Bydgoszcz
Napisane: 10 lip 2020, 20:14Bydgoszcz (łac. Bidgostia, niem. Bromberg) – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce, siedziba wojewody i jednostek mu podporządkowanych oraz największe miasto województwa kujawsko-pomorskiego. Położone na styku czterech makroregionów Pojezierzy Południowobałtyckich, nad rzeką Brdą i Kanałem Bydgoskim, od wschodu graniczy z Wisłą, która poprzez Przełom Fordoński zwraca się ku Morzu Bałtyckiemu. Miasto położone jest w pradolinie rzeki Brdy, na wysokości 60 m n.p.m. Ciągnie się od Łąk Nadnoteckich aż po Wisłę, gdzie Brda ma swoje ujście.Od strony południowej i północnej usytuowane są pasma wysoczyzn.
Bydgoszcz jest jednym z największych miast w Polsce, 8. miejsce pod względem liczby ludności (około 350 tysięcy mieszkańców).
Duży ośrodek przemysłu, handlu i logistyki oraz węzeł drogowy, kolejowy i żeglugi śródlądowej. Na terenie miasta jest zlokalizowany Międzynarodowy Port Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego oraz port rzeczny. Bydgoszcz jest jednym z głównych krajowych ośrodków branży informatycznej oraz usług dla biznesu Business Process Outsourcing/Share Service Center. W Bydgoskim Parku Przemysłowo-Technologicznym działa Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna
W 1555 roku Bydgoszcz uzyskała przywilej de non tolerandis Judaeis.
W XV i XVI w. miasto znacznie wzbogaciło się na handlu spławnym zbożem, piwem i solą. Bydgoszcz w XVI wieku była jednym z największych miejskich ośrodków handlu zbożowego w Polsce. Wedle zachowanych rejestrów z komory wiślanej w Białej Górze, w 1579 co szósty statek zdążający do Gdańska miał port macierzysty w Bydgoszczy. Miejscowi szyprowie (zrzeszeni w cechu od 1484) transportowali średnio rocznie 2030 łasztów zboża (według zachowanych rejestrów z lat 1564–1573) pochodzącego z Kujaw i Wielkopolski, a z powrotem przywozili towary zamorskie kupowane w Gdańsku. Miasto było również ośrodkiem rzemiosła (21 cechów, 80 zawodów) oraz siedzibą zakładów-manufaktur.
Na szczególną uwagę zasługuje czynna w latach 1594–1688 mennica, w której w 1621 wybito największe złote monety w Europie – 100 dukatów Zygmunta III Wazy. Mennica w latach 1627–1644 była jedyną, czynną na obszarze Korony.
Na początku XVII w. zabudowa objęła w całości miejski obszar lokacyjny i rozprzestrzeniła się na czterech przedmieściach. Bydgoszcz osiągnęła wówczas maksymalną liczbę mieszkańców w okresie staropolskim – ok. 5 tysięcy, plasując się w gronie średnich miast Rzeczypospolitej. Miasto otoczone było od południa murem obronnym z czterema basztami i trzema bramami, a z pozostałych stron ciekami wodnymi: fosą miejską, zamkową, rzeką Brdą i Młynówką. Na terenie miasta lokacyjnego zbudowano okazały ratusz, liczne kościoły diecezjalne, zakonne i szpitalne, zabudowania klasztorne oraz kamienice.
W Bydgoszczy istniała szkoła parafialna oraz szkoły klasztorne: karmelitów, klarysek i Bernardyńskie Studium Filozoficzne. Charakter szkoły średniej posiadało kolegium jezuickie (1647-1780). Najsłynniejszym uczonym Bydgoszczy doby staropolskiej był Bartłomiej z Bydgoszczy (1475-1548), który opracował w 1532 pierwszy słownik łacińsko-polski.
W 1620 Bydgoszcz liczyła około 5 tysięcy mieszkańców wraz z przedmieściami. Potop szwedzki (1655-1660) przyniósł Bydgoszczy duże zniszczenia. Podczas zażartych walk (miasto kilkukrotnie przechodziło z rąk do rąk) wysadzony w powietrze został zamek oraz zginęła połowa mieszczan. 6 listopada 1657 na Starym Rynku król Jan Kazimierz i elektor Prus Książęcych Fryderyk Wilhelm Hohenzollern podpisali i zaprzysiężyli traktaty welawsko-bydgoskie, które stały się podstawą dla uniezależnienia od Polski Prus Książęcych.
