Rzeczpospolita Obojga Narodów

Bastion Władysława IV

Część fortyfikacji Wzgórza Wawelskiego. Budowla zwana bastionem Władysława IV jest pozostałością po jednej z trzech gotyckich baszt, które osłaniały bramę zw. Dolną lub Pierwszą, stanowiącą od XIV do XIX wieku główną bramę wjazdową na Wawel. Baszty te zostały wzniesione prawdopodobnie za panowania Władysława Jagiełły. W XVI wieku w wyniku kilkakrotnych prac budowlanych przekształcona została w basteję, a w okresie panowania Władysława IV prawdopodobnie nadbudowana (1644-1646). W latach 1739-1740 była naprawiana pod kierunkiem architekta Franciszka Torianiego.

W latach 1821-1828 basteja ta została obniżony, w czasie likwidacji sąsiedniego zespołu fortyfikacyjnego bramy Dolnej, a na szczycie umieszczono kolisty podest z balustradą. W roku 1921 ustawiono na nim pomnik Tadeusza Kościuszki,

Brama Herbowa

Jedna z bram wjazdowych Wzgórza Wawelskiego, usytuowana od strony północnej wzgórza.

Wybudowana we wrześniu 1921 roku, na miejscu XIX-wiecznej bramy fortecznej. Ozdobiona jest dziewięcioma herbami ziem polskich, litewskich i ruskich.

Kaponiery zewnętrzne Wzgórza Wawelskiego

W okresie nowożytnym od XVI do XVII wieku uzupełniano gotycki obwód murów dodatkowymi umocnieniami ziemnymi, z których pozostało niewiele. Ocalały natomiast pochodzące z lat 1790-1792 polskie fortyfikacje kleszczowe od strony Wisły i redan (dwuramiennik). Te nowożytne dzieła obronne wykorzystali w latach 1849-1854 Austriacy dla utworzenia zewnętrznego obwodu obronnego cytadeli, w jaką zamienili dawną rezydencję królewską.
Na terenie wzgórza zaczęto wznosić fortyfikacje. W tym dwie kaponiery mające na celu wspieranie kleszczy: od strony ulicy Straszewskiego i pod Kurzą Stopką. Ta ostatnia zachowała się w niemal nie zmienionym kształcie, co nadaje jej wysoką wartość zabytkową. Natomiast stare kleszczowe umocnienia wybudowane przez Augusta Mocnego podwyższono i zwieńczono murem z krenelażem.

Wschodni i południowy odcinek obwodu umocnień zewnętrznych również zachował formę z połowy XIX wieku. Natomiast pozostałe odcinki na początku XX wieku zostały przekształcone w trakcie prac konserwatorskich.

(Kaponiera pod Kurzą Stopką)

Baszta Senatorska

Najwyższa z trzech w pełni zachowanych baszt na Wawelu. Wraz z basztą Sandomierską tworzy unikatowy zespół tzw. baszt ogniowych. Wzniesiona została prawdopodobnie pomiędzy latami 1447-1460 w czasach panowania Kazimierza Jagiellończyka, w celu wzmocnienia obronności zamku po rozpowszechnieniu się nowych rodzajów artylerii. W dolnych kondygnacjach z kamienia, w górnych z cegły. Komunikację pionową zapewniały schody umieszczone w grubości muru. Niedługo po wybudowaniu podjęto decyzję o podwyższeniu baszty nakrywając ją wysokim stromym dachem. Około 1517 roku wykuto w murze parteru nową strzelnicę. W 1534 roku wieżę połączono z południowym skrzydłem zamku królewskiego i przebudowano dolne kondygnacje, m.in. z przeznaczeniem
na komnatę dla "młodego króla" tj. Zygmunta Augusta.

Baszta była wielokrotnie uszkadzana przez pożary, m.in. w 1656 r. w czasie okupacji szwedzkiej, i odnawiana. Około roku 1858 została przebudowana (podobnie jak inne baszty wawelskie) przez Austriaków, z usunięciem spadzistego dachu i wprowadzeniem pseudogotyckiego krenelaża.

Baszta Tęczyńska

Baszta ta pochodziła z XIV wieku. W roku 1851 była już mocno zniszczona, przez co podczas budowy zewnętrznych obwarowań wzgórza wawelskiego została zburzona.

Część górną zrekonstruowano w roku 1958. Nazwa baszty pochodzi od przyległego dawniej do niej domu Tęczyńskich.

