Mazowsze
Napisane: 11 maja 2011, 20:01
Mazowsze
HISTORIA
W X wieku tym czasie najgęściej zasiedlonym obszarem Mazowsza były ziemie położone między Wkrą i Orzycem (tzw. "Stare Mazowsze") z centralnym grodem w Płocku. Osadnictwo koncentrowało się także w okolicach Łęczycy, Czerska, Wizny i nad dopływami Narwi. Charakterystyczną cechą Mazowsza zaobserwowaną w źródłach archeologicznych jest obrządek pogrzebowy w postaci grobów z kamiennymi obudowami, który to zwyczaj sięgał na wschód aż na Podlasie gdzie zaobserwowano pozostałości "mazowieckiej" fali osiedleńczej (grody w Zbuczu, Klukowiczach i Zajączkach) i nawet za Brześć.
Nie wiadomo kiedy dokładnie ziemie mazowieckie zostały przyłączone do państwa wielkopolskich Polan. Z całą pewnością można stwierdzić, że nastąpiło to w latach 960-990, ponieważ z relacji ibn Jakuba i "Dagome Iudex" wynika, że państwo Mieszka I stykało się z ziemiami pruskimi i ruskimi. Być może pierwszym ośrodkiem władzy Piastów na Mazowszu był Włocławek, ponieważ w połowie X wieku wzniesiono tam nowy gród w miejscu spalonej osady, a później był wymieniany jako jeden z najważniejszych ośrodków w państwie. Na przełomie IX i X wieku zaczyna powstawać sieć grodowa (Mokrzk, Raciąż, Słupno, Sypniewo, Święck) obejmując także Ziemię Chełmińską. Grody są także budowane przez następne dziesięciolecia X wieku (Wola Szydłowska, Warszawa-Stare Bródno, Szreńsk, Stara Łomża, Grodzisk nad Orzem). Na wschodzie powstają wiązane z osadnictwem mazowieckim grody Zbuczu, Klukowiczach i Zajączkach). W czasie bezkrólewia i zamętu spowodowanego reakcją pogańską Miecław (namiestnik Mazowsza jeszcze z nadania króla Mieszka II) próbował w latach 1037-1047 opierając się terytorialnie na Mazowszu stworzyć konkurencyjny wobec Piastów ośrodek władzy państwowej. Próby te zostały zdławione w 1047 roku przez Kazimierza Odnowiciela przy pomocy posiłków Jarosława Mądrego, który w zamian za pomoc objął część ziem położonych nad Bugiem. Po wygranym konflikcie Piastowie przystąpili do wzmożonego zwalczania pogańskich ośrodków i kultów, niszczenia nowo powstałych pogańskich świątyń i posągów oraz rozbudowy administracji kościelnej i odbudowy zniszczonych lub porzuconych kościołów. Po odbudowie państwa piastowskiego następuje dalsza rozbudowa sieci grodowej. W XI wieku powstaje na północnej granicy gród w Chełmnie, a na wschodniej Grodzisk nad Liwcem. W XI wieku opanowano także ziemie na północ od Bugu o czym świadczy nadanie klasztorowi z Mogilna dochodów z przepraw pod Makowem i w Wiźnie. Oparciem Piatów w tym rejonie stał się rozbudowany gród w Święcku będący głównym ośrodkiem administracyjnym na tym wschodnim obszarze Mazowsza.
W początkach polskiej państwowości Mazowsze pozostawało przez długi okres czasu na uboczu i dlatego pod wieloma względami zachowało swoją kulturę, wyróżniającą się od ziem starej Polski (Śląsk, Małopolska, Wielkopolska).
W okresie wczesnopiastowskim na terenie Mazowsza nie utworzono osobnej diecezji, wcielając północne Mazowsze do archidiecezji gnieźnieńskiej, a południowe do diecezji poznańskiej. Dopiero w roku 1075 założono biskupstwo mazowieckie ze stolicą w Płocku (najstarsze miasto Mazowsza, prawa miejskie - 1237), obejmujące ziemie podlegające wcześniej archidiecezji gnieźnieńskiej. Południowe ziemie Mazowsza, w wyniku reorganizacji struktury kościelnej w 1124 roku, pozostawiono przy biskupstwie poznańskim, tworząc archidiakonat czerski, od 1406 archidiakonat warszawski.
