Miasta Królestwa Korony Polskiej

Re: Miasta Królestwa Korony Polskiej

Postprzez Henryk Horoch » 01 mar 2011, 17:19

Żywiec

Kolebką Żywca jest, zasiedlone w czasach starożytnych przez Celtów, wzgórze Grojec (612 m n.p.m.), gdzie istniała wczesnośredniowieczna warownia. Na początku XV wieku została przekształcona w zameczek myśliwski rozbójniczej rodziny Skrzyńskich herbu Łabędź. W 1462 roku został zniszczony przez wojska Kazimierza Jagiellończyka.
Samo miasto powstało na przełomie XIII i XIV wieku (pierwsza wzmianka o żywieckiej parafii pochodzi z 1308 roku), prawa miejskie otrzymało w 1327 roku. Ówczesny Żywiec, będący częścią najpierw księstwa cieszyńskiego, a od 1317 roku księstwa oświęcimskiego (stanowiącego od 1327 roku część Korony Czeskiej), znajdował się w nieco innym miejscu – na terenie późniejszej wioski Stary Żywiec, zalanej w roku 1966 wodami Jeziora Żywieckiego .
W 1448 roku, w związku z częstymi powodziami, miasto lokowano ponownie - na wyżej położonym miejscu, u ujścia Koszarawy do Soły, gdzie obecnie znajduje się jego historyczne centrum.

Obrazek

W 1457 roku księstwo oświęcimskie zostało sprzedane polskiemu królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi, tracąc swoją niezależność i stając się integralną częścią Polski. Zamek w Żywcu, należący do książąt oświęcimskich, stał się własnością polskiego króla. W 1467 roku Kazimierz Jagiellończyk nadał dobra żywieckie zwane odtąd Państwem Żywieckim w dziedziczne władanie rodowi Komorowskich herbu Korczak. Była to nagroda za pomoc w ukróceniu rozbójniczej działalności Skrzyńskich i wsparcie w wyprawie króla na Węgry.
Piotr Komorowski, pierwszy właściciel Państwa, wkrótce zmienił orientację polityczną i poparł króla Węgier, Macieja Korwina, który sprzymierzył się z zakonem krzyżackim przeciw Polsce. W 1477 roku Kazimierz Jagiellończyk podjął przeciwko Komorowskich akcję zbrojną zakończoną m.in. zniszczeniem zamku w Żywcu. Udało im się jednak uzyskać królewskie przebaczenie i mogli dalej panować na Żywiecczyźnie. Komorowscy władali Państwem Żywieckim jako niepodzielnymi dobrami do roku 1608, kiedy zostało podzielone między synów Krzysztofa Komorowskiego na trzy części: suskie, ślemieńskie i największe żywieckie. Właściciel tego ostatniego, Mikołaj Komorowski, okazał się utracjuszem i z powodu problemów finansowych najpierw w 1618 roku sprzedał dobra łodygowickie, a w 1624 roku kiedy okazał się zupełnym bankrutem – wystawił całość na sprzedaż.

Obrazek

Wystawione w 1624 r. na sprzedaż Państwo Żywieckie kupiła za 600 000 złotych Konstancja Habsburżanka, żona polskiego króla Zygmunta III Wazy. Królowa Konstancja zasłynęła tym, że w 1626 roku wydała zakaz osiedlania się w granicach Żywca Żydów. Nigdy nie zniesiony i przestrzegany nawet dwa czy trzy wieki później spowodował, że w obrębie miasta nie zamieszkała ani jedna żydowska rodzina. Po śmierci Konstancji w 1631 roku Państwo Żywieckie odziedziczyli jej synowie, Jan II Kazimierz Waza i Karol Ferdynand Waza. W okresie potopu szwedzkiego Żywiec znalazł się na linii frontu. Posłowie szwedzcy zażądali hołdu i wysokich kontrybucji, grożąc w przeciwnym razie spaleniem miasta. Szlachta wraz z mieszczaństwem i góralami postanowiła nie dopuścić do wkroczenia wojsk szwedzkich. W dolinie Soły w Międzybrodziu i w Bramie Wilkowickiej utworzono fortyfikacje. 8 marca 1656 roku w Mikuszowicach Krakowskich miała miejsce wielka polsko-szwedzka bitwa zakończona zwycięstwem Szwedów. Miasto zostało zdobyte, splądrowane i w znacznym stopniu zniszczone. W 1678 r. Państwo Żywieckie kupił – też za 600 000 złotych – od Wawrzyńca Wodzickiego, dzierżawiącego dobra Wazów po śmierci Jana Kazimierza w 1672 roku, kanclerz wielki koronny Jan Wielopolski herbu Starykoń.

Obrazek




Opatów

Pierwsza wzmianka pochodzi z 1189 roku, pierwotnie własność książęca. Istnieją przesłanki (m.in. wzmianka w kronice Jana Długosza), że w Opatowie była pierwsza polska komandoria templariuszy założona za czasów Henryka Sandomierskiego, który uczestniczył w krucjatach do Ziemi Świętej u boku rycerzy-zakonników. Pozostałością klasztoru templariuszy ma być rzekomo kolegiata św. Marcina. Przyjmuje się, że ok. 1237 roku z nadania książęcego Henryka Brodatego Opatów wraz z kilkunastoma wsiami przeszedł na własność biskupów lubuskich. W 1282 roku biskupi uzyskali od księcia Leszka Czarnego przywilej umożliwiający nadanie wsiom i miastom prawa niemieckiego – dokument ten uznawany jest za akt tożsamy (choć zasadniczo różny od podobnych aktów z tego okresu) z nadaniem dla Opatowa prawa magdeburskiego – była to pierwsza lokacja na terenie grodziska (Żmigrodu), druga lokacja miała miejsce ok. 1328 roku i wiązała się z translacją na przeciwległy brzeg rzeki Opatówki. Od XV w. do utraty niepodległości Opatów był miejscem sejmików województwa sandomierskiego.
Podczas najazdu Tatarów w 1502 r. został niemal całkowicie zniszczony. W 1514 roku dobra opatowskie kupił kanclerz wielki koronny Krzysztof Szydłowiecki. W tym czasie miasto zostało ufortyfikowane (z tego okresu zachowały się do dziś pozostałości murów miejskich z jedyną zachowaną bramą – Warszawską). Po śmierci Szydłowieckiego miasto było własnością kolejno: Tarnowskich, Ostrogskich, Lubomirskich, Potockich i Karskich i do 1864 r. pozostawało własnością prywatną. W XVIII w. Opatów stał się przystanią dla wielu Greków, którzy na ziemiach Królestwa Polskiego szukali schronienia przed prześladowaniami tureckimi. Uzyskali oni pozwolenie na zakładanie świątyń i odprawianie nabożeństw w obrządku bizantyjskim. Już w 1778 r. w mieście powstała prawosławna parafia pw. św. Mikołaja

Obrazek




Sanok

Sanok został założony około X/XI wieku. Najstarsza wzmianka o grodzie w Sanoku pochodzi z roku 1150 i została spisana w ruskim Latopisie Hipackim. W 1340 roku prawem spadkobierstwa posiadł te ziemie Kazimierz III Wielki i włączył do swego Królestwa. Po tym okresie przez następne kilkadziesiąt lat Sanok znajdował się pod opieką Korony węgierskiej oraz urzędujących tu starostów węgierskich. 20 stycznia 1339 książę Małej Rusi Jerzy II z rodu Piastów nadał Sanokowi przywilej lokacyjny na prawie magdeburskim. Zasadźcą, oraz pierwszym wójtem został zaufany księcia – Bartek z Sandomierza. Wśród świadków tego wydarzenia figurują przybyli do Sanoka m.in. Adalbertus, wójt z Bochni (jeden z sędziów procesu warszawskiego), oraz Bartłomiej, wójt z Warszawy[20]. Organizację kościoła łacińskiego na ziemi przemyskiej i sanockiej, podporządkowanego poprzednio bezpośrednio papieżowi, przeprowadza następnie franciszkanin Eryk z Winsen. 2 maja 1417 w Sanoku odbył się w kościele franciszkańskim ślub Jagiełły z jego trzecią żoną Elżbietą Granowską. Na sanockim zamku, po śmierci Władysława Jagiełły, wiele lat zamieszkiwała jego czwarta żona, królowa Zofia Holszańska, zwana Sońką. W latach 1555-1556 w zamku w Sanoku mieszkała królowa węgierska Izabela. O zasługach królowej Bony dla miasta świadczy włączenie herbu Sforza (wąż połykający Saracena) do herbu miasta. Okres od połowy XIV do połowy XVI wieku uchodzi za najpomyślniejszy w dziejach miasta. Od końca XVI wieku rozpoczął się powolny upadek Sanoka. Wpłynęły na to liczne pożary, z których największy zniszczył miasto niemal doszczętnie, ocalał tylko kościół franciszkanów, 5 domów i górne przedmieście

Obrazek

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Miasta Królestwa Korony Polskiej

