Architektura

Ekspozycja dzieł sztuki i pamiątek narodowych oraz pracownie konserwatorskie

Architektura

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 19 gru 2010, 13:16

Architektura Ziem Rzeczpospolitej
Kasper Denhoff

W Polsce jest to najstarsza architektura, związana z początkami państwowości, stąd często jej surowsza i prostsza forma - przeważnie spotykamy u nas małe kościoły salowe kryte stropem, z prosto zamkniętym prezbiterium. Architektura romańska w Polsce kształtowała się pod wpływami niemieckimi i czeskimi.

Początek rozwoju sztuki romańskiej przypada na okres po restytucji monarchii przez Kazimierza I Odnowiciela (1038 – 58). W XI wieku powstały, zachowane w niewielkim stopniu, katedry w Poznaniu, II katedra w Gnieźnie i dwuchórowa II katedra w Krakowie, kościoły Benedyktynów w Tyńcu i Mogilnie, kolegiata Św. Andrzeja w Krakowie. Jej moment szczytowy to XII wiek, powstały wówczas kolegiaty w Kruszwicy, Opatowie, Tumie koło Łęczycy, kościoły: Kanoników Regularnych w Czerwińsku i Norbertanek w Strzelnie, jednonawowy Kościół Imienia Najświętszej Maryi Panny w Inowrocławiu, niewielkie kościoły możnowładcze z emporą po stronie zachodniej (Żarnów, Inowłódz); okres schyłkowy przypada na pierwszą połowę XIII wieku. Największy rozmach miało budownictwo realizowane przez cystersów (Wąchock, Koprzywnica, Sulejów) i odmienne stylistycznie na Śląsku (Trzebnica); w tym czasie powstały pierwsze budowle ceglane (kościół Św. Jakuba w Sandomierzu, Kościół św. Andrzeja w Szprotawie); najwybitniejsze dzieła rzeźbiarskie to dekoracja portalu w Czerwińsku, tympanony fundacyjne ze Strzelna, Wrocławia i Trzebnicy, a przede wszystkim kolumny z kościoła Norbertanek w Strzelnie oraz brązowe Drzwi Gnieźnieńskie. Do unikatowych dzieł zaliczana jest ryta i impastowana posadzka w krypcie kolegiaty wiślickiej. W dwóch polach otoczonych bordiurą ozdobioną ornamentem o motywach roślinnych i zwierzęcych przedstawiono modlące się trzy postacie. W polu bliżej ołtarza przedstawia kapłana o otoczeniu starca i chłopca. Obok widnieje napis: "Ci pragną być deptani, aby kiedyś móc wznieść się do gwiazd". Na drugim polu wyryto postać mężczyzny, kobiety i dziecka. Najprawdopodobniej jest to fundator posadzki z żoną i synem. Płyta wykonana jest z gipsu, a ryty wypełnia masa barwiona węglem drzewnym.

Obrazek Donżon Lublin XIII



 

Re: Architektura

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 19 gru 2010, 13:18

Katedra w Poznaniu
Kasper Denhoff

Obrazek
Plan Katedry w Poznaniu

Obrazek
Fasada frontowa

Obrazek



 

Re: Architektura

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 19 gru 2010, 13:30

Kościół Najświętszej Maryi Panny w Inowrocławiu
Kasper Denhoff

Obrazek
Kościół Najświętszej Maryi Panny w Inowrocławiu

Obrazek Wnętrze



 

Re: Architektura

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 19 gru 2010, 13:33

Rotunda św.Mikołaja w Cieszynie
Alejandro de Catelan

Obrazek



 

Re: Architektura

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 19 gru 2010, 13:41

Kasper Denhoff

Tympanon - w architekturze klasycznej (starożytna Grecja, starożytny Rzym, renesans, klasycyzm) wewnętrzne trójkątne pole frontonu, często wypełnione rzeźbą.

