Sejm Walny - XVIII - X - MMXXI Warszawa

[Miguel de Catalan]

Opcja do rozważenia.
Myślę, że takie weryfikowanie na sejmikach mogłoby mieć miejsce, wszak są dwa na rok a i 10 postów na okres pół roku przerwy pomiędzy nimi to raczej nie jest dużo i spokojnie tacy nawet umiarkowanie aktywni spokojnie to spełniają.

Na pewno jeśli jakiś szlachcic otrzymał szlachectwo właściwe to powinien mieć taki miesiąc może ulgowy. Czyli jeśli byłby pełnoprawnym szlachcicem miesiąc przed sejmikiem to nie patrzy się na jego posty.

Lepiej aby niewystarczająco aktywny szlachcic, zostawał skartabellatem niż mieszczaninem. A dalej jeśli byłby nieaktywny przez rok od ostatniej aktywności to powinien zostać uznany za zmarłego. Można by jeszcze ewentualnie skrócić ten okres do pół roku.

[Samuel Radziwiłł]

1) ustalić stałe daty sprawdzania aktywności. Niech sejmiki staną sie też przeglądem szlachty (jak to bywało historycznie). Niech dodatkowym punktem sejmików będzie sprawdzenie przez króla/kanclerza/marszałka listy szlachty i określenie, które osoby pozostają nieaktywne w stopniu, który upoważnia do odebrania szlachectwa;
2) podwyższymy limity. Niech to nie będzie 1 post, ale dajmy na to postów 10 w rozpatrywanym okresie (powiedzmy: od pierwszego dnia miesiąca, w którym ostatni sejmik się zaczął, aż do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego obecny sejmik (sprawi to, że po podniesieniu na danym sejmiku kwestii niekatywności, szlachcice nieaktywni nie wrócą nagle, by natłuc sobie posty tylko po to, by nie zostać odsuniętymi od szlachectwa). Wymóg ten oczywiście nie byłby wymagany od osób, które np. w ostatnim miesiącu (czas tego "okresu ochronnego" do przedyskutowania) otrzymały nobilitację.

Co do pierwszego punktu, to uważam, że jest to najlepsza opcja z możliwych. Sama szlachta będzie mogła takiego nieaktywnego z listy skreślić.

Drugi punkt także uważam za możliwy do przyjęcia.

Sam podawałem czas skartabellatu na 2-3 miesiące, teraz uważam, iż minimum 4 miesiace, to wystarczający czas dla sprawdzenia aktywności nowego szlachcica.

[Michał V]

Co do pierwszego punktu, to uważam, że jest to najlepsza opcja z możliwych. Sama szlachta będzie mogła takiego nieaktywnego z listy skreślić.

Mnie się jednak wydaje, że to zadanie dla sądu, a nie szlachty. Na sejmiku za to można by dokonać właśnie weryfikacji spełniania warunków i w razie czego przekazać to sądownictwu.

[Sebastian von Tauer]

Ale cóż trzeba sądzić? To, ile postów ktoś napisał? Chyba nie potrzebujemy angażować do tego sądu. Starczy, że na sejmie kanclerz/marszałek/król przedstawi listę szlachty z wyszczególnionym tymi panami braćmi, co mają w określonym okresie mniej niż 10 postów - następnie król, jako admin, zmieni tym panom grupy na skartabellów, wydając być może odpowiedni dekret?

[Michał V]

Ale cóż trzeba sądzić? To, ile postów ktoś napisał? Chyba nie potrzebujemy angażować do tego sądu. Starczy, że na sejmie kanclerz/marszałek/król przedstawi listę szlachty z wyszczególnionym tymi panami braćmi, co mają w określonym okresie mniej niż 10 postów - następnie król, jako admin, zmieni tym panom grupy na skartabellów, wydając być może odpowiedni dekret?

A, właściwie skoro to tylko zmiana kategorii szlachty to może i racja.
Bo jeśli idzie o odbieranie szlachectwa, to jest to zadanie sądu.

[Anna Ostrogska]

Wydaje mi się, że okres próby danego szlachcica powinien wynosić ~ 2,3 miesiące.