Postprzez Henryk Horoch » 01 mar 2011, 19:10

Buczacz

Buczacz istniał już w XII w. Pierwsza historyczna wzmianka pochodzi z roku 1260. Od połowy XIV wieku z Rusią Czerwoną należał do Polski. Michał Adwaniec z Buczacza, herbu Abdank (zm. 1392) wszedł w posiadanie Buczacza w drugiej połowie XIV w. W l. 1372-1379, po uzyskaniu nadania, fundował w 1379 roku w tej miejscowości kościół parafialny i wybudował zamek, zaś w 1393 roku uzyskał zgodę króla na lokację tego miasta na prawie magdeburskim. Była to pierwsza lokacja miejska na Ziemi Halickiej. W 1401 r. parafia buczacka została powiększoną dotacją przez Michała i Teodorę Buczacką dziedziców na Buczaczu. Od nazwy miasta ta gałąź rodu Awdańców przybrała nazwę Buczackich. Syn Adwańca Michał Mużyło Buczacki - wojewoda podolski w 1427 uzyskał od Władysława II Jagiełły przeniesienie swego rodowego Buczacza na prawo polskie. Buczacz w XIV - XVII w. stanowił ważną twierdzę nadgraniczną, powstrzymując ataki Kozaków, Tatarów i Turków. Napady Tatarów w XV w. zniszczyły znacznie miasto. W 1515 Buczacz ponownie lokowano na prawie
magdeburskim. Miasto było m.in. zasiedlone przez liczną społeczność żydowską. W 1580 wybudowano na nowo zamek, który w 1672 roku mimo obrony przez Teresę Potocką, żonę bracławskiego wojewody, został zdobyty przez Turków i był czasową siedzibą Mahometa IV. Miasto też zostało zdobyte, złupione i spalone. 18 października 1672 roku, po upadku Kamieńca Podolskiego i przegranej wojnie, król Michał Korybut Wiśniowiecki podpisał w Buczaczu traktat pokojowy z Turcją (tzw. traktat w Buczaczu), zrzekając się na jej korzyść części Ukrainy i Podola oraz zobowiązując do płacenia rocznego haraczu. Na skutek traktatu, do 1683 połowa miasta (jeden brzeg rzeki) znajdowała się na terytorium tureckim. Na początku XVII w. Buczacz należał do Potockich. Żona Stefana Potockiego, Maria Mohylanka zamek rozbudowała i wzmocniła, po napadzie Turków w 1676 r., a ponownie odbudował go Jan Potocki (rotmistrz wojsk koronnych). W XVIII w. Buczacz był rezydencją Mikołaja Potockiego - starosty kaniowskiego, wojewody bełskiego. Zbudował on tu kościół farny Wniebowzięcia NMP (z lat 1761-1763), rokokowy ratusz (z lat 1750-1751), oba według projektu Bernarda Meretyna i rzeżbiarza Jana Jerzego Pinsla, cerkiew bazylianów, początkowo fundowaną w 1712 roku przez Szczepana i Joannę Potockich (1770) z portretem fundatora, i odremontował zamek.

Obrazek




Leszno

Pierwsza wzmianka historyczna o Lesznie pochodzi z 1393 roku. Wówczas osada Leszczno stanowiła własność Stefana z Karnina, który posiadał pieczęć herbu Wieniawa. Ród Wieniawitów przybrał od swej osady nazwisko Leszczyńscy. W XV w. istniały tu dwie osady Leszczno i Leszczynko. Do roku 1547 civitas Leszno rozwijało się w cieniu większych, starszych, bogatszych i uprzywilejowanych ośrodków takich jak: Wschowa, Kościan, Osieczna, Święciechowa. W początkach XVI w. Leszno stało się znaczącym centrum reformacji. W 1543 Rafał IV Leszczyński herbu Wieniawa, kasztelan przemęcki, otrzymał od króla Zygmunta Starego zgodę na założenie na gruntach wsi o tej samej nazwie osady miejskiej. W 1547 nadano prawa miejskie miastu, które posiadało już wtedy gimnazjum, w którym wykładał między innymi Jan Ámos Komenský oraz Jan Jonston.

Obrazek

Osiedlenie Braci czeskich w roku 1516 oraz sprowadzenie tkaczy śląskich do miasta spowodowało szybki rozwój Leszna. W 1626 Bracia czescy utworzyli tu szkołę wyższą, z tego też roku pochodzi zachowana synagoga, a około 1633 powstała tu również parafia ewangelicka (luterańska). W latach 1638-1647 mieszkał tu teolog i poeta Johann Heermann i tu został pochowany. XVII-wieczne Leszno było największym w Wielkopolsce ośrodkiem drukarstwa, związanym z działalnością miejscowych ewangelików (wśród których przeważali uchodźcy z pobliskiego Śląska). W latach 1636-1639 nastąpiło znaczne powiększenie obszaru miasta, otoczono je nowymi fortyfikacjami ziemno-bastionowymi. Cztery Bramy (północna Kościańska, wschodnia Osiecka, zachodnia Święciechowska i południowa Rydzyńska) łączyły miasto z przedmieściami. W mieście odbywały się liczne jarmarki, mieszczanie korzystali z zwolnień i udogodnień podatkowych. Towary produkowane w Lesznie eksportowane były do Saksonii, Rosji i na Litwę. Złoty okres dla Leszna zakończył się w 1655 roku, miasto zostało spalone i zniszczone, ponownie w 1707 roku przez Rosjan, a w roku 1709 zaraza zdziesiątkowała mieszkańców.
Okres rozwoju miasta zbiegł się w czasie z okresem podziału chrześcijaństwa, walk religijnych i prześladowań. Właśnie takie ośrodki jak Leszno pozwoliły uzyskać Polsce status kraju „bez stosów”. W Lesznie współżyły cztery wyznania: bracia czescy, luteranie, katolicy i żydzi. Leszno stało się w czasach nowożytnych również ośrodkiem życia naukowego. Będąc jeszcze pod względem ludności miasteczkiem potrafiło się ufortyfikować oraz założyć sieć wodociągową. Leszno stało się od tego momentu drugim, po Poznaniu, miastem Wielkopolski. Stan ten nienaruszalnie zachował się aż do rozbiorów.
Ćwierćwiecze 1630-1656 to nie jedyny „złoty okres” dla tej miejscowości. Równie dobrze pojęcie to odnosi się do lat po odbudowie i rewitalizacji miasta po wielokrotnych pożarach i wojnach. Władze wraz z właścicielami dbali skutecznie o miasto. Stwarzano wiele urzędów, które pomagały w rozwoju handlowym, społecznym, terytorialnym, stratygraficznym, ale także estetycznym, kulturowym. Leszno czasów nowożytnych nie było tylko jednym z głównych ośrodków produkcji tekstylnej, ale zarazem swego rodzaju szkołą przemysłową w tej dziedzinie. Tutaj powstawały wzory organizacyjne i produkcyjne sukiennictwa. Uczyli się w Lesznie rzemiosła liczni przybysze z różnych miast nie tylko polskich (jak Gdańsk, Poznań czy Kraków), lecz także zagranicznych (Berlin, Augsburg, Królewiec, Lubeka czy Lipsk).
Obok innych szkół, w mieście działało gimnazjum akademickie z bogatą biblioteką i teatrem. Znaczącą postacią leszczyńskiego środowiska naukowego o uniwersalnym wymiarze był reformator pedagogiki Jan Ámos Komenský, a obok niego także inni uczeni, jak Jan Jonston czy Daniel Ernest Jabłoński, współzałożyciel Berlińskiej Akademii Nauk. W leszczyńskich szkołach w II poł. XVIII w. uczyło się jednocześnie kilkuset uczniów. Wraz z Lesznem rozwijała się cała Wielkopolska. Stała się ona najwyżej rozwiniętym gospodarczo regionem w Polsce.

Obrazek




Radomsko

Najstarsza wzmianka o Radomsku pochodzi z 1243 r., kiedy to książę Konrad mazowiecki podczas swego pobytu w Radomsku wystawił dokument potwierdzający akt nadania dla dominikanów w Płocku. Dokument lokacyjny nadający prawa miejskie został wystawiony w 1266 r. przez księcia sieradzkiego Leszka Czarnego. Także z imieniem Leszka Czarnego wiąże się wybudowanie kościoła pw. Świętego Krzyża i klasztoru oo. Franciszkanów, sprowadzonych do Radomska w 1288.
W XIV w. miasto było miejscem ważnych wydarzeń historycznych. Tu odbyły się dwa zjazdy, które zdecydowały o wyborze dynastii panującej w Polsce. 25 listopada 1382 odbył się walny zjazd szlachty wielkopolskiej. Zebrana szlachta nie dopuściła na tron Polski Zygmunta Luksemburczyka zaręczonego z Marią – starszą córką Ludwika Węgierskiego. Na drugim zjeździe podjęto decyzję o obsadzeniu na tronie polskim Jadwigi – młodszej córki Ludwika Węgierskiego, która 14 października 1384 przybyła na Wawel.

