Dział I: Wykład II: architektura klasyczna: cz. II

b. Katedra Architektury

Dział I: Wykład II: architektura klasyczna: cz. II

Postprzez Michał apo Zep » 24 lut 2012, 00:59

cz. II - Starożytny Rzym

Trudno jednoznacznie wyznaczyć datę początku kształtowania się architektury Starożytnego Rzymu. Jest to jednak z pewnością wiek VI p.n.e. kiedy to miasto Rzym zaczęło podboje okolicznych terenów. Wtedy to zaczyna kształtować się styl rzymski pod wpływem stylu hellenistycznego (Grecja) oraz stylu etruskiego.

Domy
Rzymskie domy, zwane willami, wzorowano na domach greckich, z jedną różnicą. Domy rzymskie zawierały w centrum tak zwane atrium, tj. pomieszczenie z basenem na wodę deszczową, oświetlone przez otwór w dachu. Oczywiście na wybudowanie willi, pozwolić sobie mogli jedynie najbogatsi Rzymianie.

Świątynie
Świątynie Rzymskie, także były budowane na wzór greckich, lecz z pewnymi różnicami. Greckie wznoszone były na trójstopniowych podstawach, dostępne więc były z każdej strony, rzymskie natomiast miały wejście tylko z przodu. Przykładem wspaniałej architektury świątynnej Starożytnego Rzymu, może być Panteon, zbudowany na planie koła z prostokątnym portykiem z przodu. Nowością techniczną Rzymian jest kopuła, która tu właśnie została zastosowana. Ogólnie jednak Rzymianie do wszystkich zasad sztuki greckiej odnosili się mało precyzyjnie i dlatego ich świątynie nie są już tak doskonałe. Wyprzedzali natomiast Greków pod względem konstrukcyjnym i technicznym.

Obrazek

Styl kompozytowy
Rzymianie byli bardzo mądrym narodem, stąd też to co dobre, przejmowali od narodów podbitych, często to poprawiali, zmieniali i modyfikowali. W tenże sposób powstał w architekturze porządek kompozytowy, który łączył w sobie greckie porządki: joński i koryncki. Najbardziej widoczne połączenie było w kolumnach, których głowice, nad korynckimi liśćmi akantu, miały jońskie ślimacznice.

Obrazek

Styl toskański
Także i styl toskański, stworzony przez Rzymian, wykształcił się z greckiej architektury. W tym wypadku zmodyfikowany został porządek dorycki. Zmianie uległ fakt, że kolumny doryckie miały żłobienia, natomiast toskańskie były gładkie i stały na bazie, podczas gdy doryckie, nie miały bazy i umiejscowione były bezpośrednio na stylobacie.

Obrazek

Cement
Rzymscy inżynierowie, jako pierwsi na świecie stworzyli cement, który stanowił podstawę do budowy dróg i wielu budowli. Stał się on także pierwowzorem dla późniejszych zapraw i tynków stworzonych przez Rzymian. Produkowany był głównie z popiołów wulkanicznych, wody i wapieni. Dzięki niemu rzymskie budowle miały miażdżącą przewagę techniczną nad innymi budynkami świata starożytnego.

Akwedukty
Świetnym przykładem architektury Rzymian, jest akwedukt, zbudowany z doskonałej w architekturze formy pod względem technicznym jak i estetycznym, czyli łuku. To właśnie akwedukty pozwoliły doprowadzać wodę z gór do miast, przez tereny często niekorzystne dla takiego transportu. Akwedukty stanowiły olbrzymie konstrukcje arkadowe, które wypełniały doliny, tak, aby górą, w uszczelnionym korycie mogła płynąć woda. Ich długość często sięgała kilkunastu kilometrów. Jednym z najsłynniejszych zachowanych do czasów dzisiejszych akweduktem, jest akwedukt w Segovii (Hiszpania).

Obrazek

Łuki triumfalne
Dzięki łukom, które pozwalają przenieść ciężar z części środkowej równomiernie na podpory, oprócz akweduktów, powstały również tzw. łuki triumfalne. Były one budowane dla uczczenia wielkich wydarzeń, jak zwycięstwo w wojnie, czy też ukończenie długotrwałej budowy ważnej drogi. Łuki triumfalne ozdabiane były licznymi płaskorzeźbami. Do naszych czasów, zachowało się wiele z nich na terenie dawnego Cesarstwa. W samym mieście Rzymie są 3. Dobrym przykładem takiej budowli jest „Łuk ku czci Trajana w Benewencie”.

