Książęta Polan

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

Piast (Pazt filius Chosisconisu)
Syn Chościska. Legendarny protoplasta dynastii Piastów. Miał żonę Rzepichę i syna Siemowita. Według Galla Anonima w czasie postrzyżyn siedmioletniego syna, miał ugościć tajemniczych przybyszów wypędzonych z dworu Popiela. Podczas skromnej uczty nieznajomi postrzygli syna Piasta i nadali mu imię Siemowit. Przed odejściem przepowiedzieli, iż wypędzi on Popiela i zostanie księciem. Opowieść o Piaście została powtórzona przez Wincentego Kadłubka.

Kronika wielkopolska powstała w latach 1283–1296 podaje, iż następcą Popiela został nie Siemowita, a sam Piast obrany księciem przez wiec w obliczu najazdu sąsiadów po śmierci Popiela. Natomiast Siemowit został księciem dopiero po śmierci ojca.

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

Siemowit (Ziemowit)
Książę Polan znany z kroniki Galla Anonima. Był synem Piasta i Rzepichy i objął władzę po obaleniu Popiela (lub po smierci swego ojca), zgodnie z wolą zgromadzonych na wiecu współplemieńców.

Według badaczy lata życia Siemowita hipotetycznie powinny przypadać na okres od 845 do 900 roku. Natomiast objęcie władzy na pewno nastąpiło w drugiej połowie IX wieku. Miejsce jego pochówku nie jest znane. Według informacji zawartej w kronice Galla Anonima w wieku siedmiu lat Siemowit został postrzyżony przez dwóch obcokrajowców. Według niektórych historyków, ci obcokrajowcy to Cyryl i Metody, którzy mogli go ochrzcić w obrządku słowiańskim.

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

Lestek (Leszek, Lestko)
Książę Polan z dynastii Piastów, o którym wspomina Gall Anonim w swej kronice. Syn Siemowita i ojciec Siemomysła. Niestety nie zachowały się żadne wiarygodne dane na temat dat panowania Lestka. Przyjmuje się hipotetycznie, że urodził się około 870–880 roku, a objął rządy około 900–910 roku. Większość literatury przyjmuje, że zmarł przypuszczalnie w latach 930–940. Henryk Łowmiański przesuwał datę zgonu na około 950 rok. Pierwotnie nie dało się datować na rządy Lestka żadnych wydarzeń. Obecnie możemy przypisać Lestkowi rozpoczęcie tzw rewolucji piastowskiej, czyli militarno-ekonomicznej koncentracji władzy w rekach księcia i budowy pierwszych potężnych grodów państwowych - pierwszego w Grzybowie, w latach 915-922.

Nie wiadomo też nic o żonie (żonach) Lestka. Stanisław Zakrzewski wysunął domysł, że Lestek mógł być żonaty z księżniczką morawską. Późny przekaz belgijskiego kronikarza z XIV wieku zdawał się sugerować, że był żonaty z saską księżniczką i miał z nią syna Ewrakera, późniejszego biskupa Leodium. Informacji tej jednak nie sposób zweryfikować. W polskiej literaturze poza Stanisławem Kętrzyńskim nikt nie zwrócił na nią uwagi. Według legendy rodowej rodu Sobieskich córka Lestka, Metodia miała poślubić niejakiego Sobiesława (Sobiesza), wnuka księcia Dalen, protoplastę rodu Sobieskich. Jedynym pewnym dzieckiem Lestka jest syn Siemomysł, który objął po nim rządy.

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

Siemomysł (Ziemomysł)
Książę Polan z dynastii Piastów wspomniany w Kronice polskiej Galla Anonima. Wnuk Siemowita, syn Lestka, ojciec Mieszka I. Urodzony prawdopodobnie na przełomie IX i X wieku. Zmarł w latach 950–960. Panował hipotetycznie od ok. 930 roku (niektórzy badacze sugerują, że panowanie Siemomysła było dość krótkie i rozpoczęło się ok. 950 roku). Przypuszcza się, że zjednoczył najprawdopodobniej ziemie Polan, Goplan i Mazowszan, chociaż nie można wykluczyć, że uczynił to już jego ojciec. Według hipotezy Henryka Łowmiańskiego w 954 roku wsparł powstanie plemienia Wkrzan przeciwko Niemcom. Nie jest znane miejsce jego pochówku.

