiesił, a następnie rozwiązał Towarzystwo Szkoły Białoruskiej i Białoruski Instytut Gospodarki i Kultury.
1938 – Wicepremier i minister skarbu Eugeniusz Kwiatkowski ogłosił 15-letni plan gospodarczy.

[Miguel de Catalan]

WYDARZENIA NA ŚWIECIE
02.12
1409 – Założono Uniwersytet w Lipsku.
1501 – Królowa Kastylii i Leónu Izabela I Katolicka zwróciła się do księcia Medina-Sidonia Juana Alfonso Péreza de Guzmána z wnioskiem o włączenie Gibraltaru pod jurysdykcję korony, na co ten odpowiedział aprobatą.
1559 – Król Birmy i jej dominiów Bayinnaung zarządził inwazję Manipuru jako odpowiedź na rzekome wtargnięcia sił tego królestwa na terytorium Kale.
1611 – Ponad 5 tys. osób zginęło w trzęsieniu ziemi w północno-wschodniej części japońskiej wyspy Honsiu.
1616 – Król Danii i Norwegii Chrystian IV Oldenburg ustanowił wojskowy duński Order Zbrojnego Ramienia.
1662 – Król Francji Ludwik XIV wjechał triumfalnie do odkupionej od Anglików Dunkierki.
1697 – Odprawiono pierwsze nabożeństwo w katedrze św. Pawła w Londynie.
1755 – Spłonęła latarnia morska Eddystone położona na skale w zachodniej części kanału La Manche.
1763 – W Newport w stanie Rhode Island otwarto pierwszą synagogę na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych.
1804 – Odbyła się koronacja Napoleona Bonaparte i Józefiny. Powstało I Cesarstwo Francuskie.
1805 – III koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk francuskich nad austriacko-rosyjskimi w bitwie pod Austerlitz.
1823 – Prezydent USA James Monroe w przemówieniu do Kongresu przedstawił tzw. doktrynę Monroe’a.
1840 – W Paryżu odbyła się premiera opery Faworyta z muzyką Gaetano Donizettiego i librettem Alphonse’a Royera oraz Gustave’a Vaëza.
1847 – Zakończył się proces berliński przeciwko 254 uczestnikom polskiej konspiracji na terenie zaboru pruskiego, zrzeszonych w Centralizacji Poznańskiej i Związku Plebejuszy i oskarżonych o przygotowanie powstania wielkopolskiego w 1846 roku. 8 osób skazano na karę śmierci, 23 na karę dożywotniego pozbawienia wolności, a 103 na kary pozbawienia wolności. Pozostałych uniewinniono.
1848 – Cesarz Austrii Ferdynand I Habsburg abdykował na rzecz swego bratanka Franciszka Józefa I.
1849 – Został ustanowiony Order Franciszka Józefa.
1851 – We Francji prezydent Ludwik Napoleon Bonaparte przeprowadził zamach stanu. Aresztowano republikanów, rozwiązano parlament i wprowadzono stan wyjątkowy.
1852 – Proklamowano II Cesarstwo Francuskie; Ludwik Napoleon przyjął tytuł cesarza Francuzów jako Napoleon III Bonaparte.
1856 – Stoczono bitwę pod Ndondakusuka w czasie wojny domowej w państwie Zulusów.
1859 – Carl Edvard Rotwitt został premierem Danii.
1870 – Wojna francusko-pruska: zwycięstwo wojsk pruskich w bitwie pod Loigny.
1873 – W USA powstał Reformowany Kościół Episkopalny.
1875 – Antonio Cánovas del Castillo został po raz drugi premierem Hiszpanii.
1876 – Ukazało się pierwsze wydanie japońskiego dziennika „Nihon Keizai Shimbun”.
1877 – W Weimarze odbyła się premiera opery Samson i Dalila z muzyką Camille’a Saint-Saënsa i librettem Ferdinanda Lemaire’a.
1878 – II wojna brytyjsko-afgańska: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Peiwar Kotal.
1879 – Na północnym Atlantyku zatonął brytyjski statek pasażerski „Borussia”. Zginęło 169 osób, uratowano 15.
1896 – Petre S. Aurelian został premierem Rumunii.
1899 – Wojna filipińsko-amerykańska: strategiczne zwycięstwo wojsk filipińskich i taktyczne zwycięstwo amerykańskich w bitwie na przełęczy Tirad.
1901 – Ukazało się pierwsze wydanie rumuńskiego tygodnika literackiego „Sămănătorul”.
1902:
Francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (498) Tokio.
W holenderskim Deventer założono klub piłkarski Go Ahead Eagles.
1903 – Rozegrano pierwsze w historii piłkarskie derby Madrytu, w których Atlético (wówczas Athletic) pokonało Real 1:0.
1905 – Transatlantyk RMS „Carmania” wypłynął z Liverpoolu w swój dziewiczy rejs do Nowego Jorku.
1907 – Założono Fiński Komitet Olimpijski.
1908 – Puyi został ostatnim cesarzem Chin.
1916 – W Wiedniu odbyła się premiera operetki Róża Stambułu Leo Falla.
1920 – Klęską Ormian zakończyła się wojna armeńsko-turecka.