Obrazek

Podczas panowania Jagiellonów nastąpił dalszy rozwój miasta. Rozwojowi handlu sprzyjały przechodzące przez Radomsko szlaki handlowe oraz krzyżujące się tu drogi znad Pilicy i Warty. Miejscowi kupcy utrzymywali stosunki handlowe z wieloma miastami, także z ówczesną stolicą – Krakowem. Miejscowość cieszyła się opieką Jagiellonów, a w szczególności Władysława Jagiełły, Zygmunta Starego i jego małżonki – królowej Bony.
Jako właścicielka Radomska interesowała się miastem. Odbudowała kościół św. Marii Magdaleny, zwany w przeszłości "cerkwią na piaskach", zainteresowała się kościołem pw. św. Ducha.
Królowie elekcyjni obdarowywali Radomsko przywilejami, m.in. Stefan Batory w 1583 roku nadał prawo składu, dzięki któremu tutejsi mieszkańcy mieli prawo pierwokupu towarów. W XV w. powstało w Radomsku starostwo niegrodowe zarządzane przez dzierżawcę. Do znakomitszych dzierżawców należeli m.in. ród Kurozwęckich (za Jagiellonów), Stanisław Koniecpolski (za Stefana Batorego), Kacper Denhoff (za Władysława IV), Aleksander Szembek (za Augusta II).
W XVII w. ustawiczne wojny i słabość władzy centralnej przyczyniły się do upadku miast w całej Rzeczypospolitej. Początkiem pauperyzacji Radomska było jego ograbienie i spalenie przez oddziały wojsk najemnych – lisowczyków powracających ze Śląska w 1624 roku. Upadło rzemiosło i handel, a epidemia tyfusu zdziesiątkowała ludność. Radomsko zaczęło wychodzić z zastoju w XVIII w. Należało wtedy do nielicznych miast, w których wyodrębniały się przedmieścia. Coraz większą troskę wykazywano o czystość i higienę. Wybudowano kilka studzien publicznych, otworzono aptekę oraz powstał pierwszy projekt budowy szpitala powiatowego.
W dobie Sejmu Czteroletniego miasto włączyło się w nurt krajowych przemian. W 1789 roku utworzona została organizacja samorządowo-administracyjna: Komisja Porządkowa Cywilno-Wojskowa. Radomsko stanowiło przykład realizacji kołłątajowskiej koncepcji ruchu mieszczańskiego. Delegaci miasta wzięli udział w "czarnej procesji" w 1789 roku i opowiedzieli się za Konstytucją 3 maja. Dla poparcia uchwał Sejmu Wielkiego, szczególnie Konstytucji, odbyła się w Radomsku manifestacja mieszkańców, w której uczestniczyli przedstawiciele patriotycznie nastawionej ludności z całego powiatu.

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Miasta Królestwa Korony Polskiej

Postprzez Henryk Horoch » 01 mar 2011, 20:19

Trembowla

Trembowla jest jednym z najstarszych osad na ziemi halickiej, przechodząc kolejno z rąk Lachów do Rusi, w XI wieku była siedzibą księstwa Rościsławowiców i miejscem nieustannych wzajemnych walk książąt ruskich. W roku 1340 prawem spadku objął te ziemie ponownie król Kazimierz Wielki, przyłączył do Królestwa Polskiego i zbudował zamek. W roku 1341 wymienia Trembowlę Janko z Czarnkowa i Jan Długosz w rzędzie grodów, które zajął Kazimierz Wielki. W roku 1389 Jagiełło wydał w Sieradzu dyplom (w potwierdzeniu z roku 1766 w magistracie trembowelskim), którym obdarzył Trembowlę prawem magdeburskim, z tym zastrzeżeniem, że w sprawach cywilnych, które by wójt i rajcy rozstrzygnąć nie zdołali, odnosić się mają do magistratu lwowskiego, celem ostatecznego rozpoznania i uzyskania wyroku. Nadanie to potwierdzali i rozszerzali wszyscy prawie następni królowie. Król Kazimierz Jagiellończyk wracając z Kamieńca Podolskiego zatrzymał się tu 14 września 1448 roku. W r. 1498 miasto ucierpiało przez najazd hospodara mołdawskiego Stefana III, który pojmanych jeńców kazał stracić w Podhajcach. Po najeździe miasto otrzymało od Jana Olbrachta zwolnienie od podatków na 8 lat. Gdy 13 marca 1515 Tatarzy perekopscy napadli na ziemię halicką, przeciw nim wyruszył Jan Tworowski z Buczacza, hetman polny koronny, prowadząc siedemset jezdnych i obronił miasto. W 1516 r. stoczyli wraz z nim tu walkę Marcin Kamieniecki, wojewoda podolski, Stanisław Lanckoroński, przeciw czambułom tatarskim, zwyciężyli i odebrali łupy. W r. 1534 kasztelan krakowski Andrzej Tęczyński wzniósł tu nowy drewniany zamek. Najazd tatarski 1575 r. zniszczył Trembowlę, pomimo obrony wojewody Jakuba Pretwicza. Za Zygmunta III Wazę, w roku 1594 kozak Semen Nalewajko, korzystając z pomocy wojsk Tatarskich, na czele kilkutysięcznej grupy wkroczył na Podole, dotarł aż do Trembowli i bez oporu obrabował mieszczan, zabierając im 160 koni, żywność, zapasy broni, prochu, towarów. W XV, XVI i XVII wieku miasto było niszczone podczas kolejnych wypraw Turków, Tatarów i Kozaków przez co podupadło i straciło na znaczeniu.

Obrazek




Jasło

Pierwszą wzmiankę o tym znajdujemy w roku 1262, w przywileju Bolesława Wstydliwego dla klasztoru cysterskiego w Koprzywnicy. Nadaje on osadzie Jasiel przywilej skarbowy i sądowy. Z innych dokumentów wynika, że cystersi otrzymać musieli tę osadę już w tzw. Fundatio primaeva, czyli w roku 1185. W każdym razie w połowie XIII wieku Jasło – zwane wtedy Jasiel, lub Jasioł było osadą o niemałym znaczeniu gospodarczym. Tu mianowicie znajdowało się jedno z ważnych małopolskich targowisk.

Obrazek

Organizacja miejska Jasła, której skąpe ślady spotykamy w źródłach u schyłku XIV wieku i później zawdzięczała swój początek dokumentowi Kazimierza Wielkiego wystawionemu w Sanoku 26 kwietnia 1366 roku. Tym dokumentem nadał król miasteczku Jasłu prawo niemieckie, niewątpliwie magdeburskie, w 1367 zwolnił je od ceł, zaś w 1368 dokonał formalnej zamiany miasta z cystersami. Zamiana ta została ostatecznie załatwiona w roku 1374 przez Elżbietę, królową regentkę, która dała cystersom odszkodowanie w postaci miasteczka Frysztak i wsi sąsiednich: Glinik i Kobyle. Połączenie części królewskiej i zakonnej miasta zostało w ten sposób zalegalizowane i stworzyło nowe podstawy organizacyjne miasteczka.
Parafia powstała w Jaśle przed 1325 rokiem, wcześniej Jasło należało do parafii w Zręcinie. Parafię jasielską niewątpliwie uposażyli biskup krakowski i król Władysław Łokietek. Pleban jasielski posiadał jako uposażenie nadany mu – być może w roku 1366 - folwark, przynajmniej jednołanowy z rolami i trzema sadzawkami, a ponadto pobierał dziesięcinę i meszne.
W latach 1648-1772 Jasło przeżywało okres upadku. Kilkakrotne okupacje Jasła: najpierw w roku 1655 przez wojska szwedzkie, potem w 1657 r. przez oddziały siedmiogrodzkie Jerzego II Rakoczego, a na początki XVIII w. ponownie przez wojska szwedzkie Karola XII, zrujnowały miasto doszczętnie.

Obrazek




Bełż

Prastary gród nad Sołokiją, na pograniczu polsko-ruskim, pierwotnie w składzie państwa Piastów. W 981 r. zagarnięty przez księcia kijowskiego Włodzimierza Wielkiego, ponownie w 1031 r. przez Jarosława Mądrego, stał się stolicą udzielnego księstwa. Położony na ważnym szlaku handlowym, w wiekach XI-XIII był znaczącym ośrodkiem miejskim Rusi Włodzimierskiej. W 1240 r. Ziemię Bełską spustoszyli Tatarzy, w XIV w. zajęli ją Litwini, a w 1366 r. król Kazimierz Wielki przyłączył do Korony Polskiej jako lenno. W 1388 r. Bełz otrzymał od króla Władysława Jagiełły prawo magdeburskie i herb (biały gryf w złotej koronie w czerwonym polu). W 1462 r. miasto stało się stolicą województwa bełskiego. W 1590 r. odbył się tu zjazd biskupów prawosławnych przygotowujących późniejszą unię brzeską.

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Miasta Królestwa Korony Polskiej

Postprzez Henryk Horoch » 01 mar 2011, 22:49

Horodło

Pierwsza wzmianka o Horodle pochodzi z 1287 r., Wykopaliska świadczą jednak o istnieniu grodu co najmniej od X wieku. Gród w Horodle należał do historycznych Grodów Czerwińskich, o które w średniowieczu toczyły się nieustanne walki. W konsekwencji ziemie te wielokrotnie przechodziły z rąk polskich do ruskich i litewskich. Pod koniec XIV wieku weszły w skład lenna bełskiego książąt mazowieckich. W I połowie XIV wieku pod panowaniem litewskiego księcia Lubarta na miejscu starego grodu w Horodle wzniesiono drewniany zamek. W 1388 roku król Władysław Jagiełło nadał ziemię bełską wraz z Horodłem Księciu Mazowieckiemu Ziemowitowi IV, jako posag swojej siostry Aleksandry. Nadanie to potwierdzone zostało dokumemtem królewskim w 1396 roku, w którym Horodło nazywane jest juz miastem.
2 października 1413 roku do zamku w Horodle przybyli przedstawiciele najznakomitszych rodów polskich z królem Władysławem Jagiełłą na czele oraz przedstawiciele głownych bojarskich radów litewskich wraz z wielkim księciem litewskim Witoldem. Między władcami doszło do podpisania unii polsko-litewskiej, ktora umocniła zawiązek Litwy z Polską, wprowadziła instytucję wielkiego księcia, rządy wojewodzow i kasztelanów na Litwie. Zamek w którym przebywał król Jagiełło zostal zniszczony w 1706 roku przez Szwedów.