Żona (żony) Siemomysła nie jest znana. Pojawił się domysł, że mogła być córką Włodzisława, księcia Lędzian żyjącego w 944 roku. Tego domysłu z braku źródeł nie można zweryfikować. Potomkami Siemomysła byli:

Mieszko I (ur. ok. 935, zm. 25 maja 992) – książę Polan ok. 960(?)–992,
NN, syn (ur. ?, zm. ?) – zginął w 965 (wg starszej literatury w 963), nieznane jest miejsce jego pochówku,
Cidebur (Czcibor) (ur. ?, zm. po 24 czerwca 972).

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

Mieszko I
Książę Polan z dynastii Piastów sprawujący władzę od ok. 960 roku. Syn Siemomysła, wnuk Lestka. Ojciec Bolesława I Chrobrego, Świętosławy-Sygrydy, Mieszka, Lamberta i Świętopełka. Brat Czcibora. Urodzony w 922-945, zmarł 25 maja 992 roku.

Mieszko I to historyczny pierwszy władca Polan, uważany za faktycznego twórcę państwowości polskiej. Kontynuował politykę swojego ojca i dziadka, którzy jako władcy pogańskiego księstwa znajdującego się na terenach obecnej Wielkopolski, poprzez sojusze lub siłę militarną podporządkowali sobie Kujawy oraz prawdopodobnie Pomorze Wschodnie i Mazowsze. Przez większość okresu swojego panowania toczył walki o Pomorze Zachodnie, zajmując je po rzekę Odrę. W ostatnich latach życia przystąpił także do wojny z Czechami, zdobywając Śląsk i prawdopodobnie Małopolskę. Poprzez przyjęcie chrztu w roku 966 oraz ślub (w 965 r.) z Dobrawą Przemyślidką Mieszko włączył swoje państwo w zachodni krąg kultury chrześcijańskiej. Oprócz podbojów duże znaczenie dla przyszłości księstwa Polan miały także jego reformy wewnętrzne, mające na celu rozbudowę i usprawnienie państwa. Zachowane źródła pozwalają twierdzić, że Mieszko I był sprawnym politykiem, utalentowanym wodzem i charyzmatycznym władcą. Prowadził zręczne działania dyplomatyczne, zawierając sojusz wpierw z Czechami, a następnie ze Szwecją i Cesarstwem. W polityce zagranicznej kierował się przede wszystkim racją stanu, wchodząc w układy nawet ze swoimi wcześniejszymi wrogami. Synom pozostawił państwo o znacznie wyższej pozycji w Europie i przynajmniej podwojonym terytorium.

Według relacji Anonima zwanego Gallem przed ślubem z Dobrawą Mieszko miał 7 żon, które musiał odprawić ostatecznie po przyjęciu chrztu. Nie wiadomo, ile miał dzieci z tych związków. Jeszcze przed chrztem Mieszko zawarł małżeństwo z Dobrawą. Miał z nią syna Bolesława I Chrobrego i córkę Świętosławę, przyszłą żonę Swena Widłobrodego i matkę Kanuta Wielkiego. Pojawiła się hipoteza, że miał jeszcze jedną córkę wydaną za księcia pomorskiego (byłaby to córka którejś z pogańskich żon lub Dobrawy).

Ze swoją drugą żoną, Odą Dytrykówną, córką Dytryka (Teodoryka), margrabiego Marchii Północnej miał trzech synów: Mieszka, Świętopełka i Lamberta. Władzę w kraju ostatecznie przejął najstarszy syn Bolesław, natomiast jego przyrodni bracia i macocha zostali wygnani.

Czcibor (Ścibor)
Syn księcia Polan Siemomysła z nieznanej bliżej matki, brat księcia polskiego Mieszka I. Istnienie Czcibora jest poświadczone w Kronice polskiej autorstwa Galla Anonima oraz relacji Thietmara z Merseburga, według której miał dowodzić wraz z bratem Mieszkiem w bitwie pod Cedynią oraz zwyciężyć 24 czerwca 972 roku margrabiego Marchii Łużyckiej Hodona i grafa Zygfryda von Walbeck. Brak informacji o jego śmierci w trakcie bitwy sugeruje, że zmarł on po 24 czerwca 972, kiedy to rozegrała się owa bitwa. Brakuje również danych na temat życia prywatnego Czcibora; nie wiadomo nic o jego ewentualnej żonie, jak i potomstwie.