W architekturze romańskiej i gotyckiej półkoliste lub ostrołukowe pole wypełniające przestrzeń między nadprożem a łukiem (archiwoltą) portalu, wypełnione najczęściej płaskorzeźbą o tematyce Sądu Ostatecznego.

Słowo to pochodzi z gr. τύμπανον - "bęben", "tympanon nad wejściem do świątyni", "patos mówcy"; oraz gr. τύπτω - "uderzać, tłuc, bić", "ukarać", "ranić, gnębić", "trafić". Bębenek w rodzaju tamburynu z metalowymi krążkami na obwodzie i jednostronnie napiętą błoną rezonansową, był w antycznej Grecji nazywany tympanonem i używano go podczas tańców, marszów i ceremonii religijnych ku czci Dionizosa, Demeter i Kybele. Dźwięk był wydobywany przez uderzenie dłonią. Później używano go także w teatrze, sympozjonów i podczas przemówień (podkreślając ich doniosłość). Ceremonie te odbywały się przed frontem świątyń i stąd zapewne wywodzi się skojarzenie tympanonu (jako ozdobionego elementu architektonicznego w postaci trójkątnego pola nad kolumnadą) i bębenka.

Obrazek
Tympanon z portalu głównego w Tumie



 

Re: Architektura

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 19 gru 2010, 13:50

Kolumny z Płaskozreźbami
Kasper Denhoff

Kolumny pokryte płaskorzeźbą figuralną – należą do unikatowych zabytków romańskich. W całej Europie, oprócz kolumn strzelińskich, zachowały się rzeźbione kolumny tylko w Hiszpanii w Santiago de Compostela (w katedrze św. Jakuba) oraz we Włoszech, w Wenecji (w katedrze św. Marka). Kolumny te są wykonane z piaskowca przywiezionego najprawdopodobniej z Brzeźna – okolice Konina (Wielkopolska). Datowane są one na 2. połowę wieku XII i początek XIII.

Obrazek
Kolumna cnót ze Strzelna
Obrazek

Obrazek

Opisy postaci na kolumnach
Kolumna południowa – kolumna cnót. Wśród wszystkich postaci zawartych na tej kolumnie możemy odczytać:

* Sprawiedliwość – postać trzyma w ręku wagę,
* Wiarę – postać trzyma dwa krzyże, oraz z obłoków wyłania się błogosławiąca Ręka Boża,
* Mądrość (roztropność) – z księgą w ręku,
* Cierpliwość – wyciągnięty palec wskazujący na klatce piersiowej,
* Pokorę – ręce skrzyżowane na piersiach i głowa pochylona – w średniowieczu to królowa cnót,
* Posłuszeństwo – ręce są otwarte do obserwatora, w taki sam sposób rycerstwo oddawało posłuszeństwo swojemu władcy, taki sam motyw możemy zaobserwować na tympanonie Zwiastowania,
* Wstrzemięźliwość – szeroko otwarte ramiona przez kobietę,
* Czystość – niewiasta trzyma berło zakończone kwiatem lilii,
* Pokój Chrystusowy – lewa ręka uniesiona w geście powitania.

Kolumna północna – kolumna przywar. Możemy wyróżnić następujące grzechy i wady na tej kolumnie:

* Gniew – kobieta szarpiąca oburącz ze złości własne włosy,
* Morderstwo – młody mężczyzna w tunice rycerskiej z długim mieczem,
* Pychę – postać zachwyca się wręcz swoim długim przepięknym warkoczem,
* Krzywoprzysięstwo – postać ma jedną rękę na księdze a drugą unosi w geście przysięgi, jednak dłonie są użyte odwrotnie niż powinny,
* Obżarstwo – postać, która wyraźnie łapczywie coś zjada,
* Rozpustę – naga postać kobieca zasłaniająca wstydliwe części ciała, "polska wenus wstydliwa" - pierwsze w polskiej sztuce sakralnej przedstawienie nagiej kobiety, uosabiającej rozpustę.
* Swawolę – młody człowiek z dzwonkiem uniesionym w prawej ręce,
* Bluźnierstwo – postać z oszczepem bez ostrza,
* Zawiść – kobieta trzymająca węża.