Okres prób odbudowy miasta przerwała III wojna północna (1700-1721). W latach 1700–1760 w wyniku wojen, kontrybucji, zaraz i klęsk nastąpił głęboki upadek gospodarczy i demograficzny miasta. Poprawa koniunktury nadeszła podczas panowania ostatniego polskiego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, choć daleko było miastu do wizerunku dużego ośrodka miejskiego sprzed lat. W 1764 Bydgoszcz wyznaczono na siedzibę (na zmianę z Poznaniem) sądowniczego Trybunału Wielkopolskiego, zaś w 1766 powstał polski projekt Kanału Bydgoskiego.
Bydgoszcz jest jednym z największych miast w Polsce, 8. miejsce pod względem liczby ludności (około 350 tysięcy mieszkańców).
Duży ośrodek przemysłu, handlu i logistyki oraz węzeł drogowy, kolejowy i żeglugi śródlądowej. Na terenie miasta jest zlokalizowany Międzynarodowy Port Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego oraz port rzeczny. Bydgoszcz jest jednym z głównych krajowych ośrodków branży informatycznej oraz usług dla biznesu Business Process Outsourcing/Share Service Center. W Bydgoskim Parku Przemysłowo-Technologicznym działa Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna
W 1555 roku Bydgoszcz uzyskała przywilej de non tolerandis Judaeis.
W XV i XVI w. miasto znacznie wzbogaciło się na handlu spławnym zbożem, piwem i solą. Bydgoszcz w XVI wieku była jednym z największych miejskich ośrodków handlu zbożowego w Polsce. Wedle zachowanych rejestrów z komory wiślanej w Białej Górze, w 1579 co szósty statek zdążający do Gdańska miał port macierzysty w Bydgoszczy. Miejscowi szyprowie (zrzeszeni w cechu od 1484) transportowali średnio rocznie 2030 łasztów zboża (według zachowanych rejestrów z lat 1564–1573) pochodzącego z Kujaw i Wielkopolski, a z powrotem przywozili towary zamorskie kupowane w Gdańsku. Miasto było również ośrodkiem rzemiosła (21 cechów, 80 zawodów) oraz siedzibą zakładów-manufaktur.
Na szczególną uwagę zasługuje czynna w latach 1594–1688 mennica, w której w 1621 wybito największe złote monety w Europie – 100 dukatów Zygmunta III Wazy. Mennica w latach 1627–1644 była jedyną, czynną na obszarze Korony.
Na początku XVII w. zabudowa objęła w całości miejski obszar lokacyjny i rozprzestrzeniła się na czterech przedmieściach. Bydgoszcz osiągnęła wówczas maksymalną liczbę mieszkańców w okresie staropolskim – ok. 5 tysięcy, plasując się w gronie średnich miast Rzeczypospolitej. Miasto otoczone było od południa murem obronnym z czterema basztami i trzema bramami, a z pozostałych stron ciekami wodnymi: fosą miejską, zamkową, rzeką Brdą i Młynówką. Na terenie miasta lokacyjnego zbudowano okazały ratusz, liczne kościoły diecezjalne, zakonne i szpitalne, zabudowania klasztorne oraz kamienice.
W Bydgoszczy istniała szkoła parafialna oraz szkoły klasztorne: karmelitów, klarysek i Bernardyńskie Studium Filozoficzne. Charakter szkoły średniej posiadało kolegium jezuickie (1647-1780). Najsłynniejszym uczonym Bydgoszczy doby staropolskiej był Bartłomiej z Bydgoszczy (1475-1548), który opracował w 1532 pierwszy słownik łacińsko-polski.
W 1620 Bydgoszcz liczyła około 5 tysięcy mieszkańców wraz z przedmieściami. Potop szwedzki (1655-1660) przyniósł Bydgoszczy duże zniszczenia. Podczas zażartych walk (miasto kilkukrotnie przechodziło z rąk do rąk) wysadzony w powietrze został zamek oraz zginęła połowa mieszczan. 6 listopada 1657 na Starym Rynku król Jan Kazimierz i elektor Prus Książęcych Fryderyk Wilhelm Hohenzollern podpisali i zaprzysiężyli traktaty welawsko-bydgoskie, które stały się podstawą dla uniezależnienia od Polski Prus Książęcych.
Okres prób odbudowy miasta przerwała III wojna północna (1700-1721). W latach 1700–1760 w wyniku wojen, kontrybucji, zaraz i klęsk nastąpił głęboki upadek gospodarczy i demograficzny miasta. Poprawa koniunktury nadeszła podczas panowania ostatniego polskiego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, choć daleko było miastu do wizerunku dużego ośrodka miejskiego sprzed lat. W 1764 Bydgoszcz wyznaczono na siedzibę (na zmianę z Poznaniem) sądowniczego Trybunału Wielkopolskiego, zaś w 1766 powstał polski projekt Kanału Bydgoskiego.