[Miguel de Catalan]

02.12.1789 r.
W trakcie trwania obrad Sejmu Czteroletniego odbyła się tzw. czarna procesja.

Wystąpienie, które odbyło się 2 grudnia 1789 roku w Warszawie w trakcie trwania obrad Sejmu Wielkiego wzbudziło powszechne zainteresowanie wśród literatów. Jednym z nich był komediopisarz Franciszek Zabłocki, należący do młodszej generacji pisarzy stanisławowskich. Urodzony 2 stycznia 1752 roku, prawdopodobnie na Wołyniu. Publikował między innymi na łamach ,,Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych', jak większość ówczesnych twórców, a dzięki opiece Adama Kazimierza Czartoryskiego (1734-1823) uzyskał posadę protokolisty w Komisji Edukacji Narodowej. Autor Dwojakiego głupstwa debiutował na deskach teatru warszawskiego około 1781 roku, od razu kilkoma sztukami, m.in. Zabobonnikiem i Fircykiem w zalotach. Za adaptacje komedii J. A. Romagnesiego otrzymał z rąk panującego władcy medal ,,Merentibus'.
Poniatowskiego (1732-1798), napisał około czterdziestu utworów dramatycznych oraz nieokreśloną liczbę wierszy politycznych. Był nie tylko autorem dram mieszczańskich czy oper komicznych, ale również twórcą adaptacji i przekładów francuskiej komedii Molierowskiej i pomolierowskiej (przerobił on dwie sztuki Moliera pt. Doktor z musu oraz Amfitrion). Warto nadmienić, iż autor Sarmatyzmu związany był w czasie obrad Sejmu Czteroletniego (1788-1792) z tzw. Kuźnicą kołłątajowską, stąd liczne ataki na stronnictwo hetmańskie, którego przywódcą był Franciszek Ksawery Branicki (1730-1819), nazywany ,,polskim Katyliną'. Zabłocki zagorzały patriota, zaangażowany w sprawy Rzeczypospolitej, w trakcie trwania Insurekcji Kościuszkowskiej został sekretarzem Wydziału Instrukcji Rady Najwyższej Narodowej. Niestety upadek Polski spowodował jego całkowite wycofanie się z życia literackiego. Zmarł w Końskowoli w roku 1821.
Twórca Pieśni bachicznej z francuskiego upamiętnił wspomniane już przeze mnie wystąpienie zwane "czarną procesją" w paszkwilu pt. Na mniemany spisek mieszczan. Utwór ten zapisany w postaci monologu podmiotu lirycznego, jawnie ośmiesza wydarzenia mające miejsce w Rzeczypospolitej. Stanowi swoistą odpowiedź na debatę sejmową, podczas której straszono wybuchem rewolucji, gdy przyzna się mieszczanom szersze prawa. Precedens z 1789 roku został przedstawiony w sposób jadowity, złośliwy.
Rodzi się pytanie, co tak naprawdę wydarzyło się 2 grudnia 1789 roku? W owym czasie do stolicy przybyło 141 przedstawicieli miast królewskich, w celu upomnienia się o prawa dla mieszczaństwa. Zgromadzeniu przewodniczył prezydent Warszawy - Jan Dekert (1738-1790). Deputowani przebyli drogę do Zamku królewskiego powozami w ciemnych strojach mieszczańskich. Wręczyli oni królowi Poniatowskiemu prośbę o przywrócenie i rozszerzenie przywilejów miejskich. Manifestacja ta, zaniepokoiła szlachtę, która obawiała się, iż mieszczaństwo polskie może wywołać rewolucję, podobną do tej, która miała miejsce we Francji. Następstwem owego wystąpienia było powołanie komisji, która w dniu 18 kwietnia 1791 roku uchwaliła prawo o miastach. Dzięki demonstracji, której inicjatorem był również Hugo Kołłątaj (1750-1812), mieszczanie uzyskali wiele swobód m.in. byli dopuszczani do posiedzeń sejmowych; mieli prawo do nabywania przez siebie dóbr ziemskich; bez wyroku sądowego nie mogli przebywać w więzieniu; mogli być przyjmowani do stanu szlacheckiego, lecz nie otrzymywali pełni jego praw, wstępować do stanu duchownego oraz otrzymywać stopnie oficerskie.
