Gabinet Herolda Wielkiego Koronnego i Litewskiego

[Sebastian von Tauer]

Przecież herb znajduje się u dołu patentu

Zamierzałem już w tej wersji dodać tytuły, tylko że z nimi jest ten problem, że trzeba by je był często aktualizować. No i nie do końca wiem jak je wpleść w treść patentu. Ma pan jakieś propozycje co do tego?

[Ivan von Lichtenstein]

Pod "Dostojnemu Szlachcicowi Sebastianowi von Tauer"
Nad "Nobilitowanemu" itp.

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

Nie mam nic przeciw dodaniu do dyplomu tytułów nobilitowanej osoby, ale trzeba się nad tym poważnie zastanowić, bo jak słusznie zauważył Pana Hetmana, ulegają one zmianie lub podwyższeniu. Dlatego jeśli tytuły te maja być na dyplomie zamieszczane to będą nań wpisane te które dana osoba posiada w chwili wystawienia dyplomu, albo na wniosek zainteresowanego dyplom będzie wydawany ponownie z uzupełnieniami.

Nie chcę też nikomu umniejszać posiadanych godności i tytułów. Pragnę jednak zwrócić uwagę, iż tytuły ziemskie są hierarchiczne, jak stopnie w wojsku. Po uzyskaniu stopnia rotmistrza przestaje się być porucznikiem, tak i po uzyskaniu godności podkomorzym sandomierskiego przestaje się być stolnikiem sandomierskim. Chyba że jest się podkomorzym sandomierskim, a stolnikiem krakowskim, wówczas oba tytuły się zachowuje, a to z racji tego co każda ziemia ma swoich "urzędników". Podobnie jest w sferze tytułów dworskich.

Biorąc pod uwagę fakt płynności posiadanych tytułów, to jeśli maja się one znaleźć na dyplomie to można wprowadzić zasadę, co każdy za opłatą wyznaczona przez Herolda mógłby wnieść o potwierdzenie (uzupełnienie) dyplomu szlacheckiego.

[Sebastian von Tauer]

Nie chcę też nikomu umniejszać posiadanych godności i tytułów. Pragnę jednak zwrócić uwagę, iż tytuły ziemskie są hierarchiczne, jak stopnie w wojsku. Po uzyskaniu stopnia rotmistrza przestaje się być porucznikiem, tak i po uzyskaniu godności podkomorzym sandomierskiego przestaje się być stolnikiem sandomierskim. Chyba że jest się podkomorzym sandomierskim, a stolnikiem krakowskim, wówczas oba tytuły się zachowuje, a to z racji tego co każda ziemia ma swoich "urzędników". Podobnie jest w sferze tytułów dworskich.

Poruszył pan ważną kwestię o której nie miałem pojęcia. Czyli gdy byłem starostą bydgoskim, a następnie zostałem podkomorzym inowrocławskim to noszę oba tytuły, lecz gdy zostanę też kasztelanem bydgoskim to nie jestem kasztelanem bydgoskim, podkomorzym inowrocławskim i starostą bydgoskim, tylko kasztelanem bydgoskim i podkomorzym inowrocławskim?

[Sebastian von Tauer]

A może w patencie nie uwzględniać tytułów ziemskich i wojskowych (za wyjątkiem hetmanów) tylko np. Podkomorzy, Kanclerz, Sekretarz, Podskarbi? Zmieniają się one rzadziej niż ziemskie i unikniemy przy tym takiej "choineczki" tytułów. Można też dodać odznaczenia które ktoś otrzymał, gdyż i one się rzadko zmieniają.

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

Można też dodać odznaczenia które ktoś otrzymał, gdyż i one się rzadko zmieniają.

Jak najbardziej, to jest niezmienne.
Natomiast powracając do tytułów ziemskich, sprawa nie jest tak skomplikowana jak się wydaje. Konstytucja Sejmowa o Szlachcie stanowi:

V.
Każden szlachcic w Ojczyźnie naszej równym reszcie Braci w prawach i obowiązkach będzie. Jenakowoż przez wzgląd na zasługi osobiste i starania poszczególnych spośród szlachty jednemu nad drugim większy może przysługiwać honor, któren godnością właściwą wyrażony zostanie. Tak więc, stanowimy pośród szlachty hierarchię godności, które od najwyższej prezentują się, jako następuje:
1. Marszałek Koronny a Ciwum we Litwie. Jeden jeno może być Marszałek i jeden Ciwum, a godność tę przez 6 miesięcy się piastuje, po czym do uprzedniej godności powraca.
2. Wojewoda, którego nazwa od województwa właściwego będzie tworzona.
3. Kasztelan, którego nazwa od miasta właściwego będzie tworzona.
4. Podkomorzy, którego nazwa od województwa właściwego będzie tworzona.
5. Stolnik, którego nazwa od województwa właściwego będzie tworzona.
6. Starosta, którego nazwa od starostwa właściwego będzie tworzona.
7. Chorąży, którego nazwa od województwa właściwego będzie tworzona.
8. Podstarości, którego nazwa od starostwa właściwego będzie tworzona.
9. Miecznik, którego nazwa od województwa właściwego będzie tworzona.
10. Strażnik, którego nazwa od województwa właściwego będzie tworzona.

