Strona 1 z 1

Kowno

PostNapisane: 20 gru 2015, 18:13
przez Stanisław von Tauer
KOWNO
Pierwsze wzmianki o zamku w Kownie pochodzą z 1361 roku, jednak miasto w jego pobliżu powstało w niezasiedlonym wcześniej miejscu dopiero na początku XV wieku[3]. Zamek w Kownie bronił Litwinów przed najazdami Krzyżaków, którzy jednak zdobywali go wielokrotnie, m.in. w 1362 roku. W 1384 roku Krzyżacy wznieśli, zachowany do dziś, nowy murowany zamek nazwany przez nich Ritterswerder mający stanowić bazę wypadową do dalszych najazdów, szczególnie na Wilno i Troki. W tym czasie przy zamku powstała ufortyfikowana faktoria handlowa należąca do Gdańska, z której eksportowano drewno, wosk, miód, smołę i dostarczane przez Żmudzinów dziewczęta[4]. W 1391 zamek w Kownie był miejsce zbornym w czasie Krzyżackiego najazdu na Litwę, a w 1396 roku w jego murach wielki mistrz krzyżacki podpisał z Witoldem zawieszenie broni, po którym podpisano pokój na wyspie Salin w 1398 r., na mocy którego Kowno stało się miastem nadgranicznym pomiędzy Litwą i opanowaną przez Krzyżaków Żmudzią. Krzyżacy po 1398 roku wybudowali milę od Kowna nowy zamek Gotteswerder. W 1404 roku w zamku w Kownie odbył się zjazd Witolda z wielkim mistrzem krzyżackim, na którym Żmudzini złożyli hołd wielkiemu mistrzowie. W dniu 6 stycznia 1408 roku na zamku odbył się kolejny zjazd, na którym stawił się wielki mistrz Ulrich von Jungingen, mistrz inflancki i król Polski Władysław Jagiełło oraz będący między nimi rozjemcą Witold. W 1408 roku Kowno uzyskało prawa miejskie magdeburskie.Ostatecznie przynależność państwowa Kowna uregulowana została po bitwie grunwaldzkiej (1410) i pokoju toruńskim (1411).

Początkiem miasta był rok 1408, w którym książę Witold Kiejstutowicz lokował w pobliżu zamku osadę, której nadał prawa miejskie (magdeburskie), dzięki czemu powstał samorząd administracyjny, gospodarczy i sądowy. Badania archeologiczne wskazują, że miasto powstało w miejscu wcześniej niezasiedlonym. W 1413 roku król Władysław Jagiełło przyjął w Kownie posła cesarza Zygmunta Luksemburskiego, Benedykta Makr von Fluch. Ponownie król Jagiełło przebywał w Kownie 22 października 1418 roku. W 1433 roku wojska Świdrygiełły i mistrza inflanckiego przeszły przez miasto podczas ataku na Litwę. W 1451 roku król Kazimierz Jagiellończyk przyjął w Kownie posła księcia Burgundii Filipa Dobrego. Prawa miejskie potwierdził król Kazimierz Jagiellończyk w 1440 i 1463 nadając miastu nowe grunty nad Niemnem. Rok później, w związku z zarazą w Krakowie, zimę 1464 roku król Kazimierz wraz z dworem spędził w Kownie. Dopiero pod koniec XV wieku w mieście pojawiły się pierwsze murowane zabudowania i szacuje się, że miasto liczyło ok. 500-600 mieszkańców. W tym okresie nastąpił szybki rozwój miasta, ponieważ szacuje się, że około 1570 roku Kowno mogło liczyć już ok. 5 tys. mieszkańców[6]. W 1581 Kowno otrzymało prawo składu. Od tego czasu miasto rozwijało się pomyślnie, mimo wybuchających raz po raz pożarów (1537, 1731), epidemii cholery i dżumy, a także powodzi. W latach 1655-1661 miasto okupowały wojska moskiewskie, co spowodowało jego upadek. Zrujnowanie miasta było tak duże, że sejm w Warszawie w 1662 roku zwolnił Kowno na 10 lat z podatków. W celu rozwoju handlu, król Jan III Sobieski zezwolił na organizowanie w Kownie trzech dwutygodniowych jarmarków w roku. W latach 1701-1707 było okupowane przez wojska szwedzkie. W 1731 roku miasto strawił potężny pożar. Ponowny rozwój miasta przypadł na drugą połowę XVIII wieku. Projektowanego na sejmie grodzieńskim województwa kowieńskiego nie utworzono z powodu III rozbioru Polski.