Wiersz Zabłockiego powstał zatem pod wpływem konkretnych wydarzeń historycznych. Reprezentant klasycyzmu stanisławowskiego stworzył tekst, w którym poetyka klasycystyczna zostaje przełamana. Ostrość środków wyrazu pojawiających się w tym wierszu przywołuje raczej tradycje barokowe, sarmackie, stąd obrazowy, plastyczny bardzo emocjonalny, momentami agresywny język. Jak Zabłocki odczytuje ówczesną sytuację w Polsce? Szlachta obawiając się rosnących praw mieszczaństwa, rozgłaszała wszem i wobec, że ludność warszawska chce wywołać rewolucję na wzór francuskiej. Fałszywe pogłoski, których autorami byli przywódcy szlacheccy wywołały niepokój. Tytuł także nie jest przypadkowy: Na mniemany spisek mieszczan, czyli mowa o "spisku" rzekomym, domniemanym, nieautentycznym.
Mieszczanie w 1789 roku tłumnie gromadzili się przed Zamkiem królewskim ("Ty, ludzie, gromadzisz się jak na uroczystość/Dowodząc twych chęci, twych postępków czystość"), kierując swe prośby do ówczesnego króla, "chluby naszych czasów" o przywrócenie i rozszerzenie ich praw. Przedstawiciele miast królewskich pod dowództwem Dekerta dowodzili swoich ,,postępków czystości', jak pisze Zabłocki. Szlachta (w wierszu upersonifikowana "złość") błędnie interpretowała zamiary stanu średniego. Szerzyła wśród tłumu defetyzm, powodując jawną dezorganizację mieszkańców stolicy.
Osiemnastowieczny incydent nie osłabił jednak wiary autora w polską szlachetność. Na każdym kroku w wierszu eksponowana jest nieprawdziwość pogłosek wymierzonych w lud warszawski. Podważone zostają wszelkie teorie spiskowe, a szlachta ośmieszona. Teza o barbarzyńskości Rzeczypospolitej zostaje stanowczo zanegowana. Kluczowym argumentem jest brak na kartach naszej historii wydarzeń pokroju "Francuskich Barthélemy morderstw" (w nocy z 23 na 24 sierpnia 1572 roku w Paryżu, w tzw. noc świętego Bartłomieja, zwaną także krwawym weselem paryskim, doszło do okrutnej rzezi hugenotów), czy "nieszporów sykulskich" (tzw. nieszpory sycylijskie z dnia 30 marca 1282 roku; w Poniedziałek wielkanocny doszło do rzezi Francuzów w Palermo z rąk mieszkańców Sycylii).
Zabłocki w swoich tekstach wielokrotnie pisał o cnotliwości narodu polskiego. Równie często wspominał o pewnych odstępstwach, wyjątkach, o których istnieniu był w pełni świadomy. Polska nie była wówczas krajem bez skazy, stąd w wierszu Na mniemany spisek mieszczan przywołane zostały takie postaci, jak Wojciech Suchodolski (1749-1826) , Elżbieta Sapieżyna (1734-1800) , Franciszek Ksawery Branicki , czy Kazimierz Nestor Sapieha (1757-1798) .
Niewątpliwie utwór Franciszka Zabłockiego odzwierciedla niepokoje ówczesnego społeczeństwa. Z jednej strony staje on w obronie szlachetności Rzeczypospolitej, z drugiej jednak przytaczane postaci, które w XVIII wieku nie cieszyły się dobrą opinią, wypaczają obraz Polski jako narodu nieskazitelnego. Nie ulega żadnej wątpliwości, iż obrady Sejmu Czteroletniego wpłynęły na wzrost aktywności poetyckiej o treściach politycznych. Wiersz pt. Na mniemany spisek mieszczan jest o tyle atrakcyjny pod względem tematyki, iż zawarte w nim wydarzenia są aktualne dla autora, a co za tym idzie, idealnie współgrają z nastrojami społeczeństwa polskiego w tamtym okresie.

