HERALDYKA I
Napisane: 30 mar 2011, 20:10Heraldyka cz. 1.
GENEZA I ROZWÓJ HERBU
Początki herbów są ściśle związane z rycerstwen i obyczajami rycerskimi. We wczesnym średniowieczu pojawiła się potrzeba rozróżnienia zarówno poszczególnych rycerzy, jak i całych oddziałów. Za początki heralbyki uznaje się znaki wojakowe umieszczane na chorągwiach, tarczach i hełmach.
W tym samym czasie wielu możnych twożyło własne znaki rozpoznawcze umieszczane na pieczęciach, dokumentach itp, które równocześnie służyły jako symbol statusu społecznego.
Początkowo korzystano z dowolnych motywów, zarówno roślinnych jak i zwierzęcych, jednak te proste znaki zaczeły się przekształcać w godła pisane językiem symboli.
Znaki herbowe stopniowo stawały się dziedziczne i pod koniec XII wieku możemy już mówić o herboch rodowych.
Figury heraldyczne tworzono głównie na potrzeby związane z rozróżnianiem swojego od wroga. Z tego też powodu są to zwykle łatwe do rozpoznania, nawet z daleka, barwne kształty geometryczne : pasy, skosy, krzyże, szachownice.
Pojawiły się też różne motywy roślinne, zwierzęce, wyobrażenia gwiazd, ale również przedmioty codziennego użytku.
Wygłąd poszczególnych herbów był ściśle związany z funkcją, którą można określić mianem rozpoznawczo-bojowej. Dlatego też umieszczane znaki musiały być proste i czytelne. Dopiero, gdy herb zaczoł określać przynależność do określonego stanu liczba szczegółów w obrębie rysunku uległa znacznemu powiększeniu.
Na terenie Polski (a póżniej i Litwy) przejmowano zwyczaje zachodniej braci rycerskiej. Pierwsze proste znaki, uznawane za nieskąplikowane przykłady sztuki heraldycznej (np. gryf i półkozic z krzyżem) pojawiły się na początku XIII wieku. Większość znaków herbowych stopniowo ulegała ewolucji, zmieniając chorakter ze znaków rozpoznawczych w kierunku herbów rodowych.
W Polsce przyjmowanie herbów nie miało charakteru indywidualnego (jak to się działo na Zachodzie), ale służyło reprezentacji człego rodu.
Duża część polskich herbów wywodzi się ze starych znaków określających własność, przynależności. W konsekwencji tematyka heraldyczna została zdominowana przez figury pospolite - tzw. mobilia, np. strzała, podkowa, krzyż. Figury heraldyczne, popularne na Zachodzie, pojawiają się u nas rzadko. Kolejnym charakterystycznym elementem, który można określić jako typowo polski, jest zawołanie rodowe, czyli tzw. proklama.
W ogólnych zarysach typowy polski herb szlachecki składa się z godła na tarczy okrytej labrami, hełmem z koroną rongową i klejnotem.
Oprócz urodzenia właścicielem herbu można było stać się poprzez nobilitację, czyli uszlachcenie, adopcję lub intygenat, czyli przyznanie szlachectwa polskiego cudzoziemskiemu szlachcicowi
Genezy nobilitacji należy doszukiwać się w starym rytuale pasowania na rycerza, co w połączeniu z automatycznym nadaniem ziemi. stworzyło nowy stan - szlachtę.
Z biegiem lat, siłą rzeczy łączono się we wspólnoty, również ponadrodzinne. Wynikła z tego potrzeba posiadania znaku - wyróżnika. Doprowadziło to do powstania rodów heraldycznych (herbowych). Obok nich występowały rody genealogiczne, zwane gniazdowymi. Liczba takich rodów była stosunkowo niewielka i co za tym idzie, taka sama pozostawała liczba starych herbów.
Wykład Przedstawił - Adam Brzezina Winiarski
GENEZA I ROZWÓJ HERBU
Początki herbów są ściśle związane z rycerstwen i obyczajami rycerskimi. We wczesnym średniowieczu pojawiła się potrzeba rozróżnienia zarówno poszczególnych rycerzy, jak i całych oddziałów. Za początki heralbyki uznaje się znaki wojakowe umieszczane na chorągwiach, tarczach i hełmach.
W tym samym czasie wielu możnych twożyło własne znaki rozpoznawcze umieszczane na pieczęciach, dokumentach itp, które równocześnie służyły jako symbol statusu społecznego.
Początkowo korzystano z dowolnych motywów, zarówno roślinnych jak i zwierzęcych, jednak te proste znaki zaczeły się przekształcać w godła pisane językiem symboli.
Znaki herbowe stopniowo stawały się dziedziczne i pod koniec XII wieku możemy już mówić o herboch rodowych.
Figury heraldyczne tworzono głównie na potrzeby związane z rozróżnianiem swojego od wroga. Z tego też powodu są to zwykle łatwe do rozpoznania, nawet z daleka, barwne kształty geometryczne : pasy, skosy, krzyże, szachownice.
Pojawiły się też różne motywy roślinne, zwierzęce, wyobrażenia gwiazd, ale również przedmioty codziennego użytku.
Wygłąd poszczególnych herbów był ściśle związany z funkcją, którą można określić mianem rozpoznawczo-bojowej. Dlatego też umieszczane znaki musiały być proste i czytelne. Dopiero, gdy herb zaczoł określać przynależność do określonego stanu liczba szczegółów w obrębie rysunku uległa znacznemu powiększeniu.
Na terenie Polski (a póżniej i Litwy) przejmowano zwyczaje zachodniej braci rycerskiej. Pierwsze proste znaki, uznawane za nieskąplikowane przykłady sztuki heraldycznej (np. gryf i półkozic z krzyżem) pojawiły się na początku XIII wieku. Większość znaków herbowych stopniowo ulegała ewolucji, zmieniając chorakter ze znaków rozpoznawczych w kierunku herbów rodowych.
W Polsce przyjmowanie herbów nie miało charakteru indywidualnego (jak to się działo na Zachodzie), ale służyło reprezentacji człego rodu.
Duża część polskich herbów wywodzi się ze starych znaków określających własność, przynależności. W konsekwencji tematyka heraldyczna została zdominowana przez figury pospolite - tzw. mobilia, np. strzała, podkowa, krzyż. Figury heraldyczne, popularne na Zachodzie, pojawiają się u nas rzadko. Kolejnym charakterystycznym elementem, który można określić jako typowo polski, jest zawołanie rodowe, czyli tzw. proklama.
W ogólnych zarysach typowy polski herb szlachecki składa się z godła na tarczy okrytej labrami, hełmem z koroną rongową i klejnotem.
Oprócz urodzenia właścicielem herbu można było stać się poprzez nobilitację, czyli uszlachcenie, adopcję lub intygenat, czyli przyznanie szlachectwa polskiego cudzoziemskiemu szlachcicowi
Genezy nobilitacji należy doszukiwać się w starym rytuale pasowania na rycerza, co w połączeniu z automatycznym nadaniem ziemi. stworzyło nowy stan - szlachtę.
Z biegiem lat, siłą rzeczy łączono się we wspólnoty, również ponadrodzinne. Wynikła z tego potrzeba posiadania znaku - wyróżnika. Doprowadziło to do powstania rodów heraldycznych (herbowych). Obok nich występowały rody genealogiczne, zwane gniazdowymi. Liczba takich rodów była stosunkowo niewielka i co za tym idzie, taka sama pozostawała liczba starych herbów.
Wykład Przedstawił - Adam Brzezina Winiarski