[img]https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d2/Perkuno_namas_2006-06-30.jpg[img/]
Gotycki dom ,,Perkuna".

[img]https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Kaunas_Castle_in_2011.JPG/1920px-Kaunas_Castle_in_2011.JPG[img/]
Zamek w Kownie.

Zabytki
Katedra śś.Piotra i Pawła Ratusz w Kownie
Kościół św. Michała Archanioła
Kościół Jezuitów przy Rynku w Kownie
Kościół św. Trójcy (bernardynek)
Klasztor kamedułów w Pożajściu
Kościół św. Jerzego (bernardyni)
Kościół św. Gertrudy

Kościół Witolda na zamku w Kownie (XIV-XVI wiek)
[img]http://static.lovetotravel.pl/galery/th/th1_4350_img_1080.jpg[img/]
archikatedra śś. Piotra i Pawła, gotycka (XV-XVII wiek) kaplica neogotycka z 1893 r., zaprojektowana przez Franciszka Wyganowskiego
[img]http://static.lovetotravel.pl/galery/th/th1_4362_img_1088.jpg[img/]


Kościół św. Gertrudy, gotycki z II poł. XV-XVI w.
Kościół Św. Gertrudy – jest jednym z najstarszych kościołów na Litwie, powstał najprawdopodobniej w XV wieku. Od tego czasu kościół ten był wielokrotnie niszczony i odbudowywany. Dobudowano do niego także szpital, który w 1824 roku został przeniesiony do sióstr Caritas. Aktualnie budynek pełni swoją funkcję sakralną.

Zespół klasztorny bernardynów z lat 1487-1502 fundacji kasztelana S.Sędziwojewskiego.
Kościół Św. Jerzego, zbudowany w XV wieku dla bernardynów, w stylu gotyckim, w kształcie trójnawowej hali z wielkimi, strzelistymi oknami, z ołtarzem z 1703 r., od czasów ZSRR zamknięty[11]
Klasztor na planie czworoboku pierwotnie gotycki, obecnie neobarokowy

Kościół Wniebowzięcia NMP (tzw. kościół Witolda), gotycki, z pocz. XV w., najstarszy w Kownie, fundowany przez wielkiego księcia Witolda po bitwie nad Worsklą w 1399 r. dla franciszkanów, pierwotnie bezwieżowy[12]
Zespół klasztorny jezuitów z XVII-XVIII w. kościół jezuitów pw. św. Franciszka Ksawerego, barokowy z l. 1666-1759
Klasztor jezuitów z l. 1761-68

Klasztor w Pożajściu zakonu kamedułów z l. 1667-74
Omawiając architektoniczne perły Kowna, nie sposób pominąć malowniczo usytuowanego klasztoru kamedułów w Pożajściu. Stanowi on jedno z arcydzieł architektury litewskiej, a ponadto mieści mnóstwo skarbów kultury i sztuki. Położenie nad wodami Morza Kowieńskiego dodaje majestatycznej budowli jeszcze większego czaru. Ten największy klasztor litewski ufundowany został przez ród Paców i wzniesiony na wzgórzu nazwanym Mons Pacis. Klasztor stanowi jednocześnie okazałą budowlę sakralną oraz pomnik ku czci rodu fundatorów. Wzniesiony został według projektu architekta Izydora Affaity między rokiem 1662 a 1674, nie licząc prac wykończeniowych, które przeciągnęły się do roku 1712. W połowie XVIII stulecia kopuła i wieże budowli spłonęły, ale odbudowano je zgodnie z projektem pierwotnym. Z końca XVIII stulecia pochodzi okazała fasada wschodnia. W związku z kasatą klasztoru przez Rosjan przeprowadzoną w roku 1793, budynki przeszły w posiadanie cerkwi prawosławnej. W 1920 roku kościół zwrócono katolikom, a konkretnie- siostrom kazimierzankom. Ponowna konfiskata nastąpiła w roku 1945, zaadaptowano wówczas klasztor na potrzeby domu starców, szpitala i archiwum. W 1967 roku budynek przejęło Narodowe Muzeum Sztuki im. M. K. Čiurlionisa i rozpoczęto gruntowne prace konserwatorskie, które przywróciły mu pierwotną postać. W skład zabudowań klasztornych wchodzi kościół Nawiedzenia NMP, o pięknej wysmukłej kopule wysokości 50 metrów. Świątynia postawiona została na planie regularnego sześcioboku, do czterech ścian przybudowano ponadto kaplice. Sześcioboczny plan i wklęsła fasada były w ówczesnej Europie innowacjami architektonicznymi, niespotykanymi nigdzie poza Włochami. Kościół usytuowany jest w centrum zabudowań klasztornych. Na attyce pierwotnie ustawiono szereg figur świętych, które potem zniknęły. Nie przetrwało też wiele innych ozdób i dzieł sztuki, jednak ocalała w kościele kolekcja jest imponująca. Należy do niej między innymi polichromia M. Palloniego przedstawiająca cykl chrystologiczny i maryjny, a także liczne motywy biblijne oraz wyobrażenia przedstawiające dzieje zakonu Kamedułów. We wnętrzu kopuły zachowała się Koronacja Marii z początku XVIII wieku, autorstwa prawdopodobnie G. Rossiego, a także stiukowa dekoracja projektu G. Merliego Z końca XVII wieku. Pozostałe zabudowania klasztorne to: korpus główny z kaplicą Paców i Salą Pacowską, oficyny, wieża dzwonnicy. Spośród dwudziestu eremów mniszych do dnia dzisiejszego przetrwały jedynie trzy. W kompleksie mieszczą się także studnie, dziedzińce, bramy, a do klasztoru należą ogrody, parki oraz las. Cały ten zespół otoczony jest murem. Obecnie stan klasztoru daleki jest jeszcze od planów konserwatorów, wciąż trwa wiele prac restauratorskich, w wyniku których kolejne pomieszczenia udostępniane są sukcesywnie do zwiedzania. W części pomieszczeń znajduje się wystawa muzealna prezentująca głównie portrety sarmackie z XVII i XVIII wieku.