[Miguel de Catalan]

02.12.1805 r.
III koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk francuskich nad austriacko-rosyjskimi w bitwie pod Austerlitz.

Nieopodal miejscowości Austerlitz, rozegrała się jedna z najsłynniejszych bitew epoki napoleońskiej. Do historii przeszła jako „bitwa trzech cesarzy”.
Dzisiejszy Slavkov to spokojne miasto położone w południowo-wschodnich Czechach, na wschód od Brna. To tu w 1805 r,. na miejscu dzisiejszego wzgórza Prackiego oraz miasteczek Krenovitz i Austerlitz, Napoleon stoczył decydującą bitwę z III koalicją zawiązaną przeciw niemu. W jej skład weszły jeszcze Wielka Brytania, Portugalia, Sycylia, Królestwo Neapolu i Szwecja.
Główni rozgrywający:
Formacjami francuskimi dowodzili, poza Napoleonem, zaprawieni w bojach oficerowie: Nicolas Davout, Claude Legrand, Joachim Murat, Jules Bernadotte, Jean Lannes, czy Louis Friant. Pośród dowodzących wojskami sprzymierzonych znaleźli się: gen. Michaił Kutuzow, Alexandre Langeron (Francuz), Dmitrij Dochturow, Piotr Bagration, Michael von Kienmayer, Ignacy Przybyszewski, a także Jan Liechtenstein. Z częścią wymienionych dowódców Napoleon zetknie się jeszcze podczas kampanii 1812 r.
Po zajęciu Wiednia (13 XI) i bitwie pod Hollabrunn (20 XI) Napoleon przybył do Brna 20 XI 1805 r. Dzień później wybrał teren, na którym pragnął wydać bitwę. W rejonie Ołomuńca rozlokowały się armie rosyjskie Kutuzowa i Buxhöwdena oraz austriacki korpus Kienmayera. Z południa miał przybyć arcyksiążę Karol wraz z armią. Czekano również na trzecią armię – rosyjską Benningsena.
Tymczasem Napoleon rozlokował swe główne siły za wzniesieniem Zuran (ok. 260 m.n.p.m.). Uznał, że jedyną szansą na wygranie wojny jest szybkie zwycięstwo, które pozwoliłoby narzucić przeciwnikowi pokój. W tej sytuacji cesarz Francuzów zastosował sprytną taktykę. Poprzez rozsyłanie fałszywych informacji starał się przekonać cara w obozie rosyjskim, że nie wierzy w możliwość wygranej i myśli o odwrocie. Kiedy 27 XI car zaproponował tymczasowy rozejm, Napoleon nie przyjął go. Jednocześnie wycofał swe straże do Brna i opuścił wzgórze Prace, które dla Rosjan było idealnym miejscem, aby zaatakować Francuzów. To wydarzenie przekonało Rosjan i Austriaków o próbie rzeczywistego odwrotu przeciwnika.
Plan opracowany przez austriackiego generała Weyrothera przewidywał odcięcie Francuzów od połączeń z Wiedniem i zmuszenie ich do odwrotu ku Igławie (w Góry Czeskie), gdzie nastąpiłoby ich rozbicie. Cesarz Francuzów, by wciągnąć przeciwnika w pułapkę, odsłonił prawe skrzydło, pozostawiając tam dywizję piechoty Legranda i brygadę kawalerii Mergarona z korpusem Soulta. Rozmieścił także na drodze z Brna do Ołomuńca 1. korpus Bernadotte’a, który 1 XII przybył spod Igławy. Przez ok. 36 godzin żołnierze tego korpusu pokonali 85 km. Przed żołnierzami Bernadotte’a stanęły oddziały Lannes’a, a za nim gwardia, grenadierzy Oudinota i kawaleria Murata. Centrum pozycji francuskiej na zachodnim brzegu strumienia Złoty Potok zajął korpus Soulta. Ponadto, asekuracyjnie, cesarz Francuzów wezwał stacjonujący w Wiedniu korpus Davout’a, aby wesprzeć prawe skrzydło, czyli dywizję Legranda. Przybyły również dywizja Frianta i brygada kawalerii Bouricera. Do decydującego starcia było coraz bliżej. Między 30 XI a 1 XII koalicjanci zaczęli zajmować te miejsca, które wybrał dla nich sprytny cesarz Francuzów.