Baszta Szlachecka

Baszta pochodząca z XIV wieku. Podobnie jak Baszta Tęczyńska była w bardzo złym stanie i została rozebrana.

Górną część baszty zrekonstruowano w 1958 roku. Nazwa pochodzi od dawnej funkcji budowli-więzienia dla szlachty.

Baszta Panieńska

Baszta pochodząca z XIV wieku. Podobnie jak dwie poprzednie baszty (Tęczyńska i Szlachecka) stała zburzona przez Austriaków w 1851 w związku z budową zewnętrznych murów obronnych wokół wawelskiego wzgórza. Część górną zrekonstruowano w 1958 roku.

Brama Bernardyńska

Jedna z bram wjazdowych, położona w południowej części wzgórza, w pobliżu baszty Sandomierskiej. Zbudowana w okresie okupacji hitlerowskiej na miejscu bramy z mostem zwodzonym wzniesionej w latach 1849-1854 przez Austriaków w trakcie przekształcania Wawelu w cytadelę twierdzy Kraków.

Baszta Sandomierska

Jedna z trzech istniejących baszt na wzgórzu wawelskim, położona na jego południowo-zachodnim skraju. Po raz pierwszy wzmiankowana w źródłach jako "nowa wieża" w roku 1462. Dolne kondygnacje baszty zostały przebudowane w XVI-XVII wieku z przeznaczeniem na kwaterę dla pachołków starościńskich. W XVIII wieku baszta była w złym stanie. W 1856 została przebudowana przez Austriaków, m.in. ze zmianą nakrycia i dostawieniem dobudówki z klatką schodową. Przeróbki te zostały usunięte przez Zygmunta Hendla w trakcie prac prowadzonych w latach 1911-1914.

Obok baszty ciągnie się wzdłuż zieleńca pas kamiennych murów obronnych nadbudowanych w okresie powojennym na fundamentach z początku XIV wieku. Znajduje się przy nich ujście kanału, którym w 1772 konfederaci barscy dostali się na Wawel.

Smocza Jama

Jaskinia krasowa w obrębie zrębu Wawelu, jedna z turystycznych atrakcji Krakowa. Z jaskinią wiąże się legenda o smoku wawelskim. Jaskinia ta, jak i inne w obrębie wzgórza wawelskiego, znana była od dawna. Wspomina o nich już Jan Długosz, jednak pierwsza pisemna wzmianka o tej konkretnej jaskini pochodzi z I połowy XVI w. W 1565 król Zygmunt II August ze względów bezpieczeństwa polecił zamurować otwory, gdyż zamieszkiwali w nich włóczędzy, żebracy, biedota itp. Niedługo później jednak Smocza Jama znów była użytkowana, istniała tam ciesząca się szeroką sława karczma (opisał ją w wierszu Jan Andrzej Morsztyn), a nawet dom publiczny. Pod koniec XVIII wieku dolne wejście od strony Wisły zamurowano w związku z pracami fortyfikacyjnymi. W 1842 Senat Wolnego Miasta Krakowa nakazał odgruzowanie jaskini i udostępnienie jej publiczności.

Główny ciąg jaskini stanowi trasa turystyczna o długości 82 metrów. Rozpoczyna się ona na terenie zamku na Wawelu, za pomocą kręconych schodów o długości ok. 21 metrów zwiedzający dostają się do jaskini. Na trasie znajdują się trzy komory, największa o długości 25 metrów i wysokości do 10 metrów. W niektórych miejscach ściany i sklepienie jaskini wzmocnione są ceglanymi murami i filarami, jeden z nich zasłania komin prowadzący do innego otworu jaskini. Wyjście znajduje się poza obrębem murów zamku, w pobliżu koryta Wisły. Pozostałe części jaskini są niedostępne dla turystów.

Rzeczpospolita Obojga Narodów

Zamek Królewski na Wawelu

Re: Zamek Królewski na Wawelu

Re: Zamek Królewski na Wawelu

Re: Zamek Królewski na Wawelu

Re: Zamek Królewski na Wawelu

Re: Zamek Królewski na Wawelu

Re: Zamek Królewski na Wawelu

Re: Zamek Królewski na Wawelu

Re: Zamek Królewski na Wawelu

Re: Zamek Królewski na Wawelu

Re: Zamek Królewski na Wawelu