Obrazek
Kopiec upamiętniający zawarcie unii

W 1454 roku Horodło otrzymało prawa miejskie, a w 1462 roku zostało stolicą powiatu i starostwa grodwego, istniejących do końca Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
W XVI i XVII wieku miasto wielokrotnie nękane było pożarami oraz najazdami obcych wojsk. W latach: 1500 - 1526 Horodło było wielokrotnie niszczone przez Tatarów, w latach: 1648, 1655, 1657, 1702.
Największy rozwój Horodła przypada na drugą połowę XVI i początek XVII wieku. Korzystne położenie przy przeprawie przez Bug i skrzyżowaniu starych traktów sprzyjało rozkwitowi handlu i rzemiosła. Rozwój Horodła zahamowały wojny drugiej połowy XVIII Wieku.

Obrazek



Opoczno

Początki Opoczna nie są jednoznacznie określone. Pierwsza historyczna wzmianka o miejscowości Opoczno pochodzi z 1284 roku, kiedy to Leszek Czarny przypisał miasto do kolegiaty sandomierskiej. Miasto wyrosło na średniowiecznej osadzie targowej (której reliktem jest stosunkowo dobrze zachowana w układzie przestrzennym owalnica). Wg F. Kiryka pierwszej lokacji miasta dokonał książę Bolesław Wstydliwy. Miejscowość posiadała kościół parafialny p.w. Św. Marii Magdaleny. Jeżeli uznać tezę F. Kiryka o założeniu miasta, musiało ono podupaść i w II połowie XIII wieku było wsią określaną jako Stare Miasto Opoczno lub Staromieście. Dopiero Kazimierz Wielki przyczynił się do rozkwitu miejscowości. Jak podaje kronikarz Janko z Czarnkowa, Kazimierz Wielki dokonał w 1347 roku relokacji Opoczna. Wybudował on Nowe Miasto Opoczno na południowy-zachód od pierwotnej osady, która spadła do roli przedmieścia. Owe Nowe Miasto zajmowało powierzchnię około 6 ha, a lokowane było według wzorca średzkiego. Odtąd Opoczno koncentrowało się wokół zbliżonego do kwadratu rynku (obecny pl. T. Kościuszki) od którego odchodziło sześć ulic. Nowe Miasto Opoczno otoczone było murami obronnymi posiadającymi bramy. Staromieście wraz z kościołem p.w. Św. Marii Magdaleny znalazły się na zewnątrz muru obronnego wykonanego ze skał wapiennych. Ponadto Kazimierz Wielki wybudował m.in. kościół p.w. Św. Bartłomieja do którego z czasem przeniesiono parafię, tzw. dom Esterki dla swojej żydowskiej ukochanej oraz zamek królewski w południowo-zachodniej części miasta. Ożywienie miasta prawdopodobnie miało związek z ustanowieniem szlaku handlowego z Królestwa Polskiego na Ruś i Węgry. W 1365 roku monarcha nadał miastu przywilej lokacyjny wg prawa magdeburskiego. W dokumencie tym król uregulował kompetencje wójta, pozwolił na użytkowanie Drzewiczki i jej obu brzegów, ogrodu, sadu oraz wyraził zgodę na budowę m.in. dwóch młynów oraz łaźni.

Obrazek

Kolejne dziesięciolecia dziejów miasta to stopniowe powiększanie się gruntów należących do mieszczan. W kolejnych latach XV wieku Opoczno nawiedzały pożary po których mieszczanie zwalniani byli z opłacania podatków. W II połowie XVI wieku Zygmunt II August zezwolił na budowę studni pośrodku rynku oraz doprowadzanie wody z rzeki do domów mieszczan poprzez system rur. W 1588 roku Zygmunt III Waza rozkazał opuścić miasto ludności żydowskiej, jednak istniały ślady dalszego funkcjonowania tej społeczności w mieście. Oficjalnie dopiero w połowie XVII wieku starosta zezwolił Żydom na budowę domów na zachód od zamku, nadając im ponadto dwa place na budowę bóżnicy oraz założenie kirkuta. W tym czasie mieszczanie opoczyńscy prócz rolnictwa i handlu trudnili się również rzemiosłem, o czym świadczą chociażby nazwy dzisiejszych ulic Szewskiej i Garncarskiej.
Wieki XVI i XVII były dobrym okresem dla rozwoju cechów rzemieślniczych w Opocznie. Istniało kilkadziesiąt warsztatów różnych profesji, kilka młynów (z czego jeden służył do obróbki rudy żelaza), browary, jatki i inne. Spokojny okres historii miasta zakończył „potop szwedzki”. W 1655 roku najeźdźcy zniszczyli zamek królewski, spalili kilkadziesiąt domów oraz splądrowali miasto, które przez wiele dziesięcioleci podnosiło się z gruzów.
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Miasta Królestwa Korony Polskiej

Postprzez Henryk Horoch » 02 mar 2011, 11:34

Tarnów

W dniu 7 marca 1330 r. kancelaria królewska króla Władysława Łokietka, wystawiła Spicymirowi - wojewodzie krakowskiemu dokument, na mocy którego mógł lokować miasto Tarnów. Miasto założono na wzgórzu dominującym nad najbliższą okolicą (226 m n.p.m.). Średniowieczny układ starego Tarnowa zachował się do dzisiejszych czasów. Podstawą rozwoju Tarnowa był przebiegający przez miasto szlak handlowy prowadzący z Niemiec na Ruś, krzyżujący się ze szlakiem biegnącym z Węgier na wybrzeże Bałtyku. Tarnów był miastem prywatnym do roku 1787. Największy rozwój miasta przypada na wiek XVI. Dziedzicem Tarnowa był wówczas Jan Tarnowski, hetman wielki koronny, znakomity gospodarz i organizator. W roku 1536, w obrębie murów, stało 200 domów mieszczańskich i mieszkało około 2 tys. Mieszkańców. Od 1567 do 1787 r., czyli w ciągu 220 lat, liczne pożary, zarazy, następnie wojny, a przede wszystkim chciwość właścicieli, rujnują dobrobyt miasta. Ponownie miasto zaczyna się rozwijać dopiero od końca XVIII w. W 1782 r. staje się siedzibą powiatu, w 1786 r. siedzibą biskupstwa. Stacjonuje tutaj również liczny garnizon wojska.

Obrazek

Obrazek




Przasnysz
W XIII wieku na terenie Przasnysza, nad rzeką Węgierką, funkcjonowała osada targowa. Stał tu również dwór myśliwski książąt mazowieckich. Szybki rozwój zawdzięczał Przasnysz korzystnemu położeniu na pograniczu dwóch ważnych pod względem gospodarczym terenów – Równiny Kurpiowskiej i rolniczej Wysoczyzny Ciechanowskiej. 10 października 1427 Przasnysz uzyskał od księcia mazowieckiego Janusza I Starszego przywilej miejski na prawie chełmińskim. Największy rozkwit miasta nastąpił w wieku XVI, zwłaszcza po wcieleniu w 1526 Mazowsza do Korony. Administracyjnie Przasnysz wchodził w skład Ziemi Ciechanowskiej jako stolica rozległego powiatu. Lustracja dóbr królewskich z 1564 wykazała 689 domów w mieście i na przedmieściach oraz przeszło 500 rzemieślników różnych profesji: 126 piwowarów (czterokrotnie więcej niż Warka), 117 piekarzy, 67 szewców, 36 kuśnierzy, 34 krawców, 22 zdunów, 14 kowali, 6 mieczników i 1 złotnika.
W 1576 Przasnysz stał się siedzibą starostwa niegrodowego. W 1648 starostwo przasnyskie otrzymał w nagrodę obrońca Zbaraża książę Jeremi Wiśniowiecki.
Kres świetności miasta położył wielki pożar w 1613, zarazy, a miary nieszczęść dopełnił najazd Szwedów. 26 stycznia 1657 po zwycięskiej potyczce z oddziałem brandenburskim stoczonej w rejonie Chorzel pojawił się w Przasnyszu Stefan Czarniecki, ale już 1 lutego zmuszony był się stąd wycofać pod naporem przeważających sił Szwedów dowodzonych przez Stenbocka. Wojska szwedzkie stacjonowały w Przasnyszu 11 dni. Upadek Przasnysza okazał się niezwykle długotrwały. Dopiero w 2 poł. XVIII w. miasto zaczęło się ponownie rozwijać.

Obrazek




Stanisławów
Miasto zostało założone w 1662 roku na miejscu wsi Zabłotowo przez Andrzeja Potockiego, który nadał mu nazwę Stanisławów na cześć swego ojca Stanisława Rewery Potockiego. Pierwotnie pomyślany jako twierdza do obrony Rzeczypospolitej przed najazdami Tatarów.

Obrazek

W kolejnych latach dzięki życzliwości Potockiego swoich kościołów doczekali się również katoliccy Ormianie, oraz własnej cerkwi i szkoły wyznawcy prawosławni. W 1669 Potocki założył w mieście szkołę tzw. kolonię akademicką po auspicjami Akademii Krakowskiej, którą później przejęli jezuici. Od 1672 roku czyli od upadku Kamieńca Podolskiego, forteca stanisławowska wraz z pobliskim Haliczem przejęła na siebie ciężar obrony południowo-wschodnich granic Rzeczypospolitej. Turcy już w roku 1676 oblegali mury Stanisławowa , który obronił się, ale kosztem ogromnych zniszczeń, stąd decyzja sejmu warszawskiego z roku 1677 o zwolnieniu go z podatków. W latach 1679-1682 pod kierunkiem Karola Bonowego odnowiono i umocniono fortyfikacje.
W 1767 roku w Stanisławowie powstał browar w nowo wybudowanym ogromnym barokowym gmachu w którym do dziś dnia warzy się piwo.
Stanisławów na sejmikach halickich bywa nazywany głową całego Pokucia. Rozbudowany w epoce baroku, nazywany był czasami "małym Lwowem". Stanowił również ważny ośrodek kultury ormiańskiej w Polsce. W tamtejszym kościele ormiańskim znajdował się cudowny obraz Matki Boskiej Łaskawej.

