Strona 1 z 1

Wykład V: Podstawowe jednostki językowe

PostNapisane: 20 cze 2012, 21:01
przez Michał apo Zep
V Podstawowe jednostki językowe

Była już mowa o tym, że komunikat językowy jest podzielny na mniejsze odcinki. W znaku złożonym – zdaniu, informującym o całej sytuacji (np. Przejechał sławny pisarz) wyodrębniają się wyrazy – znaki proste, pełniące funkcję nazw poszczególnych zjawisk realnych (przyjechać, pisarz, sławny).

Wyrazy można jednak także rozłożyć na składniki prostsze. W słowie pisarz wyodrębnia się człon pis- i element –arz, z których każdy wnosi do ogólnej treści swoiste cechy znaczeniowe (-arz sygnalizuje znaczenie „osoba wykonująca czynność”; pis- określa rodzaj tej czynności). Elementami składowymi wyrazów są morfemy, najmniejsze jednostki znaczące, wyrazy są zatem konstrukcjami mofemów.

Morfem stanowi nierozkładalną całość znaczeniową, natomiast jego postać materialna jest nadal podzielna. W morfemie pis- wyodrębnimy np. trzy elementy dźwiękowe: p’ – i – s. Najmniejszy, dalej niepodzielny składnik postaci brzmieniowej morfemu nosi nazwę fonemu. Morfemy – to konstrukcje fonemów. Wyróżniamy więc następujące jednostki języka:
fonemy – najmniejsze odcinki formy dźwiękowej języka;
morfemy – najmniejsze jednostki charakteryzujące się określoną funkcją znaczeniową;
wyrazy – najmniejsze jednostki zdolne do pełnienia funkcji znaków, nazw poszczególnych zjawisk rzeczywistości.
zdania – najmniejsze jednostki służące porozumieniu, czyli mające funkcję komunikatywną.

Zasób jednostek tego samego rodzaju tworzy określony podsystem języka: fonologiczny, morfologiczny, składniowy.


Marzanna Urbanowicz