Obrazek

Drogi rzymskie
Cesarstwo Rzymskie dla zabezpieczenia całego terytorium musiało sprawnie przemieszczać swoje oddziały po całym kraju. Dodatkowo wiadomości, musiały być szybko i sprawnie przekazywane z granic Imperium do stolicy- Rzymu. A żeby gospodarka kwitła i mogła utrzymać armię, musiała działać prężnie i sprawnie. Do osiągnięcia wszystkich tych celów konieczne było wybudowanie sieci dróg. Sposób ich budowania, przejęty został od Etrusków i udoskonalony. Każda z dróg była budowana według schematu. Najpierw trzeba było wyrównać teren pod budowę drogi i wykonać wykop, oraz rowy odwadniające. Następnie w wykopie układano warstwę kamieni połączonych ze sobą zaprawą. Na to kładziono warstwę mniejszych kamieni łączonych zaprawą, a następnie warstwę żwiru z zaprawą. Ostatnią warstwą wyrównującą była warstwa żwiru zmieszanego z piaskiem. W późniejszych czasach, na sam wierzch układano płyty kamienne.
Wzdłuż dróg ustawiane były kamienie milowe, co jedną milę rzymską (1478,5m). Znajdowały się tam również stacje poczty oraz liczne zajazdy dla podróżnych. Na skrzyżowaniach dróg stały kapliczki poświęcone larom.
Na zdjęciu odcinek drogi Via Appia.

Obrazek

Termy
W Starożytnym Rzymie znaczną rolę odgrywały termy, które były kompleksami rekreacyjno- wypoczynkowymi, gdzie wielu obywateli rzymskich spędzało długie godziny. Obowiązkowymi pomieszczeniami w każdej rzymskiej łaźni były: szatnia, baseny z zimną, ciepłą i gorącą wodą, łaźnie parowe, sale masażu, sale wypoczynkowe, bufety, sale gier, sale muzyczne, biblioteki, boiska, stadiony.
Pierwsze termy powstały w Pompejach około II w. p.n.e., a ich budowa w innych częściach Cesarstwa, zaczęła się około wiek później. Późniejsi cesarze budowali sobie termy w różnych zakątkach Imperium i nazywali je swoim imieniem.
Do najlepiej zachowanych term do czasów dzisiejszych należy z pewnością łaźnia w Bath (dzisiejsze terytorium Wielkiej Brytanii). Łatwo więc zauważyć skąd wzięła się w języku angielskim nazwa łazienki (bathroom).

Obrazek

Amfiteatry
Amfiteatr jest wynalazkiem czysto rzymskim. Była to budowla, służąca do oglądania walk gladiatorów, rekonstrukcji bitew lądowych i morskich, walk ze zwierzętami. Z początku, elipsoidalny plac na którym rozgrywały się wydarzenia, był otoczony ławkami, stojącymi na wolnym powietrzu. Z czasem tworzyły się kolejne rzędy ławek stawiane coraz wyżej na usypanych zboczach. W końcu amfiteatr przybrał kształt osobnej zamkniętej budowli, gdzie w zależności od potrzeby, nad widownią można było rozciągnąć płócienne osłony (velarium), by chronić widzów przed promieniami słonecznymi lub deszczem.
W przeciwieństwie do greckiego teatru, który był na wolnej przestrzeni i miał kształt półkolisty, rzymski amfiteatr był jakby złączeniem dwóch teatrów. Budowano w Nim wiele udogodnień, jak np.: podziemne pomieszczenia, gdzie gladiatorzy mogli się szykować do walki, gdzie trzymano różne dzikie zwierzęta, a także sieć korytarzy, które pozwalały szybko i sprawnie zapełnić i zwolnić całą widownię (cavea). Łącznie amfiteatry mogły pomieścić kilkanaście tysięcy widzów. Świetnym przykładem takiej budowli jest Koloseum.