HISTORIA
W X wieku tym czasie najgęściej zasiedlonym obszarem Mazowsza były ziemie położone między Wkrą i Orzycem (tzw. "Stare Mazowsze") z centralnym grodem w Płocku. Osadnictwo koncentrowało się także w okolicach Łęczycy, Czerska, Wizny i nad dopływami Narwi. Charakterystyczną cechą Mazowsza zaobserwowaną w źródłach archeologicznych jest obrządek pogrzebowy w postaci grobów z kamiennymi obudowami, który to zwyczaj sięgał na wschód aż na Podlasie gdzie zaobserwowano pozostałości "mazowieckiej" fali osiedleńczej (grody w Zbuczu, Klukowiczach i Zajączkach) i nawet za Brześć.
Nie wiadomo kiedy dokładnie ziemie mazowieckie zostały przyłączone do państwa wielkopolskich Polan. Z całą pewnością można stwierdzić, że nastąpiło to w latach 960-990, ponieważ z relacji ibn Jakuba i "Dagome Iudex" wynika, że państwo Mieszka I stykało się z ziemiami pruskimi i ruskimi. Być może pierwszym ośrodkiem władzy Piastów na Mazowszu był Włocławek, ponieważ w połowie X wieku wzniesiono tam nowy gród w miejscu spalonej osady, a później był wymieniany jako jeden z najważniejszych ośrodków w państwie. Na przełomie IX i X wieku zaczyna powstawać sieć grodowa (Mokrzk, Raciąż, Słupno, Sypniewo, Święck) obejmując także Ziemię Chełmińską. Grody są także budowane przez następne dziesięciolecia X wieku (Wola Szydłowska, Warszawa-Stare Bródno, Szreńsk, Stara Łomża, Grodzisk nad Orzem). Na wschodzie powstają wiązane z osadnictwem mazowieckim grody Zbuczu, Klukowiczach i Zajączkach). W czasie bezkrólewia i zamętu spowodowanego reakcją pogańską Miecław (namiestnik Mazowsza jeszcze z nadania króla Mieszka II) próbował w latach 1037-1047 opierając się terytorialnie na Mazowszu stworzyć konkurencyjny wobec Piastów ośrodek władzy państwowej. Próby te zostały zdławione w 1047 roku przez Kazimierza Odnowiciela przy pomocy posiłków Jarosława Mądrego, który w zamian za pomoc objął część ziem położonych nad Bugiem. Po wygranym konflikcie Piastowie przystąpili do wzmożonego zwalczania pogańskich ośrodków i kultów, niszczenia nowo powstałych pogańskich świątyń i posągów oraz rozbudowy administracji kościelnej i odbudowy zniszczonych lub porzuconych kościołów. Po odbudowie państwa piastowskiego następuje dalsza rozbudowa sieci grodowej. W XI wieku powstaje na północnej granicy gród w Chełmnie, a na wschodniej Grodzisk nad Liwcem. W XI wieku opanowano także ziemie na północ od Bugu o czym świadczy nadanie klasztorowi z Mogilna dochodów z przepraw pod Makowem i w Wiźnie. Oparciem Piatów w tym rejonie stał się rozbudowany gród w Święcku będący głównym ośrodkiem administracyjnym na tym wschodnim obszarze Mazowsza.
W początkach polskiej państwowości Mazowsze pozostawało przez długi okres czasu na uboczu i dlatego pod wieloma względami zachowało swoją kulturę, wyróżniającą się od ziem starej Polski (Śląsk, Małopolska, Wielkopolska).
W okresie wczesnopiastowskim na terenie Mazowsza nie utworzono osobnej diecezji, wcielając północne Mazowsze do archidiecezji gnieźnieńskiej, a południowe do diecezji poznańskiej. Dopiero w roku 1075 założono biskupstwo mazowieckie ze stolicą w Płocku (najstarsze miasto Mazowsza, prawa miejskie - 1237), obejmujące ziemie podlegające wcześniej archidiecezji gnieźnieńskiej. Południowe ziemie Mazowsza, w wyniku reorganizacji struktury kościelnej w 1124 roku, pozostawiono przy biskupstwie poznańskim, tworząc archidiakonat czerski, od 1406 archidiakonat warszawski.