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Miasta Królestwa Korony Polskiej

Postprzez Henryk Horoch » 02 mar 2011, 13:30

Dębica
Pierwsza wzmianka o Dębicy pochodzi z 1293 roku, kiedy osada ta była jeszcze własnością możnego wówczas rodu Gryfitów. Musiała jednak rozwijać się bujnie, skoro w I połowie XIV w. była już siedzibą dekanatu "leśnego", złożonego z czternastu położonych w Puszczy Sandomierskiej parafii. Korzystne położenie przy trakcie "ruskim", który od poł. XIV w. zyskał na znaczeniu sprawiło, że właściciele Dębicy postanowili założyć tam miasto. W 1358 roku król Kazimierz Wielki wystawił Świętosławowi Gryficie zezwolenie na lokację osady miejskiej na prawie średzkim. Natomiast ów Świętosław dopiero w 1372 roku powierzył urządzenie miasta sołtysowi z Lipin - Mikołajowi, który został pierwszym wójtem Dębicy.
Na użytek mieszczan przeznaczono 30 łanów, ale w XV wieku miasto zajmowało ich jedynie 12. Do rozwoju Dębicy przyczynił się znacznie wydany w 1446 roku przywilej na jarmarki i targi. Jednak pod koniec XV w. miasto padło łupem Tatarów. W celu jego odbudowy właściciele, Jan z Podgrodzia, Katarzyna z Latoszyna zwolnili w 1502 roku mieszczan dębickich na 14 lat od czynszów, dając im dodatkowo prawo do bezpłatnego pozyskiwania budulca w okolicznych lasach. W początkach XVI w. charakteryzowała się Dębica słabą zabudową i niską liczbą mieszkańców (76 domów). Była w tym czasie podzielona między rodziny Gryfitów (Dębickich i Latoszyńskich) oraz Trzecieskich i Górskich. Gryfici posiadali m.in. folwark Wolica, pola Górskich rozciągały się nad Wisłoką, natomiast grunty położone na zachód od świątyni parafialnej należały do proboszcza dębickiego. Centrum miasta stanowił położony przy kościele św. Jadwigi rynek, ze wzmiankowanym po raz pierwszy w 1530 roku ratuszem. Po pożarze w 1554 roku (spłonął wówczas m.in. kościół parafialny) miasto szybko się podniosło, skoro w 1578 roku liczyło już 700 mieszkańców, w tym ok. 20 rzemieślników. W początkach XVII w. działały w Dębicy cechy krawców, kuśnierzy i szewców, natomiast kowale, miecznicy, nożownicy, kołodzieje, stelmachowie i błodniarze tworzyli jeden cech zbiorowy, co oznacza że były to specjalności wśród mieszczan dębickich rzadkie. Budowa kościółka św. Barbary w leżącej poza miastem części Glińskich (1651) dała początek Dębicy Nowej, jednak potop szwedzki i pożar w 1660 r. zahamowały rozwój i sprawiły, że osada ta wyrosła dopiero w II połowie XVII wieku. W latach 1676-1690 masowo osiedlali się tam Żydzi, którzy utworzyli oddzielne gminy w Starej i Nowej Dębicy, a w życiu gospodarczym, zwłaszcza w handlu uzyskiwali coraz większe wpływy kosztem katolików. Doszło na tym tle do konfliktu. Ostatecznie w 1712 roku zamknięto obie synagogi, lecz potem pozwolono Żydom na odbudowę jednej ze świątyń w Dębicy Nowej. Spór etniczny toczył się w mieście podupadłym, bowiem już na początku wojny północnej (1702) pożar strawił większość drewnianej zabudowy, a w dalszych jej fazach Dębica była wielokrotnie penetrowana przez obce wojska. W 1725 r. zanotowano przy rynku aż 28 pustych placów, a kilkadziesiąt ocalałych domów zamieszkiwali w większości Żydzi. Podzielona wcześniej między wiele rodzin Dębica zyskała tuż przed 1768 rokiem jednego właściciela - Michała Hieronima Radziwiłła.

Obrazek




Zator
Około roku 1179 kasztelania oświęcimska, a wraz z nią i okolice dzisiejszego miasta, zostały oderwane od Polski i przeszły pod panowanie Piastów Śląskich. Wtedy najprawdopodobniej powstał Zator jako gródek graniczny, broniący szlaku handlowego prowadzącego z Krakowa na Śląsk. W roku 1292 nadano Zatorowi prawa miejskie. W latach 1313–1317 powstało Księstwo Oświęcimskie, które w 1327 roku na przeszło wiek stało się czeskim lennem. Wraz z nim również leżący na jego terenie Zator. W roku 1445 w wyniku podziału Księstwa Oświęcimskiego powstało Księstwo Zatorskie, a miasto stało się jego stolicą. Pierwszy książę – Wacław – obdarował je murami i poszerzył jego terytorium oraz przystąpił do budowy książęcego zamku. Dzięki królewskim przywilejom miasto rozwijało się prężnie, słynąc przede wszystkim z hodowli ryb, a także gospodarki rolnej, handlu i rzemiosła. W 1456 roku powróciło do polski jako lenno, a w 1494 ostatni książę zatorski Janusz sprzedał księstwo królowi Janowi Olbrachtowi, zachował jednak prawo dożywotniego władania. Prawnie włączono księstwo do Polski dopiero podczas Sejmu Walnego w 1564 roku. Władzę w imieniu króla sprawował starosta. Zator wraz z przylegającymi ziemiami podlegał administracyjnie pod województwo krakowskie, zachował jednakże nadal tytuł księstwa i pewną niezależność. Był siedzibą starostwa niegrodowego, miejscem sejmików szlacheckich, centrum życia gospodarczego i politycznego. W czasie Potopu szwedzkiego częściowo zniszczone w wyniku walk miasto podupadło gospodarczo.

Obrazek




Łuków
Pierwsze wzmianki pochodzą z 1233 roku, w Łukowie istniała małopolska kasztelania o strategicznym, nadgranicznym znaczeniu. W połowie XIII w. Bolesław Wstydliwy osadził w Łukowie templariuszy i wystarał się o utworzenie biskupstwa misyjnego. Jednak wskutek interwencji Krzyżaków diecezja łukowska formalnie istniała tylko w latach 1254–1257 – papież cofnął pełnomocnictwo niedawno mianowanemu biskupowi, Bartłomiejowi z Pragi.
Miasto było wielokrotnie niszczone: przez Prusów, Tatarów, Jaćwingów i Litwinów. Dopiero zawarcie w 1385 roku unii polsko-litewskiej dało względne uspokojenie sytuacji. W 1369 roku Kazimierz Wielki nadał Łukowowi prawa wolnego miasta. W 1403 roku Władysław Jagiełło "dodał" Łukowowi prawa miejskie oparte na prawie magdeburskim. Poważną przeszkodą dla rozwoju Łukowa były częste pożary. Z zachowanych do naszych czasów przekazów źródłowych wiadomo, że miasto uległo poważnym zniszczeniom w latach 1517, 1528 i 1533 . W Łukowie istniała także parafia prawosławna na potrzeby tutejszych Rusinów, po Unii brzeskiej w 1596 roku przekształcona w greckokatolicką.
Największy rozkwit miasto przeżywało w XVI i pierwszej połowie XVII wieku. Łuków słynął z targów i produkcji sukna. Wojna polsko-szwedzka w XVII wieku przynosi upadek miasta. W latach 1763–1793 urząd vicesregenta grodu łukowskiego sprawował Grzegorz Chromiński herbu Lubicz.
Ożywienie gospodarcze przyniósł dopiero wiek XVIII – Łuków ponownie stał się kasztelanią, jednak korzystną passę przerwał pożar w 1782 roku, w wyniku którego liczba mieszkańców zmniejszyła się z ponad 3000 do 1 644.

Obrazek

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Miasta Królestwa Korony Polskiej

Postprzez Henryk Horoch » 02 mar 2011, 16:40

Krosno
Historia Krosna sięga XI wieku, kiedy to na obronnie położonym wzgórzu nad Wisłokiem założono rolniczą osadę. W 1282 roku książę krakowski - Leszek Czarny, nadał biskupowi lubuskiemu immunitet, w którym, wśród posiadłości biskupstwa, wymienione jest również Krosno - wówczas jeszcze osada. W połowie XIV w. Krosno przeszło w ręce Kazimierza Wielkiego i otrzymało prawa miejskie na prawie magdeburskim. Krosno używa herbu Ziemi Książąt Kujawskich, z której wywodził się jego założyciel Kazimierz Wielki (wizerunek pół lwa złotego i pół orła srebrnego z koroną nad ich głowami na polu czerwonym). Wiele dobrego doznało Krosno od króla Władysława Jagiełły. W latach 1399 i 1415 otrzymało od niego przywileje sprzyjające rozkwitowi handlu i rzemiosła. W tym okresie powstają pierwsze szkoły, których absolwenci sięgają po tytuły profesorskie na Akademii Krakowskiej. W 1461 roku król Kazimierz Jagiellończyk funduje miastu wodociąg.