Obrazek

Cyrki
Cyrk rzymski służył jako miejsce wyścigów kwadryg. Był odpowiednikiem greckich stadionów i hipodromów. Miał kształt wydłużonej elipsy, arena oddzielona była od widowni rowem dla zapewnienia bezpieczeństwa widzów. Na obwodzie areny znajdowały się 2 tory, oddzielone od siebie niskim murem (spina). Na jednym końcu mieścił się wiraż słupów, na drugim zaś stajnie.
Największym cyrkiem bez wątpienia był Circus Maximus (ok. VI w. p.n.e.), który miał długość 650m i mógł pomieścić nawet 250 tysięcy widzów (dla porównania - cyrk Nerona i Kaliguli z I w. miał długość 350m). Przepych i skala na jaką budowali rzymianie zdumiewa po dzień dzisiejszy, kiedy największe obiekty sportowe tego typu mogą pomieścić co najwyżej 100 tysięcy widzów.

Obrazek

Fora
Forum (rzymski odpowiednik greckiej agory), stanowiło rynek miejski. Początkowo było to centrum kulturalne miasta, gdzie znajdowały się rozmaite świątynie, kurie, bazyliki, łuki triumfalne. Później, zaczęły się tworzyć fora handlowe (rynki), gdzie rozmaici kupcy handlowali swoimi towarami.
Największym i najznamienitszym forum miejskim, było Forum Romanum w Rzymie. Było to centrum życia całego Imperium Rzymskiego. To tam odbywały się najważniejsze sądy, tam znajdowała się Kuria (budynek Senatu), na schodach której w 44 r. p.n.e. zamordowany został Gajusz Juliusz Cezar. Tam właśnie znajdowało 9 świątyń poświęconych:
-Cezarowi,
-Romulusowi (mitycznemu założycielowi Rzymu),
-Saturnowi,
-Weście,
-Wenus i Romie,
-Antoninowi i Faustynie,
-Wespazjanowi,
-Kastorowi i Polluksowi,
-Zgodzie,
Do dzisiejszych czasów zachowały się jedynie ruiny dawnego centrum świata.

Obrazek

Mauzolea i Nekropolie
Rzymianie wielkim szacunkiem darzyli zmarłych. Ich ciała palili, umieszczali w urnach, które były zamykane w mauzoleach, niektóre z nich tworzyły dość pokaźne budowle, jak choćby Mauzoleum Hadriana w Rzymie, przeznaczone dla cesarza, jego rodziny oraz jego następców. Grobowiec zbudowano na podstawie w kształcie kwadratu o boku 89 m i wysokości 15 m. Na niej postawiono koliste mauzoleum o średnicy 64m, wysokie na 21m. W 271 roku budowla została włączona w system murów obronnych Rzymu. Od tej pory zastosowania budowli się zmieniały.
Nekropolie stanowiły kompleks mauzoleów i odpowiadały dzisiejszym cmentarzom, z tą różnicą, że zamiast nagrobków, rzymska nekropolia miała liczne krypty i kaplice grobowe.

Obrazek

Podsumowując, architektura Starożytnych Rzymian opierała się o wykorzystanie łuków, czego dowodem są chociażby akwedukty, czy łuki triumfalne, oraz o użycie kolumn, co widoczne jest przy prawie wszystkich budowlach rzymskich. Dodatkowo rewolucyjnym w budownictwie było zastosowanie cementu, zaprawy murarskiej oraz tynku. Rzymianie faktycznie wiele czerpali z kultury greckiej, jednak potrafili odkrycia i pomysły greków odpowiednio zmodernizować i zastosować w swoich budowlach. Stawiali przede wszystkim na użytkowość. W każdym prawdziwym Rzymskim mieście, nie mogło zabraknąć term, bieżącej wody (akwedukty), pokaźnego Forum, kompleksu świątyń, amfiteatru. Rzymscy Obywatele, jak nikt inny cenili komfort życia. Rzymianie świetność swojego Imperium, zawdzięczają w dużej mierze architekturze.
(-) Michał apo Zep
Książę Surmenii



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 902
Dołączył(a): 25 gru 2011, 05:22
Lokalizacja: Warszawa
Medale: 3
Order Virtuti Militari II (1) Krzyż Zasługi dla Kultury I (1) Medal Bene Merentibus (1) (1)
Wykształcenie: wyższe

kuchnie na wymiar kalwaria zebrzydowska

Powrót do b. Katedra Architektury

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 1 gość