Miasto Wilno
Napisane: 14 lut 2015, 13:54
Pierwsza pewna wzmianka o mieście pochodzi dopiero z 1323 z listu Giedymina do papieża Jana XXII. Wcześniejsze wzmianki ze źródeł ruskich i karaimskich nie pozwalają na jednoznaczne utożsamienie ich z Wilnem. Także z czasów pomiędzy panowaniem rezydującego w Nowogródku Mendoga a panowaniem Giedymina, nie ma żadnych wzmianek o Wilnie. Giedymin przeniósł swoją siedzibę z Trok do Wilna i prawdopodobnie wzniósł drewniany gród na Górze Zamkowej. W czasie rządów Olgierda nastąpił w 1365 roku najazd Krzyżaków na Wilno podczas którego spłonęła większość zabudowy. Następny najazd Krzyżaków miał miejsce w 1383 r. Po oblężeniu ponownie zdobyli miasto i je spalili. Przełomowym rokiem dla Wilna był rok 1387. Wielki książę litewski i król polski Władysław Jagiełło w tym właśnie roku w konsekwencji zawartej unii z Polską w Krewie w 1385 r. zorganizował w Wilnie uroczystość Chrztu Litwy, oraz w tym samym roku nadał mu prawa miejskie magdeburskie, zaczął sprowadzać osiedleńców, a w roku następnym ustanowiono podporządkowaną Gnieznu katolicką diecezję wileńską na której czele stanął biskup Andrzej Jastrzębiec. Wilno rozwijało się dynamicznie, powstawały liczne cechy rzemieślnicze. Jesienią 1390 roku Krzyżacy i książę Witold ponownie spalili miasto i zamek dolny. Klemens Moskarzewski w Wilnie obronił Zamek Górny, mimo że dowódca Zamku Dolnego Korygiełło – brat Jagiełły został zamordowany po wkroczeniu napastników. Podczas wycofywania się 1 października Krzyżacy wbijali na pale dzieci mieszczan wileńskich. Ponowny najazd miał miejsce w 1394 roku.
XV wiek
W 1413 roku król Jagiełło ustanawia w Wilnie województwo wileńskie. Po pożarze w 1419 roku książę Witold (lit. Vytautas Didysis) rozpoczął budować pierwszy murowany zamek (zwany później Zamkiem Górnym) na Górze Zamkowej. Potem powstał obok katedry murowany Zamek Dolny. W 1441 roku Kazimierz IV Jagiellończyk potwierdza prawa miejskie, a w 1464 roku nadaje ustawy sądowe, tzw. Sudiebnik. Następnie dokonuje rozbudowy Zamku Dolnego i rozpoczyna budować mury obronne.
XVI wiek
W latach 1503-1522 wybudowano mury obronne z dziewięcioma bramami i trzema basztami, które zburzono na przełomie XVIII i XIX z wyjątkiem Bramy Miednickiej zwanej też Ostrą Bramą (lit. Aušros Vartai). Najświetniejszy okres w dziejach miasta to czasy zygmuntowskie. Powstała wówczas mennica, arsenał, młyny, most na Wilejce, liczne szpitale i pałace. Pracowali tu architekci i rzeźbiarze włoscy (Jan Cini, Jan Maria Padovano). Wilno stało się miastem wielu narodowości (Litwini, Polacy, Rusini (Białorusini), Żydzi, Niemcy, Włosi, Ormianie, Tatarzy).
W 1579król Stefan Batory założył Akademię prowadzoną przez jezuitów, co stało się zalążkiem Uniwersytetu Wileńskiego.
10 lipca 1591 tłum katolicki wywołał zamieszki na tle religijnym. Spalono kościół, dom, przytułek i szkołę ewangelików reformowanych.
XVII wiek
Kalwiński druk Krzysztofa Kraińskiego, Dziennik, to iest modlitwy wydany w Wilnie w 1605 roku.
Rozwój miasta poważnie zahamował wielki pożar w 1610 roku, kiedy spaliło się 4700 domów, 10 kościołów i Zamek Dolny. W 1639 roku miały miejsce kolejne zamieszki na tle religijnym. Kalwini zostali zmuszeni do opuszczenia miasta; zburzono ich zbór na ulicy Świętomichalskiej.
