POTOP ESTÓW

[Andream von Salza]

Po całodniowym wyczerpującym marszu do obozu królewskiego dotarły obie dywizje jazdy Zakonu Kawalerów Mieczowych

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

Dzień 25

Do obozu króla Sebastiana Januarego przybywają coraz liczniejsze oddziały wojska. Król Morak ze swym wojskiem takoż podszedł pod granicę, a ci Estowie co stoją obozem na terytorium Rzeczpospolitej umacniają swe pozycje.

Flota Koronna i Flota Litewska wyszła w morze i patroluje wody przybrzeżne.

Odezwa hetmana do Szlachty Inflanckiej przyniosła pierwsze efekty. Do obozów powstańczych przestali napływać nowi ochotnicy, a ci co już się zgłosili chyłkiem zaczęli je opuszczać. W Marienhaus z uwolnionych jeńców uformowana została Chorągiew Jazdy Estów.

Mapa Pozycji Wojsk

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

Dywizja Rodu Zepów dotarły do Tukum gdzie stały oddziały zbuntowanych Łotów. Jednak do bitwy nie doszło. Po krótkiej utarczce powstańcy widząc przewagę liczebna Wojsk Litewskich złożyli broń i pozwolono im rozjechać się do domów. Zaś kilku warchołów, którzy od buntu odstąpić nie chcieli i chwycili za broń, ubito lub wzięto w niewolę.

[Andream von Salza]

Przez cały dzień wojska zakonne odpoczywały w obozie królewskim.



Poraz pierwszy w tej wojnie udało się rozstawić namioty i porządnie odpocząć.

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

Dzień 26

Odezwa hetmańska przyniosła pożądany skutek. Obozy buntowników powoli pustoszeją, jedynie wokół Marienhałsu ostało się ognisko zarzewia podtrzymywane skutecznie przez uwolnionych Estów, którzy tam zgromadzonej szlachcie coraz szersze obietnice składają. Hetman jednak zebrał już wokół Wenden sporą siłę wojska i niebawem rusza na buntowników.

Tymczasem na północ od Felina Wojska Litewskie rozłożyły się obozem. Zaś Estowie korzystając z przerwy w działaniach zbrojnych ściągają pod Biały Kamień rezerwy swego wojska i oczekują na wsparcie wojskowe Łotów.

Mapa Pozycji Wojsk

[Sebastian von Tauer]

Rozkazy dla wojsk Rzeczypospolitej:
Atak na Dywizję Estów stojącą jeszcze na terenie Rzeczypospolitej.

[Maurycy Orański]

Sam nie atakuje za mało mam ludzi. Ruszę z głównymi siłami.

[Borys von Targersdorf]

rozkaz dla 2 pułku jazdy litewskiej
punkt zborny dla choragwi 2 pułku na pólnoc od Dopratu.
rozkaz dla 2 regimentu
poza 10 kompanią, kóra pozostaje w Dopradzie j/w

w nocy von Targersdorf opuścił na czele chorągwi 2 pułku obóz królewski

[Henryk Mikołaj Hrychowicz]

Rankiem hetman wielki zaprzysiągł szlachtę z pułków wolontarskich na wierność królowi i Rzeczpospolitej,
a utworzywszy z nich Dywizję Szlachty Inflanckiej wraz z Dywizją Rodu Zepów i Dywizja Rodu Chojnackich
ruszył na buntowników pod Marienhaus.

[Aleksander Trzaska-Chojnacki]

Zgodnie z rozkazem Jego Królewskiej Mości oddziały Armii Polowej z wojskami Zakonu Kawalerów Mieczowych zaatakowały dywizję Estów. Do wojsk litewskich i zakonnych dołączyły ciury obozowe uzbrojone w co się da liczące na duże łupy.



Obóz przeciwnika miał wysokie wały z dwoma bramy naprzeciw siebie.



Nad ranem pułk piechoty litewskiej wraz z lekkim pułkiem jazdy litewskiej i pułkiem Chorągwi Zakonnej z Fellin wsparte paroma działami zaatakowały bramę południową. Atak został odparty. Drugie uderzenie został wzmocnione spiesznym pułkiem Chorągwi Zakonnej z Dyneburga i ciurami obozowymi. Wojska nasze wdarły się na wał koło bramy południowej, ale po krwawej walce zostały odparte. Estowie musieli jednak ściągnąć swoje odwody.



Po uporządkowaniu nastąpił trzeci szturm na bramę południową. Znowu wojska litewskie i zakonne wdarły się na wał.
W tym momencie na bramę północną uderzyły pułk piechoty wojsk litewskich, spieszony 2 pułk rajtarii i pułk Chorągwi Zakonnej z Bauske i zdobyły bramę, którą natychmiast otworzyły. Powstało zamieszanie w szeregach wroga. Pułki jazdy litewska i zakonna stojąca w odwodzie przy bramie północnej przeszły do szarży i przez bramę wdarły się do środka obozu, tnąc, siekąc i tratując kogo popadnie. Tej fali nikt nie mógł zatrzymać.



Widząc i słysząc co się dzieje w obozie, dzielni obrońcy bramy południowej i wałów poddali się i natychmiast zeszli z wałów, aby i ich nie dosięgła szarża naszej jazdy.
Natychmiast została otwarta brama południowa, przez którą wlały się do środka nasze oddziały.



Kto z Estów przeżył szarzę czym prędzej się poddawał.
Zdobyto dużo jeńców, parę dział. Sztandary w ostatniej chwili Estowie wrzucili do ognia i bronili ogniska dopóki się nie spaliły.

Niestety nasze wojska poniosły duże straty w zabitych i rannych.