SZLACHTA POLSKA

Dziekan: prof. Ferdynand von Habsburg

SZLACHTA POLSKA

Postprzez Henryk Horoch » 30 mar 2011, 20:03

Szlachta i Szlachectwo

Szlachta polska równa w wprawdzie (de jure), w rzeczywistości dzieliła się na wyższa czyli stan senatorski i niższą czyli właściwy stan rycerski, jako niby bracia starsi i młodsi.
Równość w prawdzie przestrzegano, której zasada głosiła najpopularniejsze w Polsce przysłowie: "Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie", i kiedy się raz wyraz "mniejsza szlachta" wcisnął do konstytucji sejmowej, nakazano go wykreślić na zawsze.
Stan rycerski był stanem uprzywilejowanym, posiadającym wyłączną zdolność do dostojeństw, urzędów i posiadania ziemi, był prawodawcą i sędzią. Szlachta zyskała prawa do wyboru króla początkowo w familii panującej, a po wygaśnięciu Jagiellonów do wolnej elekcji. Każdy szlachcic był wyborcą bez różnicy w wielkości majątku i mógł być wybranym. Wybór Piasta na króla znaczył wybór obywatela polskiego.
Dom szlachcica był wolny od leży żołnierskich i był schronieniem (asyllum), bo z domu szlacheckiego nie było wolno nikogo brać siłą. Szlachcica nie wolno było więzić, chyba że prawem t.j. sądownie pokonanego. Szlachcic miał nieograniczone prawo własności ziemi.
Szlachectwo nabywało się z ojca szlachcica i to zwało się rodowym, przez nobilitację lub przez "adopcję" czyli "przyjęciem do herbu" co gdy przyjęło szerokie rozmiary, w roku 1633 zostało całkowicie prawem zakazane pod utratą własnego szlachectwa. Uszlachcenie przez nobilitację było początkowo prerogatywą króla a od roku 1578 przeszło na Sejm. Nadawanie takiego szlachectwa było dwojakie, albo przez skartabellat (praecisoscartabellat), gdy zaszczycony szlachectwem był od razu równy rodom starej szlachcie i mógł sprawować wszystkie urzędy e Rzeczpospolitej, albo z zastrzeżeniem skartabellatu (salvis legibus de scartabellis) i wtedy dopiero trzecie pokolenie uszlachconego w ten sposób przypuszczano do wszystkich prerogatyw stanu. Ta niższość nowo uszlachconego do trzeciego pokolenia od szlachcica rodowitego w praktyce straciła swoje znaczenie w XVIII wieku, jednak prawodawczo została dopiero zniesiona dekretem Aleksandra I wydanym w dniu 16 października 1817 roku.
Przyjęcie obcego szlachcica do prerogatyw szlachectwa polskiego, co także było atrybucją Sejmu, zwało się Intygenatem.
Szlachectwo traciło się:
1) Przez skazanie na na wieczną banicję połączoną z infamią czyli utratą czci.
2) Złamania wydanego w roku 1633 zakazu przyjmowanie do herbu nie szlachcica.
3) Na skutek zajęcia się przez szlachcica osiadłego w mieście kramarstwem i szynkarstwem.
W roku 1775 zniesiono to ostatnie prawo stanowiąc, że szlachcic zajmujący się kupiectwem nie traci praw szlachcica.
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: SZLACHTA POLSKA

Postprzez Henryk Horoch » 31 mar 2011, 16:35

Dowodzenie Szlachectwa

W Polsce nie było instytucji Heroldii, Izby lub Kancelarii Szlacheckiej, która by ewidencję rodów i herbów utrzymywała, a w razie wątpliwości i roszczeń orzekała. Wolno jednak było każdemu przed zwykłym sadem uzurpującego sobie szlachectwo pociągnąć do odpowiedzialności. Gdy więc kto usiłował szlachcicem się uczynić albo zarzucono mu brak szlachectwa, musiał dowody nobilitacji lub pochodzenia po mieczu przed sadem przedstawić. Dowodów pochodzenia szlacheckiego po kądzieli nie żądano, Alexandri Regis statuta Ecclesiarum de anno 1505 powiadają wyraźnie: In generenobilitatis eos quoquenobiles appelandos censimus, qui licet matri populari, potre tamen nobili sunt procreati, quorum tames parentes vixerint ad instar aliorum nobilium in Regno et non exercuerint eos artes etactiones, quas communitee cives et qui in civitatibus morantur, exercere solent. Prawem wiec ustanowiono, że z matki stanu prostego, a ojca szlachcica, szlachcic się rodzi.

Jeśli przed sadem szlachectwo zostało dowiedzione, powód za karę musiał zapłacić 60 grzywien t.j. całą głowszczyznę. Jeśli skarga była uzasadniona względem nagany (braku) szlachectwa, pozwanemu konfiskowano dobra i karano więzieniem. Szlachcic fałszywie świadczący w sadzie na korzyść nie szlachcica, tracił dobra i własne szlachectwo.

Ten sposób dowodzenia tym bardziej odpowiadał ówczesnym stosunkom, iż wśród ciągłych wojen i tatarskich napadów, przy zwykłym sposobie budowania z drewna, bardzo wiele aktów kościelnych i ziemskich oraz grodzkich archiwów stało się pastwa pożarów. Dlatego też wskutek spustoszenia kraju przez szwedzkie wojska, konstytucja sejmowa z roku 1654, a potem 1667 i 1690 stanowią trzyletni termin asekuracji praw tych, na które donośne dokumenty przez ogień zostały zniszczone.

Akt Nadania Ziemi i inne dokumenty świadczące o szlachectwie

Obrazek

Obrazek

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)


kuchnie na wymiar kalwaria zebrzydowska

Powrót do Katedra Historii

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 1 gość

cron