Porównanie sił:
Łącznie Napoleon zgromadził ok. 71 tys. żołnierzy przeciwko ok. 92 – 93 tys. Rosjan i Austriaków. 1 XII, w późnych godzinach wieczornych, Napoleon dokonywał inspekcji obozowisk swoich wojsk. Jeden z żołnierzy zapalił wiązkę słomy, by oświetlić cesarzowi drogę. Rychło ten gest powtórzyli żołnierze innych pułków i obozowisko ogarnęło morze ognia. Widzący to przeciwnik sądził, że Francuzi palą swe biwaki i zamierzają odmaszerować w kierunku Wiednia. Noc minęła spokojnie.
Decydujące starcie:
Nazajutrz, 2XII 1805 r., około godziny 6:30 francuskie oddziały lewego skrzydła zaczęły zajmować swoje pozycje. Około godziny 7 przez wzgórze Prace ruszyły na prawe skrzydło francuskie, w kierunku południowo-zachodnim, cztery kolumny wojsk koalicji. Pierwszą tworzyli Austriacy Kienmayera, następne Rosjanie Dochturona, Langerona i Przybyszewskiego. Kolumna Langerona przesunęła się do przodu między Telnicami i Skolnicami, oddziały gen. Kolowratha miały zdobyć zamek Sokolnice. Następnie kolumna austriackiego gen. Kienmayera miała zablokować drogę na odcinku Wiedeń – Brno, a oddziały gen. Bagrationa – zaatakować francuskie lewe skrzydło, łącząc się z Kolowrathem. Nastąpiły jednak nieprzewidziane opóźnienia, wskutek problemów językowych przy tłumaczeniu rozkazów. General rosyjski Buxhöwden rzucił kolumnę gen. Kienmayera do ataku na Telnice. Po godzinnej walce wieś pozostawała w rękach Francuzów.
Niemal równocześnie przerzucono przez wzgórze Prace, z południa na północ, zgrupowanie austriackie kawalerii Lichtensteina, by przeciwstawić ją jeździe Murata. Dywizja Legranda powstrzymała jednak natarcie przeciwnika. Przyszła jej z pomocą dywizja Frianta i kawalerzyści Bourciera z 3. korpusem Davouta. Na drodze z Brna do Ołomuńca korpus rosyjski Bagrationa starł się z korpusami Bernadotte’a i Lennes’a. Rosjanie nie mogli swobodnie poruszać się tą drogą, ponieważ Francuzi ustawili kawalerię na pobliskim wzgórzu Santon.
Około godziny 8:00 Rosjanie dowodzeni przez gen. Dochturowa usiłowali uderzyć na dywizję gen. Legranda nad Złotym Potokiem. Wykorzystując mgłę w dolinie strumienia Złoty Potok, Francuzi byli niewidoczni dla Austriaków i Rosjan manewrujących przez wzgórze Prace. Napoleon wydał rozkaz, by korpus Soulta zaatakował kolumny nieprzyjaciela. Między 8:30 a 10:00 Francuzi uderzyli na wzgórze Prace, które udało im się zająć. Po ataku Soulta na wzgórze Prace car Aleksander I, widząc osłabienie swego centrum, zdecydował się na użycie rezerw Gwardii rosyjskiej pod rozkazami wielkiego księcia Konstantego. Decyzja ta wprowadziła wiele zamieszenia w rosyjskich planach. Po pierwsze, Lichtenstein został zmuszony do obejścia