 

Re: Architektura

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 19 gru 2010, 13:54

Drzwi Gniezinieńskie
Kasper Denhoff

Drzwi Gnieźnieńskie (Porta Enea – Drzwi Spiżowe, Porta Regia – Drzwi Królewskie) – unikalny zabytek romańskiej sztuki odlewniczej, wykonane ok. 1170 (dokładny czas i miejsce nieznane) za panowania księcia Mieszka III Starego.
Osadzone w portalu wewnętrznym kruchty południowej archikatedry gnieźnieńskiej. Ich fundatorem i autorem programu ikonograficznego był przypuszczalnie abp Jan z Brzeźnicy lub jego następca Zdzisław, zwany Zdziszkiem.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... o_Door.JPG

Obrazek



 

Re: Architektura

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 19 gru 2010, 13:58

Budownictwo świeckie
Kasper Denhoff

W okresie romańskim budowano feudalne zamki, których najważniejszym elementem był potężny donżon. W nim mieściły się duże pomieszczenia mieszkalne, rozmieszczone na kilku kondygnacjach. Najniżej zazwyczaj umieszczano zbrojownię i spiżarnię. Wyżej, w głównej komnacie, znajdowało się pomieszczenie służące jako jadalnia i sypialnia właściciela zamku, a nad nim pokoje służby. Czasem do wieży dobudowywano niewielką wieżę z schodami. Wieżę otaczała wewnętrzna fosa, za którą umieszczano pozostałe budynki warowni. Całość chronił mur obronny, zazwyczaj wieńczony hurdycjami albo blankami i fosą zewnętrzna.

Zabudowa miejska związana była z ukształtowaniem terenu, przebiegiem szlaków komunikacyjnych, dostępem do wody oraz istniejącą już wcześniej zabudową. Nowo zakładane miasta planowano najczęściej na krzyżowo-szachownicowej zabudowie. Centralne miejsce zajmował najczęściej prostokątny plac, od którego, na przedłużeniu jego boków, odchodziły główne ulice. Powstałe w ten sposób pola dzielono na mniejsze kwartały przy pomocy ulic o drugorzędnym znaczeniu, usytuowanych równolegle lub prostopadle do głównych arterii. Powstałe kwartały przeznaczano pod zabudowę. Od frontu powstawał najczęściej warsztat, a mieszkanie budowano w głębi działki lub na piętrze. Część parceli zajmowały także pomieszczenia gospodarcze związane z warsztatem (magazyn) oraz domem (pralnie, łaźnie, kuchnie) i stajnie dla koni z pomieszczeniami na słomę, siano, wozownie itp. Do budowy domów na terenach o dużych zasobach tego materiału używano kamienia, w innych przypadkach zazwyczaj było to drewno z ewentualnym wypełnieniem cegłą, gliną, kamieniem polnym.

W niektórych miastach, zwłaszcza we Włoszech, zazwyczaj planowano trzy place: ratuszowy, katedralny i targowy. W innych krajach plac kościelny budowano w pobliżu lub na przedłużeniu placu targowego. Przy placu targowym powstawały kramy, w których odbywała się sprzedaż towarów spożywczych i miejscowych wyrobów. Handel mięsem miał miejsce w osobnym budynku, tzw. jatkach. Oprócz nich w miastach budowano także tzw. domy kupców, służące jako składy towarów i miejsca handlu dla przyjezdnych dostawców. Ratusze, poza miastami włoskimi z uwagi na odmienną organizację, zaczęły powstawać dopiero na początku gotyku. Wokół miast budowano umocnienia w formie murów obronnych lub wału o konstrukcji drewniano-ziemnej i palisady. We wnętrzu wału umieszczano konstrukcję z przeplecionych pni (konstrukcja hakowa) zwieńczoną izbicami. Większe grody otaczały podwójne lub potrójne pierścienie umocnień, zwłaszcza od strony spodziewanego ataku.

