Rodzaje Wojsk

Rodzaje Wojsk

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 16:46

HUSARIA część I
Kasper Denhoff

Husaria – półciężka, znana z wielu zwycięstw formacja kawaleryjska Rzeczypospolitej, obecna na polach bitew od XVI, do początku XVIII wieku.

Husaria była wykorzystywana do przełamywania sił nieprzyjaciela poprzez zadawanie rozstrzygających uderzeń w postaci szarż – które, w okresie jej istnienia – kończyły się zazwyczaj zwycięstwami.

Ze względu na nietypowe uzbrojenie i taktykę husaria jest zaliczana do najskuteczniejszych formacji wojskowych w dziejach kawalerii. Prawo zastrzegało, że ..ci, którzy po Hussarsku służą, powinni na koń wsiadać w razie potrzeby z kopiją, we zbroi, w zarękawiach, w szyszaku z krótką rusznicą i koncyrzem albo pałaszem

Swe powstanie husaria zawdzięcza Serbom, którzy po klęsce na Kosowym Polu w 1389 szukali okazji do pomsty na Turkach. Jan Długosz opisał ich udział w bitwie nad Sawą w 1463. Po śmierci króla Macieja Korwina, Racowie mieli przybyć z Węgier do Polski by kontynuować walkę z Turkami. W tamtych czasach (początek XVI wieku) Serbowie i Węgrzy służący "po usarsku" albo nie używali żadnego uzbrojenia ochronnego, albo jedynie drewnianych tarcz "tureckich" i lekkich półpancerzy. Ich podstawową bronią było "drzewo", czyli kopia, dużo lżejsza (dzięki odmiennemu procesowi produkcji) od swego rycerskiego pierwowzoru doby średniowiecza. Husaria była więc z założenia jazdą lekką.

Za czas narodzin polskiej husarii uważa się początek XVI wieku[notatka 2]. W 1503 Sejm powołał do życia pierwsze chorągwie narodowego autoramentu, w tym husarskie[notatka 3]. Tak rozpoczął się ponad dwusetletni szlak bojowy tej formacji, znaczony między innymi zwycięstwami w bitwach pod: Orszą (1514), Obertynem (1531), Lubiszewem (1577), Byczyną (1588), Kokenhausen (1601), Kircholmem (1605), Kłuszynem (1610), Chocimiem (1621)[notatka 4], Trzcianą (1629), Martynowem (1624), Ochmatowem (1644), Beresteczkiem (1651), Chocimiem (1673), Lwowem (1675), Wiedniem (1683).

Na obrazie anonimowego malarza, przedstawiającego bitwę pod Orszą, widać wyraźnie liczne zastępy husarzy, czyli lekkiej jazdy rackiej, ale trzon armii – jazdę ciężką – stanowili jeszcze kopijnicy. Dopiero w drugiej połowie XVI wieku husaria stała się stopniowo główną siłą uderzeniową polskiej armii. Pod Obertynem i Lubiszewem polska jazda to już przede wszystkim husaria. Po wojnie Rzeczypospolitej z Gdańskiem nowa jazda, za sprawą Stefana Batorego, stała się podstawowym rodzajem polskiej kawalerii. Wtedy to właśnie ukształtowała się powszechnie znana w ikonografii forma husarii. Był to jednak proces długotrwały.

Dopiero po roku 1598 husaria stała się ową "niezwyciężoną siłą" polskiej armii.

Początek XVII wieku to czas największych zwycięstw husarii. Wtedy właśnie zdobyła przydomek najgroźniejszej jazdy świata. Dzięki wybitnym wodzom i stosowanej przez nich taktyce możliwe były tak miażdżące zwycięstwa jak:

