Co to heraldyka?
Heraldyka to jedna z nauk pomocniczych historii, zajmuje się badaniem rozwoju i znaczenia oraz zasadami kształtowania się herbów. Wywodzi się od słowa herold – oznaczającego urzędnika dworskiego, wywołującego nazwiska rycerzy biorących udział w turniejach. W innych językach europejskich nazywana jest podobnie (ang. heraldry, franc. heraldique , niem. Heraldik) lub słowami pochodzącymi od nazwy herb (niem. Wappenkunde).
Jednym z podstawowych narzędzi heraldyki jest blazonowanie, czyli język opisu herbów, zaś podstawowym materiałem do badań są zachowane do dzisiaj role herbowe, herbarze, wizerunki herbów na pieczęciach, płytach nagrobnych i innych zabytkach.
Elementy herbu:
1)Tarcza
2)Figury
3)Mobilia herbowe
4)Hełm
5)Korona
6)Klejnot
7)Elementy dodatkowe klejnotu
8)Labry
9)Dewiza herbowa
Tarcza- jest to podstawowy element herbu. Same mobilia bez tarczy zwą się godłem. Jest podzielona na pola.
Figura heraldyczna – wzór występujący na tarczy herbowej, powstały z podziału tarczy.
Mobilia- godła heraldyczne umieszczane na tarczy herbowej, nazywane także figurami zwykłymi.
Hełm heraldyczny – element herbu, przedstawiany jako jeden z typów hełmu rycerskiego bądź jego stylizacja.
.
Korona- element herbu rycerskiego i szlacheckiego. Umieszczana pierwotnie zwykle na hełmie jest jedną z heraldycznych oznak godności.
Klejnot- zwieńczenie hełmu łączące się z nim za pośrednictwem korony rangowej lub przepaski, z której rozwijały się labry.
Labry- części zewnętrzne tarczy herbowej, mające kształt wielkich liści wyszczerbionych, wyrastających z boków hełmu, zwykle symetrycznie po obu stronach, często obejmujące jako ornament również całą tarczę herbową.
Zawołanie- występuje tylko w heraldyce polskiej, jest umieszczane nad herbem. Hasłem tym wzywano pomocy rodowców w czasie bitwy.
Dewiza- jest krótką, najczęściej łacińską sentencją - choć spotkać można i dewizy w językach narodowych - przekazującą ogólną mądrość, wyraźnie nawiązującą do ideologii rycerskiej i szlacheckiej.
Postument heraldyczny zewnętrzny element herbu, na którym umieszczona jest tarcza herbowa , zwykle z trzymaczami
Postument heraldyczny - W większości krajów nie może być dowolnie stosowanym, lecz przyznawanym w nadaniu. W niektórych krajach, m.in.w Polsce stosowanie postumentu było dowolne i traktowane jako niemające znaczenia heraldycznego, czysto plastyczne wzbogacenie kompozycji.
Przedstawiany jest zwykle w trzech podstawowych formach:
architektoniczny - jako ozdobnie profilowany gzyms, fragment muru, często naśladujący marmur. Dewiza herbowa bywa w tym przypadku przedstawiana często jako napis wykuty w kamieniu.
plenerowy - fragment murawy, skał, rzadziej szerszego pejzażu lądowego lub morskiego. Czasem elementy tego przedstawienia (np. kwiaty) mają osobne heraldyczne znaczenie, m.in. w herbie Zjednoczonego Królestwa oset, róże i koniczyna są symbolami Szkocji, Anglii i Irlandii.
ornamentalny - ozdobne ornamenty np. splecione ornamenty roślinne, stylizowane gałęzie, często splecione ze wstęgą dewizy
Trzymacze heraldyczne (Podpory tarczowe) – postacie ludzkie lub zwierzęta umieszczane po jednej lub – częściej – po obu stronach, niekiedy za tarczą herbową, i podtrzymujące ją.
Trzymacze są udostojnieniem herbu, nie mogły być stosowane dowolnie i samowolnie lecz jedynie na mocy specjalnego aktu nadania.W polskiej heraldyce użycie trzymaczy nie zostało jak dotąd ujęte przepisami, stąd pojawiają się one dowolnie, jako ozdoba herbu.
Ordery herbowe nadawały herbowi dostojności, były pewnego rodzaju oznaką godności. Ordery, nadawane konkretnej osobie za konkretne zasługi, nie wchodziły na trwałe do herbu i nie podlegały dziedziczeniu.