KSW 11/2018 o Trybunale Głównym
Napisane: 28 paź 2018, 18:12
KONSTYTVCYJA SEYMOWA Z DNIA XXVIII MIESIĄCA X ANNO DOMINI MMXVIII O TRYBUNALE GŁÓWNYM
My, Rady Koronne i Litewskie oraz stany oboyga narodów, mając na uwadze dobro całej Ojczyzny naszej, a także dać wyraz woli naszej, postanawiamy, co następuje:
Rozdział Pierwszy o Trybunale Głównym i deputatach seymikowych
I.
Dla zachowania przezpieczności w Ojczyźnie naszej władzę sądową wyodrębnić i uregulować postanawiamy.
II.
Postanawiamy zatem, iż Trybunał: (1) sądy nad ziemiaństwem, a takoż duchowieństwem (w sprawach świeckich) sprawować będzie; (2) oficjalną interpretację prawa i przepisów Rzeczypospolitej wydawać będzie; (3) nad wykonywaniem testamentów czuwać będzie.
III.
We Trybunale zasiadać będzie dwóch deputatów - jeden koronny, a drugi litewski, którzy przez brać szlachecką na seymikach zostaną wskazani. Ważnym jest, aby deputaci pochodzili z różnych rodów i nie byli związani krwią li pochodzeniem. Deputaci owi za swe czynności nijakiej pensyi nie pobierają i inkszych dóbr takoż nie otrzymują, jeno honor mają z zaufania braci szlacheckiej płynący.
IV.
Deputaci w Trybunale zasiadają aż do dnia, kiedy ich seymiki odwołać raczyą na wniosek kogokolwiek spośród szlachty lubo na wniosek Króla, alibo do dnia, kiedy funkcjyę swą sami złożą.
Rozdział Drugi o sądach
V.
Każdy szlachcic i duchowny ma prawo złożyć pozew przed Trybunałem w obronie swoich praw, posiadania, wolności i godności.
VI.
Każdy szlachcic i duchowny przeto ma prawo do sprawiedliwego i bezstronnego procesu przed Trybunałem.
VII.
Sądy w sprawach powyższych, czyli skargi i pozwy osób prywatnych lub instytucji przeciwko osobom prywatnym lub instytucjom rozpatruje jeden deputat.
VIII.
A jeśliby kto nie zgadzał się z wyrokiem Trybunału, lubo jeśli deputata brak alibo sprawy nie rozpatruje, do Króla można złożyć odwołanie. Król tedy sprawę rozpatrzy i wyda wyrok zgodny z prawem i zwyczajem.
IX.
Wyroki Trybunału, dla zdobycia mocy prawnej i ważności, podlegają publikacji w Dzienniku Ustaw.
Rozdział Trzeci o oficjalnej wykładni prawa
X.
Każdy szlachcic, duchowny i mieszczanin ma prawo wystąpić do Trybunału z wnioskiem o udzielenie oficjalnej wykładni prawa panującego w Rzeczypospolitej.
XI.
Wykładni udziela dwóch deputatów w czasie, który nie przekracza dwóch niedziel.
XII.
Do czasu wydania oficjalnej wykładni, Seym lub inny organ władzy nie może procedować nad materią, której dotyczyć ma wykładania. Seym w tym czasie może przejść do innego punktu obrad lub zawiesić obrady.
XIII.
Wykładnia udzielona przez deputatów jest ostateczną, oficjalną i wiążącą dla wszystkich urzędników i całego narodu szlacheckiego interpretacją prawa oraz nie podlega odwołaniu.
XIV.
Jeśliby deputaci nie byli jednomyślni do do wykładni prawa i zwyczaju, opinia uczonych w prawie zasięgnięta będzie przez deputatów, a jeśli niemożliwym to będzie – zdanie braci szlacheckiej na Seymie zebranej rozstrzygnie.
Rozdział Czwarty o testamentach
XV.
Każdy ma prawo przekazać posiadane mienie dowolnej osobie zamieszkującej Rzeczpospolitą.
XVI.
Testament, jako oświadczenie woli, podlega publikacji w specjalnym dziale w Trybunale Głównym.
XVII.
Trybunał czuwa nad wykonaniem ostatniej woli i testamentu opublikowanego we wspomnianym dziale.
Rozdział Piąty kończący
XVIII.
Traci moc Konstytucja Sejmowa z dnia 28 października A. D. 2014 o sądach mówiąca.
XIX.
Konstytucję tę Seym Walny wpierw uchwali, a pieczęć królewska mocy jej nada.
(-) August V,
z Bożej łaski i woli Narodu Król Polski, Wielki Książę Litewski,
Książę Ruski, Pruski, Mazowiecki, Żmudzki, Kijowski, Wołyński,
Podolski, Podlaski, Inflancki, Smoleński,
Siewierski, Czernihowski, etc. etc. etc.,
(-) książę Henryk Mikołaj Hrychowicz
(-) książę August Medycejski
(-) książę Sebastian von Tauer
(-) książę Adriano Vittorino
(-) Samuel Radziwiłł
(-) Hieronim Sieniawski
(-) Maurycy Orański
(-) Wilhelm Orański
(-) Karol Sienicki
(-) Michał Franciszek Lubomirski-Lisiewicz
(-) Marcin Zagłoba
(-) Hubert Szablarczyk-Hrychowicz