[Aleksander Trzaska-Chojnacki]

Nie chcę nikogo obrazić, ale kiedy wznawiamy obrady ?

[Anna Ostrogska]

Nie chcę nikogo obrazić, ale kiedy wznawiamy obrady ?

To chyba nie jest obraźliwe..

[Michał V]

Wielmożni Państwo,

Już długośmy milczeli w sprawie sejmu. Przepraszamy bardzo za absencję, która wciąż jednak będzie trwała, choć mam nadzieję, że będzie i trochę czasu na zajęcie się Rzecząpospolitą.

Wracając do obrad, powróćmy zatem do tematu.

Projekt konstytucji wyglądał tak:

KONSTYTVCYJA SEYMOWA
z dnia miesiąca anno Domini
Zmieniająca Konstytucję o Szlachcie

My, Rady Koronne i Litewskie oraz stany oboyga narodów,
mając na uwadze dobro całej Ojczyzny naszej, a także dać wyraz woli naszej, postanawiamy, co następuje:

I.
Dodać artykuł IV. o brzmieniu:
„A to postanawiamy, że świeżo nobilitowany mieszkaniec Rzeczypospolitej pierwej przez X miesięcy skartabellem będzie, nim się pełnoprawnym szlachcicem stanie. Po upływie wzmiankowanego terminu osoba taka przestaje być skartabellem i pełnie praw szlacheckich otrzymuje - nie potrzebuje do tego żadnej decyzji organów państwowych, dzieje się tak a natura rei.”

II.
Dodać artykuł V o brzmieniu:
„Skartabellat jest to szlachcic nowokreowany. Osoba będąca skartabellem cieszy się wszystkimi przywilejami szlacheckimi (ma zatem herb, może tytułować się szlachcicem, posiadać majątki itd.), z tym, że:
- nie może otrzymać od hetmana zgody na zaciąg wojsk;
- w sejmach uczestniczy jeno z głosem doradczym;
- tytułów ziemskich przyjmować nie może - a jeśliby jako mieszczanin jakoweś posiadał i chciał, by je wedle zasad KSW o Tytułach Ziemskich i Miejskich przeliczono na ziemskie, następuje to dopiero po zakończeniu skartabellatu;
- wysuwać kandydata na elekcję królewską ni samemu kandydować nie może;
- nie może ordynacji założyć;
- na własną prośbę może być zaliczony z powrotem w poczet mieszczaństwa, w takim wypadku majątek ziemski (jeśli by taki posiadał) zwrócić ma skarbowi królewskiemu, odzyskuje zaś swoje dawne mieszczańskie godności.
- jeśliby przez więcej niż dwa tygodnie nieaktywny pozostawał, tj. postu żadnego nie utworzył, szlachectwo ma być mu odebrane.”

III.
Dodać artykuł VI o brzmieniu:
„A to też postanawiamy, że król wydając dyplom nobilitacyjny, w wyjątkowych okolicznościach, poradziwszy się uprzednio swej kancelarii, może zdecydować, by okres skartabellatu skrócić lub całkowicie znieść. Winno być to w wyraźny sposób zaznaczone w konwokacji królewskiej.”

IV.
Następne artykuły numeruje się kolejno.

V.
Sejm tę konstytucję uchwali a pieczęć królewska mocy jej nada.

Pozostaje tylko pytanie: jak długo skartabellat winien trwać? Przychodzą mi na myśl opcje takie jak 2 miesiąc, 3 miesiące, 4 miesiące lub 6 miesięcy.

Potrzeba teraz to określić. Być może 3 miesiące byłyby wystarczające? Co Państwo uważają?
Ponadto należy dodać kryteria przynależności do szlachty pełnoprawnej.

Proponowałbym wraz z tą konstytucją uchwalić zmianę KSW o Sejmikach Ziemskich, coby uregulować dokonywanie kontroli aktywności braci szlacheckiej.

Jakie pomysły bądź uwagi mają WPaństwo?

[Aleksander Trzaska-Chojnacki]

Jestem za trzema miesiącami