Obrazek

Wiek XVI to okres szczególnego rozkwitu Krosna. Leżało ono przy ważnych szlakach handlowych, prowadzących nad Morze Czarne, na Węgry, Ruś Czerwoną i Śląsk. Kwitło rzemiosło i handel, odbywały się wielkie targi i jarmarki. Miasto przyciągało wielu artystów, znakomitych architektów, snycerzy, rzeźbiarzy i malarzy. Dzięki ich wysiłkom i geniuszowi miasto zyskało wówczas chlubne miano "Małego Krakowa". Niestety w 1638 roku wybuchł groźny pożar, który, strawił większość zabudowy. Trudną sytuację gospodarczą, pogorszył najazd szwedzki w 1 655 roku a w 2 lata później atak oddziałów księcia Jerzego II Rakoczego z Siedmiogrodu. Odkrycie w okolicy złóż (oleju skalnego) ropy naftowej przyczyniło się do gospodarczego ożywienia miasta.

Obrazek




Zakroczym
Jedno z najstarszych grodzisk na Mazowszu. We wczesnym średniowieczu na obszarze dzisiejszego Zakroczymia znajdował się gród obronny strzegący przeprawy przez Wisłę. Najstarsza wzmianka o nim pochodzi z 1065 roku. Przy grodzie rozwinęła się osada targowa. Jej rozwojowi sprzyjała lokalizacja przy skrzyżowaniu dróg wodnych (rzeki: Wisła, Bug, Narew) i lądowych, prowadzących z Pomorza na Ruś. Podgrodzie, a później osada, wreszcie miasto, było znane z handlu drewnem, skórami, woskiem, miodem, futrami i zbożem. W XIII wieku istniała kasztelania zakroczymska. Od XIV wieku Zakroczym pozostawał stolicą ziemi zakroczymskiej. Od XIV do XVI wieku obradowały w Zakroczymiu zjazdy i sejmy mazowieckie. Mieścił się tutaj także sąd.
Od 1531 roku odbywały się tylko sejmiki lokalne. W 1387 roku książę Janusz I ogłosił w Zakroczymiu zbiór praw dla Mazowsza. Kolonizacja prawego brzegu Wisły oraz ulokowanie w Zakroczymiu składów soli sprzyjały rozwojowi osady. W 1422 roku zostało lokowane miasto na prawie chełmińskim. W 1448 r. powstał cech szewców, w 1525 – krawców, kuśnierzy, prosołów (handlarzy solą). Mimo niszczących miasto w 1511 i 1557 roku pożarów, należy uznać wiek XVI za najlepszy w dziejach miasta. W 1564 roku liczyło 371 domów i ponad 1500 mieszkańców. Wybudowano także zamek, w którym jedną ze swoich siedzib ulokowali książęta mazowieccy Miasto zaczęło podupadać w XVII wieku. Kryzys ekonomiczny Mazowsza, rosnąca rola ościennej Warszawy i zmiana koryta rzeki Wisły ostatecznie przyczyniły się do upadku miejscowego handlu. Trudności spotęgowały zniszczenia wywołane stacjonowaniem pod miastem przez dwa lata 1656-1657 wojsk szwedzkich. W 1662 roku liczba mieszkańców zmniejszyła się do około 400 osób. Zamek popadł w ruinę. W XVIII wieku wojny, pożary, zarazy i ciągłe przemarsze wojsk ostatecznie przyczynił się do degradacji miasta.

Obrazek




Bodzentyn
Bodzentyn powstał w 1355 roku na gruntach Tarczka, który w XII i XIII wieku był ośrodkiem posiadłości biskupich. Przywilej na założenie miasta na prawie magdeburskim biskup Bodzanta otrzymał od króla Kazimierza Wielkiego. Miasto stało się ośrodkiem klucza majątkowego biskupów krakowskich.
W roku 1365 biskup Florian z Mokrska wzniósł tu zamek oraz otoczył miasto obronnymi murami. W 1380 Jan Radlica ufundował w Bodzentynie kościół pod wezwaniem św. Krzyża. W 1410 zatrzymał się tu król Władysław Jagiełło, wyprawiający się na Krzyżaków. Król przyjechał tutaj 19 czerwca z Łysej Góry i przez dwa dni przebywał na dworze biskupim, przyjmując posłów od książąt pomorskich. Niedługo później miasto zniszczył pożar. Z tego powodu w 1413 biskup Wojciech Jastrzębiec wyjednał od Jagiełły nowy przywilej, w którym król potwierdził prawo magdeburskie. W 1412 Piotr Wysz rozszerzył posiadłości Bodzentyna o kilkanaście łanów. W tym samym czasie sąsiedni Tarczek, który utracił na rzecz Bodzentyna znaczną część obszaru, został zdegradowany do rzędu wsi. Biskup Wysz nadał Bodzyntynowi prawo wyrębu drzewa i wypasu bydła, wyłączność na handel solą i mięsem, a także monopol na wyrób trunków w promieniu jednej mili. Biskup ustanowił w Bodzentynie targ oraz dwa jarmarki.
Przywileje królewskie z 1468 i 1698 spowodowały zwiększenie liczby jarmarków do sześciu. W latach 1533 i 1575 Bodzentyn otrzymał przywileje zwalniające z opłat wjazdowych i przejazdowych. Został zwolniony m.in. od cła solnego w Wiślicy. W latach: 1430, 1510, 1548, 1601 i 1637 powstały cechy szewców, prasołów, kowali, krawców, sukienników i rzeźników. Przedstawiciele mniej licznych rzemiosł zostali zrzeszeni w cechu kowali. W 1645 miasto miało 14 kowali, 5 ślusarzy oraz znaczną liczbę rzemieślników usługowych innych profesji.

Obrazek
Ruiny Zamku

W roku 1450 Zbigniew Oleśnicki ufundował w Bodzentynie gotycką kolegiatę. W drugiej połowie XVI wieku zamek w Bodzentynie został przebudowany na pałacową rezydencję. W tym samym czasie powstał drugi rynek. Miasto otrzymało też wodociąg oraz łaźnię, wybudowane staraniem burmistrza Jana Kołka. W Bodzentynie mieszkał i zmarł w 1577 sekretarz królewski, biskup i uczony Franciszek Krasiński. Tu również 17 marca 1642 zakończył życie kanclerz wielki koronny Jakub Zadzik. Od 1640 Bodzentyn wysyłał jednego kandydata na studia bakalarskie do Akademii Krakowskiej. Po zdobyciu wykształcenia był on zatrudniany w miejscowej szkole. W 1670 w Bodzentynie wzniesiono obszerny ratusz z wysoką wieżą i zegarem. Fundatorem okazałej budowli był biskup Andrzej Trzebicki. Od 1692 miasto posiadało fundację Jana Łuczkiewicza wspierającą rzemiosło, nauczycieli i uczniów. W czasie reformacji znajdowała się tu siedziba sądu biskupiego, który zajmował się sprawami odstępstw od wiary katolickiej.
W czasie potopu szwedzkiego miasto nie poniosło większych szkód. Wkrótce później zostało jednak dotknięte przez klęski żywiołowe, które spowodowały zmniejszenie się liczby mieszkańców[3]. W latach 1662-1663 Bodzentyn miał 134 domy i ok. 850 mieszkańców. W 1674 był zamieszkiwany już tylko przez ok. 540 osób. W XVIII wieku Bodzentyn stał się lokalnym ośrodkiem przemysłowym. Działały tutaj kuźnice, a także fabryka luster i porcelany. W mieście funkcjonowały fabryki sukienne i rzeźbiarskie oraz cegielnie. Fabryki żelaza urządzał w okolicy biskup Felicjan Szaniawski znacznie podnosząc dochody miasta. Ostatnim z biskupów krakowskich, który mieszkał w Bodzentynie był Kajetan Sołtyk.

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Miasta Królestwa Korony Polskiej

Postprzez Henryk Horoch » 02 mar 2011, 18:23

Różan
W okresie wczesnego średniowiecza Różan był prężną osadą handlową, której dalszy rozwój zawdzięczać należy polityce gospodarczej książąt mazowieckich. W latach 1374-1429 panował tu książę mazowiecki Janusz I Stary. Pod jego rządami różańskie podgrodzie przeżywało dalszy rozwój gospodarczy uwieczniony nadaniem praw miejskich w 1378 roku. Lokacja miasta przyspieszała dalszy awans Różana jako ośrodka handlowego i administracyjnego w północno-wschodniej części Mazowsza. Dokument tegoż księcia z 1403r. w Ciechanowie wydany jest potwierdzeniem pierwszego przywileju z 1401roku dotyczącego nadania niejakiemu Koprzykowi 29 włók ziemi tudzież łaźni, postrzygalni, wagi, zwolnienia od ceł. W XV wieku Różan stał się stolicą ziemi zwanej różańską. Po przyłączeniu Mazowsza do Korony, Różan został siedzibą starosty grodowego. Według lustracji królewskiej z 1565 roku miasto liczyło 330 domów i około 2 tysięcy mieszkańców. W granicach miasta prawdopodobnie wzniesionych było 6 kościołów i zamek spełniający ważne funkcje obronne z uwagi na bliskość ziem pruskich i litewskich. Bruki daleko sięgały poza gród i odkopywane były zarówno jak i mury piwnic w ornych polach. Wedle tradycji królowa Bona odbudowawszy zamek tutejszy w nim niekiedy przebywała. Z zamku i kościołów nie pozostało śladu. Z zabytków przeszłości pozostał jedynie kościół parafialny p. w. Św. Anny. Handlowe i administracyjne znaczenie Różana podnosił most na Narwi. W XVI wieku przez Różan i ziemię różańską przechodziły 3 ważne trakty handlowe: Warszwa-Królewiec, Warszawa-Grodno, Toruń-Grodno. W mieście funkcjonowało kilka cechów rzemieślniczych: krawiecki, sukienniczy, tkacki, szewski, bractwo rolnicze. Był skład soli, browar, fabryka miodu. Pomyślny rozwój Różana przerwały wojny szwedzkie.