W dniu 7 sierpnia 1655 rozpoczął natarcie na stolicę Litwy car Aleksy, po wycofaniu się wojsk Janusza Radziwiłła po bitwie pod Wilnem, po zajęciu miasta, w którym schroniła się okoliczna ludność z wielu okolic, Rosjanie wymordowali około 25 tysięcy osób, których trupy sprzątano przez kilka dni (ok. 30% mieszkańców). Pożary wzniecane przez Moskwian w stolicy Litwy trwały przez 17 dni. Spłonęło wtedy 600 gmachów, splądrowano pałace, z których ukradziono dzieła sztuki, archiwa, księgozbiory. Zniszczono kościoły i klasztory. Następnie ludność miasta zdziesiątkował w roku 1657 zaraza. Wtedy właśnie wywieziono do Moskwy trzy tomy (IV, V, VI) Metryki Litewskiej. Duże zniszczenia miastu przyniosła także rosyjska okupacja trwająca do 1660, gdy miasto odbiły wojska pod dowództwem Michała Kazimierza Paca.
XV wiek
W 1413 roku król Jagiełło ustanawia w Wilnie województwo wileńskie. Po pożarze w 1419 roku książę Witold (lit. Vytautas Didysis) rozpoczął budować pierwszy murowany zamek (zwany później Zamkiem Górnym) na Górze Zamkowej. Potem powstał obok katedry murowany Zamek Dolny. W 1441 roku Kazimierz IV Jagiellończyk potwierdza prawa miejskie, a w 1464 roku nadaje ustawy sądowe, tzw. Sudiebnik. Następnie dokonuje rozbudowy Zamku Dolnego i rozpoczyna budować mury obronne.
XVI wiek
W latach 1503-1522 wybudowano mury obronne z dziewięcioma bramami i trzema basztami, które zburzono na przełomie XVIII i XIX z wyjątkiem Bramy Miednickiej zwanej też Ostrą Bramą (lit. Aušros Vartai). Najświetniejszy okres w dziejach miasta to czasy zygmuntowskie. Powstała wówczas mennica, arsenał, młyny, most na Wilejce, liczne szpitale i pałace. Pracowali tu architekci i rzeźbiarze włoscy (Jan Cini, Jan Maria Padovano). Wilno stało się miastem wielu narodowości (Litwini, Polacy, Rusini (Białorusini), Żydzi, Niemcy, Włosi, Ormianie, Tatarzy).
W 1579król Stefan Batory założył Akademię prowadzoną przez jezuitów, co stało się zalążkiem Uniwersytetu Wileńskiego.
10 lipca 1591 tłum katolicki wywołał zamieszki na tle religijnym. Spalono kościół, dom, przytułek i szkołę ewangelików reformowanych.
XVII wiek
Kalwiński druk Krzysztofa Kraińskiego, Dziennik, to iest modlitwy wydany w Wilnie w 1605 roku.
Rozwój miasta poważnie zahamował wielki pożar w 1610 roku, kiedy spaliło się 4700 domów, 10 kościołów i Zamek Dolny. W 1639 roku miały miejsce kolejne zamieszki na tle religijnym. Kalwini zostali zmuszeni do opuszczenia miasta; zburzono ich zbór na ulicy Świętomichalskiej.
W dniu 7 sierpnia 1655 rozpoczął natarcie na stolicę Litwy car Aleksy, po wycofaniu się wojsk Janusza Radziwiłła po bitwie pod Wilnem, po zajęciu miasta, w którym schroniła się okoliczna ludność z wielu okolic, Rosjanie wymordowali około 25 tysięcy osób, których trupy sprzątano przez kilka dni (ok. 30% mieszkańców). Pożary wzniecane przez Moskwian w stolicy Litwy trwały przez 17 dni. Spłonęło wtedy 600 gmachów, splądrowano pałace, z których ukradziono dzieła sztuki, archiwa, księgozbiory. Zniszczono kościoły i klasztory. Następnie ludność miasta zdziesiątkował w roku 1657 zaraza. Wtedy właśnie wywieziono do Moskwy trzy tomy (IV, V, VI) Metryki Litewskiej. Duże zniszczenia miastu przyniosła także rosyjska okupacja trwająca do 1660, gdy miasto odbiły wojska pod dowództwem Michała Kazimierza Paca.