gwardzistów, aby dotrzeć na swoje pozycje. Po drugie, ledwie dotarłszy na miejsce, zostali zaatakowani przez Francuzów. W tej sytuacji Kutuzow rozkazał wycofanie się Gwardii na południe, gdzie wskutek braku umiejętności dowódczych księcia Konstantego, została osamotniona. Kutuzow wydał Gwardii rozkaz kontrataku, ale na próżno – poniosła straty ze strony żołnierzy francuskich. W tej sytuacji Gwardia poczęła się wycofywać ku Krenowicom (dziś Krzanowice).
Tymczasem w ogniu walki, około godziny 9:00, Langeron wraz z Przybyszewskim zdobyli Sokolnice i zamek, jednak niebawem teren ten został odzyskany przez Francuzów. Napoleon rzucił przeciwko niej korpus Bernadotte’a, grenadierów Oudinota i własną gwardię. Około godziny 13 gwardia rosyjska zaczęła się cofać. Widząc to Bagration rozpoczął odwrót z Brna do Ołomuńca. Między godzinami 13 a 16 dokonała się zagłada lewego skrzydła rosyjsko-austriackiego, które powstrzymywały dywizje Legranda i Frianta. Skrzydło to zostało otoczone przez Francuzów. Wkrótce Austriacy i Rosjanie zaczęli składać broń. Część z żołnierzy uczyniła to nad Złotym Potokiem, inni nad Stawem Zatczańskim (południowe stoki wzgórza Prace). Dzięki temu stawowi Dochturow częściowo uratował swój korpus. Opuszczony przez świtę car Aleksander I umknął z pola bitwy.
Koniec bitwy:
Bitwa zakończyła się późnym popołudniem, ok. godziny 16, i oznaczała klęskę wojsk austriacko – rosyjskich. Jaki był bilans strat? Francuzi mieli ok. 5 - 8 tys. zabitych i rannych, sprzymierzeni zaś ok. 16 tys., do czego trzeba dodać ok. 15 tys. jeńców (dane te są jedynie orientacyjne, ich liczebność jest zmienna).
Przez czas trwania bitwy Francuzi nie byli ani razu przez dłuższą chwilę zagrożeni ze strony koalicjantów. Bitwa toczyła się dokładnie tak, jak zaplanował to Napoleon.
4 XII 1805 r. cesarz Austrii Franciszek II Habsburg poprosił o rozejm. Na mocy pokoju zawartego w Preszburgu (dziś Bratysława) 27 XII 1805 r. Austria musiała wycofać się z Włoch i Rzeszy, oddawała Napoleonowi Wenecję, Istrię, Dalmację, a Bawarii – Tyrol. Traktat zakończył wojnę z III koalicją antynapoleońską. Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego przestało istnieć. Powstał tzw. Związek Reński, umożliwiający Francuzom nieskrępowane działanie w Niemczech.
W 1912 r. na wzgórzu Prace wzniesiono pomnik ku czci poległych. Wewnątrz niego znajduje się ossuarium. Na wzgórzu Zuran, gdzie w przededniu batalii biwakował cesarz Francuzów, stoi granitowy kamień. Na Prackim Kopcu znajduje się także Pomnik Pokoju otwarty w 1923 r.
W Paryżu również znajdują się miejsca upamiętniające tę bitwę. Pierwszym z nich jest znajdujący się w trzynastym okręgu miejskim Gare d’Austerlitz. Drugie miejsce to stacja metra o identycznej nazwie, Gare d’Austerlitz, między piątym a trzynastym okręgiem, przy której zatrzymują się składy dwóch linii metra: linii 5 i linii 10.
Warto dodać, że zwycięstwo odniesione pod Austerlitz dokonało się w pierwszą rocznicę koronacji Napoleona na cesarza Francuzów 02.12 1804 r.