Obrazek

Obrazek



Bielsk Podlaski
Historia postania grodu sięga czasów kształtowania się państwa polskiego. W centrum miasta znajduje się niewielkie wzniesienie pokryte drzewami, zwane przez mieszkańców "Górą Zamkową". Jest to miejsce, na którym wzniesiony był pierwotnie gród bielski wraz z zamkiem. Stanowił on ważny, północno-wschodni punkt strategiczny państwa polskiego. Miasto ma bogatą przeszłość związaną z okresami świetności i upadków, było terenem walk między książętami mazowieckimi, ruskimi, litewskimi, a Krzyżakami. Tu dokonywał się stały proces wzajemnego przenikania kultury polskiej i ruskiej. Miasto kilka razy ulegało zniszczeniu. Bielsk Podlaski w 1430 roku otrzymał od wielkiego księcia Witolda przywilej lokacyjny, który przyniósł korzyści gospodarcze, a oprócz tego spowodował wzrost jego znaczenia na terenie północno-wschodniego Podlasia.
W 1440 roku książę płocki Władysław nadał miastu prawa miejskie, które zostały rozszerzone w specjalnych przywilejach przyznanych w latach 1495-1501 przez króla Aleksandra Jagiellończyka. Rozwój przestrzenny Bielska Podlaskiego od czasów lokacji do rozbiorów polegał na rozbudowie osady na prawym i lewym brzegu rzeki Białej oraz pobliskich wsi. Wojny i idące w ślad za nimi epidemie powodowały zmiany w zabudowie i liczbie ludności. Ważną rolę w życiu gospodarczym i politycznym miasta odgrywały odbywające się tu sejmiki szlacheckie, zwoływane w prawach państwowych lub samorządowych. W wyniku wojny polsko-szwedzkiej w latach 1655-1660 Bielsk uległ prawie całkowitemu zniszczeniu. Z czasem jednak nastąpił powolny rozwój przemysłu. W XVIII w. powstala pierwsza cegielnia założona przez Izabelę Branicką. Miasto było też ważnym ośrodkiem rynkowym Podlasia. Leżało na szlaku handlowym łączącym wschodnie kresy Rzeczypospolitej z Gdańskiem i Warszawą. Duży wkład w rozbudowę i rozwój Bielska wniosła Izabela Branicka, która jako pierwsza przystąpiła do zagospodarowania i rozbudowy miasta.

Obrazek

Obrazek



Nur
We wczesnym średniowieczu istniała tu osada targowa. Handlowano: zbożem, drewnem, skórami, woskiem i miodem. Przypuszcza się, że pierwsza parafia powstała tu zapewne w XII-XIII wieku. Miasto Nur lokowane w roku 1425 lub w 1410. W 1434 potwierdzenie praw miejskich, kolejne w 1764. Podczas lokacji na prawie niemieckim ustanowiono urząd wójta, któremu nadano 4 łany ziemi. Wybudowano łaźnie. Władzę sprawowała rada miejska: wójt i rajcy miejscy. Mieszczanie otrzymali prawo użytkowania 50 włók ziemi ornej, a także łąk i pastwisk. Mieszkańcy utrzymywali się głównie z handlu, uprawy ziemi, sukiennictwa, funkcjonowały postrzygalnie sukna oraz folusze. Po wymarciu dynastii Piastów mazowieckich miasto w 1526 r. włączono do Korony. W województwie mazowieckim wydzielono Ziemię nurską, składającą się z trzech powiatów kamienieckiego, ostrowskiego i nurskiego. W Nurze urzędował starosta (początkowo starostowie warszawscy byli jednocześnie starostami nurskimi), siedzibę miał urząd grodzki i sąd ziemski dla trzech powiatów Ziemi nurskiej. Odbywały się tu także sejmiki Ziemi nurskiej. Od 1545 roku Nur wchodził w skład "oprawy" królowej Bony Sforzy. W 1568 roku król Zygmunt August wydał miastu przywilej zwalniający je z ceł na towary spławiane do Gdańska. Dzięki korzystnemu położeniu Nur stał się znaczącym ośrodkiem handlu zbożem, które ówcześnie wysyłano przez Gdańsk do Europy zachodniej. W mieście działał cech piwowarów. Pleban posiadał prawo mielenia zboża i postawienia młyna kędy by jeno chciał. Wójt, Maciej Chądzyński był właścicielem 5 włók ziemi i młyna. Na Bugu znajdowało się 8 młynów wodnych, dwa młyny zbudowano na rzece Suszolcze, a jeden na Nurcu, na polu z ziemiami wójtowskimi.
W grudniu 1640 roku król Władysław IV zawiadomił szlachtę nurską o przeniesieniu obrad sejmikowych do Ostrowi jednak Konstytucja sejmowa z 1647 roku przywróciła tedy znowu wszystkie sejmiki elekcyjne i zjazdy publiczne z Ostrowi do Nura. W 1648 roku miasto i szlachta z Ziemi nurskiej wystawili na wojny kozackie oddział złożony z 100 jeźdźców oraz zobowiązali się do pospolitego ruszenia.
W 1678 roku cztery włóki ziemi, zwane zarębskie, należące do Jerzego Ossolińskiego, zostały wyłączone z terenów miejskich. W XVIII wieku powstały kolejne jurydyki należące do rodów: Lanckorońskich, Ossolińskich, Kuczyńskich, Wodzyńskich, Siennickich, Zalewskich. Dział ziemi posiadał też proboszcz.
Na początku XVIII wieku w mieście zamieszkała nieliczna społeczność żydowska. Niestety miasto w tym czasie zaczęło już podupadać. W roku 1775 sądy ziemskie przeniesiono do Ostrowi Mazowieckiej. Lustracja miasta z roku 1777 wykazała w mieście tylko 63 domy.

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Miasta Królestwa Korony Polskiej

Postprzez Henryk Horoch » 21 maja 2011, 17:46

Nowy Targ

Obrazek

Początki osadnictwa na terenach dzisiejszego Podhala sięgają XIII w., kiedy to z opactwa w Jędrzejowie przybyli tu cystersi. Założyli klasztor w Ludźmierzu, a w 1254 r. Bolesław Wstydliwy zezwolił im na zakładanie nowych osad.
Już w 1233 r. wymieniana jest leżąca w tym miejscu osada o nazwie Stare Cło (Antiquum Theoloneum) lub Długie Pole. Była ona prawdopodobnie położona na prawym brzegu Białego Dunajca, na wschód od obecnego centrum miasta. Osada została założona przez cystersów ze Szczyrzyca, a lokowana na prawie niemieckim (magdeburskim) w 2. połowie XIII w. miała komorę celną przy szlaku handlowym ze Śląska na Węgry, którym wywożono sól i ołów, a sprowadzano wino. Jeszcze w 1338 r. znajdował się tam oddzielny kościół św. Leonarda, a sołtysem w tym czasie był człowiek o imieniu Günter. Według źródeł historycznych z XVII w. osada Nowy Targ (Novum Forum) została zniszczona przez Tatarów w 1287 r. Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii, a zarazem Nowego Targu (lokowanego na prawie niemieckim) pochodzi z 1326 r. Po dojściu do władzy Kazimierz Wielki przejął własności cystersów. W ten sposób Nowy Targ, jak i całe Podhale, stał się w 1335 r. własnością królewską i tak zostało aż do rozbiorów. W 1337 zadecydowano o przeniesieniu miasta, w 1346 połączono go z leżącą niedaleko osadą Stare Cło, a Kazimierz Wielki nadał powtórny przywilej lokacyjny (22 czerwca). W ten sposób powstało nowe miasto z rynkiem i kościołem parafialnym (św. Katarzyny). Miasto zostało lokowane między Białym i Czarnym Dunajcem na 150 łanach frankońskich, które wcześniej należały do miejscowości Nowy Targ i Stare Cło. Zasadźcą był Dytrych, syn Dytrycha Szyi. Parafię w Starym Cle w 1350 r. przyłączono do parafii nowotarskiej, a od 1354 wymieniane są jako połączone.