* Bitwa pod Cutrea de Argesz (25 XI 1600), gdzie armia polska pod dowództwem Jana Potockiego licząca sobie 1450 żołnierzy (w tym 950 husarzy), pobiła armię wołoską (7000 żołnierzy) dowodzoną przez Udreę.
* Bitwa pod Kircholmem (27 IX 1605), gdzie armia Wielkiego Księstwa Litewskiego (3 750 żołnierzy, w tym 1750 husarzy) pod dowództwem Jana Karola Chodkiewicza, pobiła trzykrotnie liczniejszą armię szwedzką (12 300 żołnierzy) dowodzoną przez szwedzkiego króla Karola IX (wcześniej noszącego tytuł księcia Karola Sudermańskiego)
* Bitwa pod Kłuszynem (4 VII 1610), gdzie dysproporcja sił była jeszcze większa, bo 5:1 (35 000 Rosjan i zaciężnych cudzoziemców przeciwko ok. 6 800 wojsk polskich dowodzonych przez Stanisława Żółkiewskiego). Właśnie w tej bitwie najbardziej uwidoczniła się wartość bojowa husarii. Husarzy było pod Kłuszynem 5 556. Niektóre roty musiały szarżować po 8-10 razy by pobić pięciokrotnie liczniejszego wroga. W tej bitwie pokazali swoją uniwersalność. Doskonale radzili sobie z lekką jazdą typu wschodniego, jak i ciężką zachodnioeuropejską rajtarią; bez większych problemów poradzili też sobie z piechotą zachodniego typu.
* Bitwa pod Chocimiem, 7 IX 1621, kiedy to 600-640 jazdy polsko-litewskiej (w tym 520-560 husarzy) pod dowództwem Jana Karola Chodkiewicza, rozbiło ok. 10 000 jazdy i piechoty tureckiej.

Dopiero początek XVIII wieku przyniósł stopniowy zanik siły bojowej tej formacji, który związany był z ogólnym kryzysem państwa jak i stopniowym ubożeniem szlachty.

Obrazek



 

Re: Rodzaje Wojsk

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 16:49

HUSARIA część II
Kasper Denhoff

Husaria była z początku jazdą lekką. Racowie ubierali się w kaftany, a ich podstawową bronią defensywną była drewniana "tarcza turecka" o charakterystycznie wydłużonym jednym rogu. Niedługo potem zaczęto używać lekkich zbroi i szyszaków. Broń ofensywną stanowiła długa kopia (4,5 do 5 metrów drążona w środku i wzmacniania oplotem z rzemienia, a przez to lekka, stanowiąca opracowany w Polsce wariant rozwojowy kopii typu węgierskiego. Charakterystycznym jej elementem był długi na 2,5-3 metrów proporzec w barwach danej roty. Technologia wytwarzania kopii husarskich polegała na doborze drewna i takim okręcaniu skórą[notatka by uzyskać bardzo lekką, a jednocześnie doskonale sztywną broń o znacznym zasięgu. Kopie te w trakcie szarży nie wyginały się w dół pod własnym ciężarem[notatka Środek ciężkości kopii husarskiej był przesunięty do tyłu (stosunkowo ciężka przeciwwaga-kula, służąca także jako osłona dłoni żołnierza), co ułatwiało manewrowanie bronią. Grot kopii przedłużały dwa, około półtorałokciowe stalowe "wąsy" (lub "pióra"), wzmacniające drzewce i uniemożliwiające odrąbanie grota. Kopie, jako jedyny rodzaj broni narodowego autoramentu, dostarczane były przez władze wojskowe. Chodziło o to, by broń ta – jednorazowego użytku – była jak najbardziej jednolita

W rejestrach wojskowych (tzw. rollach) można poznać roty husarskie po powszechnie stosowanym skrócie p.t.d.p., który oznaczał pancerz, tarczę, drzewo i przyłbicę. Szabli, jako broni oczywistej w omawianej epoce, nie wymieniano.

Po reformach Stefana Batorego husaria zaczęła się przekształcać w jazdę nieco cięższą. Zaczęto używać półpancerzy o wzmocnionej (do 8 mm) pośrodku napierśnika "ości" i masywniejszych szyszaków, w tym także typu kapalinowego. Uzupełnienie napierśnika i naplecznika (w okresie późnym odrzuconego i zastąpionego krzyżującymi się pasami ze skóry) były karwasze i - tylko przez krótki okres - nabiodrniki. Gdy zaczęto używać muszkietów husarze kazali przenieść grubość naplecznika na napierśnik żeby skuteczniej bronić się przed muszkietami . Tarczę podłużną zastąpił okrągły, turecki kałkan, który później[notatka 8] wyszedł z użytku. Do siodła przytraczano dwa pistolety, choć jeszcze w XVII wieku stosowano je na przemian z łukiem refleksyjnym. W połowie XVI wieku dodano husarzowi koncerz (o długości do 160 cm) służący dokłucia (ewentualnie rozdzierania kolczug), a używany w boju po skruszeniu kopii[ W użyciu były też nadziaki, i obuchy. W tym samym XVI wieku powstała szabla husarska (rozwinięcie szabli węgierskiej, tzw. "batorówki") zaopatrzona w charakterystyczny "paluch", zwany czasami "skoblem". Jej średnie wymiary wynosiły: długość głowni 825-870 mm; szerokość płazu 27-31 mm; długość pióra 135-230 mm; środek ciężkości od osi obrotu 200-250 mm; krzywizna 70-80 mm.