[Miguel de Catalan]

03.12
1266 – Zmarł najprawdopodobniej otruty książę wrocławski Henryk III Biały, który osierocił 8-letniego syna Henryka IV Probusa. Rządy w księstwie objął brat zmarłego, arcybiskup Salzburga Władysław.
1375 – Książę legnicki Wacław II został mianowany biskupem lubuskim przez papieża Grzegorza XI.
1425 – Wojny husyckie: czescy husyci spalili oba kościoły w Bardzie i ograbili klasztor cysterski w Kamieńcu Ząbkowickim.
1626 – V wojna polsko-szwedzka: zwycięstwo wojsk szwedzkich w bitwie pod Kiesią.
1725 – Ordynat Tomasz Józef Zamoyski podpisał akt lokacyjny Józefowa w powiecie biłgorajskim.
1733 – Wojna o sukcesję polską: w Opatowie zawiązano lokalną konfederację w obronie wolności elekcji.
1786 – Trzęsienie ziemi z epicentrum w Beskidach, odczuwalne od Wrocławia po Lwów.
1811 – Otwarto hotel „De Russie” we Lwowie.
1823 – Ukazało się pierwsze wydanie pierwszego żydowskiego czasopisma na ziemiach polskich „Dostrzegacz Nadwiślański”.
1830 – Rada Administracyjna Królestwa Kongresowego została zastąpiona przez Rząd Tymczasowy.
1918 – W Poznaniu rozpoczął obrady Polski Sejm Dzielnicowy.

[Miguel de Catalan]