Artykuł ten jasno określa hierarchię tytułów ziemskich i prócz Marszałka Koronnego / Ciwuna Wielkiego Księstwa Litewskiego odnosi się do każdego województwa z osobna. Wyjątek stanowi godność Podstarościego i Starosty, których w województwie może być tylu, ile starostw i kasztelanów co do właściwych sobie miast są przypisani.

[Sebastian von Tauer]

Czyli podsumujmy:
-w województwie tylko jedna osoba może posiadać dany tytuł, z wyjątkiem podstarościego, starosty i kasztelana, których może być tyle, ile miast i starostw

-Jeśli ktoś dzierży daną funkcję, to po awansie w strukturze danego województwa przestaje pełnić poprzednia, np. mtrażnik wileński po awansie na miecznika wileńskiego nie tytułuje się miecznikiem wileńskim i Strażnikiem Wileńskim, tylko miecznikiem wileńskim.

-Nie dotyczy to wspomnianych kasztelanów, starostów i podstarościch, które to tytuły zachowuję się mimo że pełni się wyższe funkcje w województwie: starosta bydgoski po otrzymaniu wyższego stanowiska podkomorzego inowrocławskiego (to samo województwo) nosi jednocześnie tytuł starosty bydgoskiego i podkomorzego inowrocławskiego, lecz gdy zostanie kasztelanem bydgoskim nie tytułuje się już starostą.

-Można pełnić różne funkcje w różnych województwach: chorąży brzeskokujawski po otrzymaniu tytułu stolnika krakowskiego nosi jednocześnie oba tytuły.

Czy dobrze rozumiem?

[Ivan von Lichtenstein]

Imć panie Mikołaju, a jak sprawa ma się jeśli nazwa starostwa i województwa jest taka sama?

Np. jestem starostą kijowskim i chorążym kijowskim, jednakże starostą starostwa kijowskiego, a chorążym województwa kijowskiego. Osobiście uważam że w takiej sytuacji można posiadać te tytuły. Proponuje zrobic to tak, że mozna miec naraz maksymalnie trzy tytuły:
1. Tytuł od województwa
2. Tytuł od starostwa
3. Tytuł od miasta.
Tak np. ktoś byłby chorążym kijowskim, kasztelanem czehryńskim i starostą połtawskim (podaję tylko przykładowe).
Ale mozna tez zrobic tak ze kts jest chorążym kijowskim, kasztelanem kijowskim i starostą kijowskim. Nazwa taka sama, lecz dotyczy ona odpowiednio - województwa, miasta i starostwa.

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

1. Tytuł od województwa
2. Tytuł od starostwa
3. Tytuł od miasta.

Dokładnie o to chodzi. Cytowany punkt V Konstytucji Sejmowej o Szlachcie odnosi wszystkie tytuły do miast (kasztelana), do starostw (podstarości i starosta) i do województw (wszystkie pozostałe). Te właśnie do województw przypisane są (tak uważam) hierarchiczne i po uzyskaniu tytułu wyższego od już posiadanego w tym województwie, dotychczasowy niższy nie powinien być używany. Jednak wykładnie tego zapisu najskuteczniej wyłoży Jego Królewska Mość.

[Ivan von Lichtenstein]

Uważam podobnie, że np. podstarości w starostwie lwowskim po awansie na starostę jest starostą lwowskim, ale mając tytuł miecznika ruskiego może nadal go posiadać. Wtedy każdy szlachcic miałby maksymalnie trzy tytuły szlacheckie (a ich ilość zależałaby od JKM, ponieważ JKM może komuś nadać tytuł strażnika, potem miecznika, chorążego, podkomorzego, a na końcu wojewody - i wtedy ktoś miałby tylko jeden tytuł, od województwa. A jakby ktoś miał po kolei podstarostę, chorążego, starosty i kasztelana, to mialby trzy tytuły - chorążego, starostę i kasztelana.