Szczególne miejsce w historii zajmuje najsłynniejszy most zbudowany w okresie romańskim na wzór budowli rzymskich – most w Awinion na Rodanie.



 

Re: Architektura

Postprzez Henryk Horoch » 20 maja 2011, 12:13

Kamienice Przybyłów

Najbardziej okazałe kamienice na Rynku w Kazimierzu Dolnym, pochodzące z początku XVII wystawione zostały przez braci - Mikołaja i Krzysztofa Przybyłów. Zajmowali się oni handlen zbożem, na którym dorobili się znacznego majątku i stali się ludźmi wpływowymi. Bogato zdobione fasady kamienic stanowią źródło informacji o mentalności i gustach ówczesnych zamożnych kupców.
Bliźniacze kamienice mają identyczny układ fasad: przyziemie z podcieniem o trzech arkadach, oraz piętro. Każda z kamienic posiada 3 okna, z czego 2 znajdują się blisko siebie, trzecie jest nieco bardziej oddalone. Dach budynku zasłonięto attykamiskałdającymi się z dwóch kondygnacji oddzielonych gzymsem. Takie rozwiązanie miało sprawić, że budynek wydawał się wyższy niż był w istocie.

Frontowe ściany kamienic są bogato zdobione. Wśród dekoracji przedstawiających postacie biblijne oraz świętych, a także motywy roślinne i zwierzęce, rozmiarami wyróżniają się przedstawienia patronów fundatorów domów – świętego Mikołaja biskupa oraz świętego Krzysztofa. Oprócz scen biblijnych występują motywy mitologiczne, scenki średniowieczne i renesansowe.. Taka barwna mieszanina stylów świadczy o zamożności właścicieli, ale także o ich braku wykształcenia oraz smaku artystycznego.

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Architektura

Postprzez Henryk Horoch » 20 maja 2011, 12:53

Kamienica Celejowska

Kamienica Celejowska należy do najcenniejszych budowli zabytkowych w Polsce i jest wyrazem pełni rozkwitu architektury mieszczańskiej. Wzniesiono ją z kamienia wapiennego. Składa się z dwóch kondygnacji o typowym dla kazimierskich kamienic układzie wnętrz: na dole sień przejazdowa przesklepiona, podobnie dwie sale do niej przylegające; na piętrze cztery izby przesklepione drewnianymi stropami, z których największa ozdobiona jest kolumną między oknami. Jednak największą wartością kamienicy jest elewacja główna z ogromną attyką (ponad 1/3 wysokości całej budowli) wypełnioną dekoracją ornamentalną i figuralną. Są to rzeźby patronów fundatora kamienicy (i jego syna), czyli św. Bartłomieja i św. Jana Chrzciciela oraz figury Chrystusa jako Salvatora Mundi i Matki Boskiej jako Królowej Nieba. Natomiast grzebień attyki zdobią rzeźby fantastycznych stworów (bazyliszki, smoki, ptaki), których formy zaczerpnięte są z repertuaru znakomitego rzeźbiarza, Włocha, Santi Gucciego i jego następców. Kamienica powstała przed 1635 rokiem. Na podstawie dekoracji sądzić można, że ok. 1620 roku. Jej twórcami byli bez wątpienia muratorzy kazimierscy; w tym czasie architektura w miasteczku osiągnęła najwyższy poziom. Wzory renesansu włoskiego i niderlandzkiego wtopione w tradycję lokalną stworzyły zupełnie nową jakość charakterystyczną dla polskiej prowincji tych lat, architekturę rodzimą, swojską.

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Następna strona

kuchnie na wymiar kalwaria zebrzydowska

Powrót do Muzeum Narodowe

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 1 gość

cron