WYDARZENIA NA ŚWIECIE
03.12
741 – Zachariasz został papieżem.
1469 – Wawrzyniec Wspaniały został władcą Florencji.
1501 – Książę Sabaudii Filibert II Piękny ożenił się po raz drugi z Małgorzatą Habsburg.
1591 – 101 piwowarów z Hamburga podpisało pierwsze na świecie ubezpieczenie majątkowe. Poszkodowany w ewentualnym pożarze miał otrzymać od pozostałych sygnatariuszy po 10 talarów.
1592 – Ranuccio I został księciem Parmy.
1634 – Piraci wymordowali mieszkańców i spalili miasto Ogmok na flipińskiej wyspie Leyte.
1700 – Kardynał Fabrizio Paolucci został sekretarzem stanu Stolicy Apostolskiej.
1740 – Papież Benedykt XIV ogłosił pierwszą w historii encyklikę Ubi primum.
1793 – Powstanie w Wandei: francuskie wojska rewolucyjne rozpoczęły oblężenie Angers.
1800 – II koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk francuskich nad austriacko-bawarskimi w bitwie pod Hohenlinden.
1810 – Wojska brytyjskie zajęły do tej pory francuski Mauritius.
1818:
Illinois jako 18. stan dołączyło do Unii.
W Neapolu odbyła się premiera opery Ricciardo i Zoraida Gioacchino Rossiniego.
1819 – Założono miasto Montgomery w stanie Alabama.
1820 – W Neapolu odbyła się premiera opery Mahomet II Gioacchino Rossiniego.
1824 – Wojna o niepodległość Peru: zwycięstwo wojsk hiszpańskich w bitwie pod Corpahuaico.
1825 – Ziemia van Diemena (obecnie Tasmania) została samodzielną kolonią. Wcześniej była częścią Nowej Południowej Walii.
1829 – Zawarto unię realną pomiędzy Prusami Zachodnimi i Prusami Wschodnimi, która doprowadziła do zjednoczenia obu prowincji w jedną o nazwie Prusy ze stolicą w Królewcu.
1834 – Papież Grzegorz XVI erygował diecezję Kolombo.
1839:
Chrystian VIII Oldenburg został królem Danii.
Papież Grzegorz XV w brewe In supremo potępił niewolnictwo i sprzedaż niewolników jako niegodne chrześcijan.
1842 – Wojska wierne władzom w Madrycie dokonały z zamku na wzgórzu Montjuïc bombardowania zbuntowanej Barcelony.
1854 – W okolicach dzisiejszego miasta Ballarat w australijskim stanie Wiktoria brytyjskiej siły bezpieczeństwa dokonały masakry 22 zbuntowanych poszukiwaczy złota.
1867 – Emmanuel Servais został premierem Luksemburga.
1868 – W Wielkiej Brytanii utworzono pierwszy rząd Williama Ewarta Gladstone’a.
1885 – Antonio Arenas został prezydentem Peru.
1887 – Marie François Sadi Carnot został prezydentem Francji.
1893 – Jean Casimir-Périer został premierem Francji.
1896 – Herman Hollerith założył Tabulating Machine Company (obecnie IBM).
1899 – Uruchomiono komunikację tramwajową we francuskim Sedan.
1900 – Założono sekcję piłkarską budapesztańskiego klubu sportowego Ferencvárosi TC.
1901 – Amerykanin King Camp Gillette złożył wniosek o opatentowanie maszynki do golenia o wymiennych ostrzach.
1904 – Amerykański astronom Charles Dillon Perrine odkrył Himalię, jeden z księżyców Jowisza.
1906 – Założono włoski klub piłkarski Torino FC.
1910 – U wejścia do Grand Palais w Paryżu, gdzie odbywała się wystawa motoryzacyjna, po raz pierwszy użyto do oświetlenia lamp neonowych wynalezionych przez Georges’a Claude’a.
1912 – I wojna bałkańska: Liga Bałkańska podpisała rozejm z Turcją.
1913 – W Dakocie Południowej wykonano ostatni wyrok śmierci przed moratorium wprowadzonym na okres 26 lat.
1916 – I wojna światowa: zwycięstwo wojsk niemiecko-bułgarskich nad rumuńskimi w bitwie pod Ardżesz (1-3 grudnia).

[Miguel de Catalan]

Bitwa pod Hohenlinden (1800) na obrazie Henri-Frédérica Schopina

[Miguel de Catalan]

Polska kartauna (wg. terminologii kartauna pełna 48-funtowa) z końca XVI wieku znajdująca się w muzeum moskiewskim. Wg rosyjskiego opisu działo miało brać udział w oblężeniu Pskowa w 1581 r. Możajska w 1617 r. i obronie Smoleńska 1654 r. Laweta współczesna.