ratusz miejski zwany „Białym Łabędziem” (XVI wiek)

Dom Perkuna (XVI w.)
Oryginalnym zabytkiem kowieńskim jest Dom Perkuna- pozostałość budowli gotyckiej z końca XV wieku, która zgodnie z legendą wzniesiona została w miejscu kultu pogańskiego boga Litwy. Legenda wiąże się w dużej mierze z figurką bóstwa ozdabiającą niegdyś szczyt owej budowli. Dom był pierwotnie kamienicą kupiecką, po czym przeszedł na własność jezuitów kowieńskich i urządzono w nim kaplicę. Kaplica ta została zdewastowana w roku 1773, a do odbudowy przystąpiono dopiero w XIX wieku. Odnowiony dom stał się przejściowo siedzibą szkoły i teatru, by po roku 1928 powrócić do swych dawnych właścicieli- jezuitów. Do dziś zachował się jego oryginalny, późnogotycki szczyt fasady oraz bogata ornamentyka fryzu.

Zespół klasztorny karmelitów Kościół św. Krzyża z 1685 r., barokowy.

Klasztor karmelitów

kapliczka neogotycka z 1901 r.

brama barokowa


Pałac Godlewskiego
Kościół ewangelicko-augsburski z 1683 r., z wieżą z 1862 r.
Synagoga Chóralna (1871)
Zespół klasztorny dominikanów z XVII w. Klasztor Dominikanów w Kownie
Kościół pw. Przenajświętszego Sakramentu, z fasadą z czasów przebudowy na cerkiew w XIX w.

Zespół klasztorny bernardynek z lat 1624-1634 Kościół św. Trójcy z 1624 r.
Klasztor i Pałac Massalskiego w Kownie w stylu renesansowym
mur z XVII w.

meczet
Kościół św. Michała Archanioła w Kownie – dawna cerkiew prawosławna, kościół garnizonowy w stylu bizantyjskim.
Kościół św. Mikołaja i klasztor benedyktynek z 1825 r.
Cmentarz karmelicki w Kownie

Re: Kowno

PostNapisane: 20 gru 2015, 19:03
przez Marek Wiktorowicz
Tak się składa, że Kowno nie jest Miastem Królewskim :)

viewtopic.php?f=302&t=3396 - oto konstytucja o miastach królewskich mówiąca.

Kowno zaś jest moją własnością :)

Re: Kowno

PostNapisane: 20 gru 2015, 19:40
przez Stanisław von Tauer
Bardzo przepraszam za tą pomyłkę.

Re: Kowno

PostNapisane: 21 gru 2015, 21:10
przez Marek Wiktorowicz
Nic nie szkodzi, Panie Stanisławie! :)

Re: Kowno

PostNapisane: 16 mar 2016, 23:22
przez Maksymilian Branicki-Lubomirski
Wnoszę o usunięcie lub przeniesienie do archiwum tegoż wątku.