Obrazek

Pierwszymi wójtami Nowego Targu byli potomkowie zasadźcy Dytrycha. W 1424 r. wójt Mikołaj sprzedał wójtostwo staroście nowotarskiemu Ratułdowi. On i jego potomkowie łamali prawa chłopów, wciąż powiększali pańszczyznę, wprowadzali nowe daniny i robocizny i z tego powodu toczył się ciągły spór między mieszkańcami a kolejnymi starostami. Podobnie było też później za starostów Pieniążków, Komorowskich i Kazanowskich. W tym czasie, w 1448 r. powstał dekanat w Nowym Targu. Prawdopodobnie pod koniec XV w. postawiono kościół św. Anny. Na przełomie XV i XVI w. miasto liczyło ok. 500 mieszkańców, w ciągu roku organizowano 7 jarmarków. Starostwo objęli członkowie rodziny Pieniążków, którzy zakładali nowe wsie i ostatecznie wykupili urząd wójta w 1525 r., łącząc go z urzędem starosty. W 1586 r. powstała w Nowym Targu komora celna w miejsce dawnej podkomory, podległej komorze w Myślenicach. W XVI w. miasto liczyło ok. 800 mieszkańców. Na początku XVII w. powstało osiedle Gazdy. W 1616 r. starostą został Stanisław Witowski. W 1624 r. powstał w mieście pierwszy cech kuśnierski, a urząd starosty objął Mikołaj Komorowski. Zabiegał o zwiększenie dochodów z dzierżaw starostwa, co było przyczyną wielkiego niezadowolenia mieszczan i chłopów. Słali oni ciągle skargi na starostę, który jednak nic sobie nie robił z wyroków sądowych. Trwało to aż do jego śmierci w 1633 r. Następcą Komorowskiego został Tomasz Zamoyski, syn hetmana Jana Zamoyskiego. Następnie starostą był Adam Kazanowski, który usuwając sołtysów zwiększał liczbę folwarków. Przeciwko jego praktykom występowali górale nowotarscy. Później przez rok starostą był książę Jeremi Wiśniowiecki. Wówczas wydarzył się bunt Kostki Napierskiego, który był stronnikiem Chmielnickiego. 16 czerwca 1651 r. wyprowadził on chłopów z Nowego Targu i zaatakował zamek w Czorsztynie. Został schwytany i zginął wbity na pal. W 1655 r. nowotarżanie wzięli udział w antyszwedzkim powstaniu pod wodzą Gabriela Woyniłłowicza. W latach 1650–1666 starostami byli Adam Kisiel, Jan Wielopolski, Władysław Łukowski, Michał Ossoliński i Stanisław Witowski. Następnie urząd ten przejęli Wielopolscy. Starościna Maria Wielopolska obniżyła robociznę chłopom i dała im przywilej propinacyjny. Później starostwo trafiło w ręce rodziny Wiśniowieckich i Radziwiłłów. Anna Radziwiłłowa wprowadziła na Podhalu gospodarkę czynszową. Na przełomie XVII i XVIII w. powstało osiedle Oleksowa (dziś Oleksówki). Wcześniej wypalany tam był węgiel drzewny. Około lat 50. XVIII w. miasto liczyło ok. 1000 mieszkańców. W 1759 r. jezuici założyli w mieście misję. W 1766 r. Franciszek Rychter został ostatnim starostą nowotarskim.

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Miasta Królestwa Korony Polskiej

Postprzez Henryk Horoch » 21 maja 2011, 21:05

Wieliczka

Obrazek

Pierwsze odkryte ślady warzelnictwa pochodzą z IX wieku. Powstawały wtedy pierwsze warzelnie soli, czerpiące solankę ze źródeł. Prawdopodobnie pierwszymi osadnikami była ludność z plemion celtyckich. W późniejszych latach zostali oni wyparci przez ludność słowiańską. Znaczenie osady górniczej wzrosło po przeniesieniu stolicy Polski z Gniezna do Krakowa przez Kazimierza Odnowiciela. Warzelnie przynosiły wielkie dochody, których książę potrzebował na utrzymywanie dworu wraz z drużyną oraz odbudowę zniszczonego kraju.

Obrazek

Systematyczny rozwój osady górniczej zahamował najazd tatarski, który zniszczył Kraków oraz okolice. Od połowy XIII wieku produkcja soli w Wieliczce polegała na wygotowywaniu ze słonej wody proszku solnego. Lecz źródła solankowe w następstwie nadmiernej eksploatacji zaczęły się wyczerpywać, dlatego przystąpiono do pogłębiania tych źródeł, czyli studzien. W 1252 roku odkryto pokłady soli kamiennej i od tej pory zaczęto wydobywać sól metodą głębinową. W roku 1289, Henryk Prawy będący ówczesnym panem Ziemi Krakowskiej wydał dokument zezwalający braciom Jeskowi i Hysinboldowi założyć w Wieliczce miasto na prawie frankońskim. W kolejnym roku tj. 1290 książę Przemysław II nadał Wieliczce prawa miejskie. W 1311 za panowania Władysława Łokietka, pełniący obowiązki wójta Geslar de Kulpen przyłączył się do buntu wójta Alberta. Po stłumieniu buntu wójt uciekł na Śląsk, gdzie dalej urzędował jako włodarz Wieliczki. We wcześniejszych latach na ternie Wieliczki osiedlali się niemieccy górnicy. Spowodowało to zastąpienie łaciny przez język niemiecki. Po upadku rebelii król spostrzegł rosnące zagrożenie germanizacją i przywrócił do użytku język łaciński. Za czasów rządów Kazimierza Wielkiego nastąpił gwałtowny i szybki rozwój miasta. Miasto zostało otoczone murami, wybudowano zamek żupny i nastąpił rozwój gospodarczy miejscowości. Mikołaj Wierzynek założył szpital na Turówce (dzielnica) oraz schronisko dla bezdomnych.
Trzynastego wieku sięgają również dzieje wielickiego zamku, który od początku pełnił rolę siedziby administracyjnej Żup Krakowskich warzelni i kopalni soli w Wieliczce oraz Bochni. Dochody z Żup stanowiły przez wiele wieków jeden z głównych filarów polskiej gospodarki (w XIV w. dawały aż 1/3 wszystkich dochodów skarbu państwa). Wzmożone zainteresowanie turystyczne Wieliczką przyniósł wiek XVI, dzięki stworzeniu możliwości zwiedzania kopalni. Renesansowy zachwyt światem i żądza poznania przyciągały do wielickiej kopalni podróżników łaknących doświadczyć "podróży do wnętrza ziemi".Za czasów Władysława Jagiełły nastąpił rozwój terytorialny miasta. W okresie ostatnich Jagiellonów następował dalszy rozwój miasta. Struktura narodowościowa Wieliczki była dość jednolita, ponieważ koloniści niemieccy zostali spolonizowani. Większość mieszkańców stanowili Polacy. W XVI wieku zaczęły tworzyć się cechy. Na początku XVII wieku było ich aż 14. U szczytu potęgi gospodarczej miasta, Wieliczka była największym miastem przemysłowym w kraju.

Obrazek

W 1651 roku Wieliczkę nawiedziła zaraza, która zdziesiątkowała ludność miasta. W latach 1655-1660, czyli za czasów potopu szwedzkiego nastąpił schyłek gospodarczy miasta. Wieliczka została splądrowana i spalona przez Szwedów. Miasto nie było jednak terenem walk. Załoga szwedzka pilnowała kopalni oraz robotników, ściągała podatki oraz żywność. Gabriel Wojniłłowicz u boku Jerzego Sebastiana Lubomirskiego przystąpił do zorganizowania liczącego ok. 3000 ludzi oddziału, który wziął udział w wyzwoleniu Wieliczki, Bochni i Wiśnicza. Bitwa odbyła się w Kamionnej, gdzie Polacy uderzyli ze wzgórza, odnosząc zwycięstwo. Po złych czasach Potopu, nastąpiła jeszcze chwila rozwoju po Wiktorii Wiedeńskiej, kiedy król Jan III Sobieski w 1683 r. ufundował dzwonnicę w centrum miasta.

Obrazek



Końskie
Najstarsze ślady osadnictwa na terenie miasta pochodzą z XI wieku (cmentarzysko z tego okresu zostało odkryte w północnej części miasta w 1925 roku). Pierwsza historyczna wzmianka o miejscowości, jako własności Szawła syna Prandoty Starego (protoplasty rodu Odrowążów), pochodzi z 1145 roku. Wieś pozostawała w rękach Odrowążów przez kilka kolejnych stuleci. W latach 1220-1224 Iwo Odrowąż, biskup krakowski, wybudował we wsi kościół pod wezwaniem św. Mikołaja, ustanawiając w Końskich parafię. Kościół ten został rozebrany w XV wieku i na jego miejscu w latach 1492-1520 wybudowano nowy, gotycki kościół parafialny, wykorzystując elementy architektoniczne poprzedniego kościoła (m.in. romański tympanon).
W połowie XVII wieku wieś Końskie wraz z okolicą przeszła w posiadanie rodziny Małachowskich. Ród ten pochodził z Małachowic koło Łęczycy i należał do najznakomitszych rodów magnackich. Najwybitniejszą postacią spośród Małachowskich był bez wątpienia Jan – kanclerz wielki koronny, który w sposób szczególny zasłużył się dla miejscowości. W roku 1729 nadał przywileje mieszkańcom Końskich, a 30 grudnia 1748 roku, dzięki jego staraniom, król August III Sas nadał Końskim przywilej lokacyjny[2] po czym nastąpiła oficjalna lokacja miasta na prawie magdeburskim. Wraz z uzyskaniem praw miejskich Końskie otrzymały herb przedstawiający splecione inicjały kanclerza K.J.M. na czerwonym tle i, pod nazwą Końskie Wielkie, stały się centrum zarządzania rozległymi posiadłościami kanclerza. Akt lokacji miasta spowodował napływ nowych osadników i rozwój rzemiosła, zaczęła pojawiać się miejska zabudowa wokół rynku, a Jan Małachowski przystąpił do budowy zespołu parkowo-pałacowego. W roku 1787 w mieście gościł powracając z Ukrainy król Stanisław August Poniatowski oraz towarzyszący mu w charakterze kronikarza ksiądz Adam Naruszewicz.

Obrazek



Wieluń

Obrazek

Wieluń jest miastem o prawie 800-letniej historii. Pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z 2 połowy XIII w. Przypuszcza się, że prawa miejskie Wieluń uzyskał ok. 1282 roku[2]. W XIV wieku Kazimierz III Wielki wybudował w Wieluniu zamek, który potem był wielokrotnie przebudowywany w związku z pożarami. Dziś na fundamentach zamku stoi pałacyk klasycystyczny. Miasto było stolicą historycznej ziemi wieluńskiej.

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Poprzednia stronaNastępna strona

kuchnie na wymiar kalwaria zebrzydowska

Powrót do Dział kultury

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 1 gość