Pod koniec XVII wieku zbroję płytową zaczęła zastępować zbroja karacenowa - łuskowa, co wynikało z rozkochania szlachty w nowinkach ze Wschodu. Jest to znamienny przykład działania mody niezależnej od względów praktycznych. Zbroja karacenowa była bowiem cięższa i droższa od zbroi płytowej, a przy tym stanowiła słabszą od niej ochronę

Husaria nie byłaby zdolna do osiągania swych wielkich zwycięstw bez odpowiednich koni. Trzeba tu jeszcze raz podkreślić, że nie były to konie ciężkie, bowiem takie rasy zaczęto sprowadzać do Polski dopiero w XVIII wieku.

Konie hodowane były w kraju i podstawą tych hodowli były rasy polskie wywodzące się, gdzieś u zarania dziejów, od niewielkiego wprawdzie, ale odpornego na niewygody i byle jaką strawę tarpana. Wprowadzając odpowiednie domieszki ras wschodnich (bynajmniej nie arabskiej, lecz tureckiej, turkmeńskiej, perskiej itd.) wyhodowano konie, które w połowie XVI w. wykształciły rasę, z której wywodziły się konie husarii. Były to więc konie wysokie, odporne i szybkie, które mogły, po długim przemarszu i niosąc na grzbiecie ważącego ok. 100 kg (wraz z uzbrojeniem) jeźdźca, wejść niemal z marszu do boju i uderzyć w cwale przełamując siły wroga[notatka ; musiały też być zwrotne, bo w innym wypadku husarze nie byliby w stanie walczyć z Tatarami. Dodać należy, że nie były to konie tanie. Kosztowały po co najmniej 200 czerwonych złotych, towarzysz husarski musiał ich mieć kilka, nawet pięć. W roku 1685 koszt wystawienia pocztu husarskiego wyceniano na 5100 zł, a był to wtedy majątek porównywalny z zakupem wsi. Oddanie, lub sprzedaż takiego konia za granicę karane było śmiercią.



 

Re: Rodzaje Wojsk

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 16:53

KOZACY część I
Kasper Denhoff

Kozacy, dawniej też Kazacy (rosyjski Каза́ки Kazaky, ukraiński Коза́ки Kozaky z tatarskiego Kazak) – nazwa odnosząca się do grupy ludności o charakterze wieloetnicznym z dominującym substratem ruskim, zamieszkującej stepy położone na południe od księstw ruskich, określająca później także rodzaj osadnictwa wojskowego na zasiedlanych pogranicznych ziemiach Rosji i Rzeczypospolitej.

Kozacy dzielą się na: dunajskich, zaporoskich (hetmańskich), dońskich, kubańskich, terskich, astrachańskich, uralskich (jaickich), siemirieczeńskich, orenburskich, syberyjskich, bajkalskich, amurskich, ussuryjskich, bużańskich, czarnomorskich oraz azowskich.

Obecnie Kozacy zamieszkują przede wszystkim Rosję i są uważani za strażników tradycji ruskich. Dzięki staraniom rosyjskich wojskowych, zwłaszcza Aleksandra Lebiedzia Kozactwo zaznało odrodzenia na ziemiach rosyjskich. Zostały m.in. utworzone wojskowe szkoły kozackie np. w Nowoczerkasku i Krasnojarsku, nawiązujące do tradycji carskiej Rosji.

Ukraińscy Kozacy zaporoscy przestali istnieć w XIX wieku.

Kozak lub Kazak, jest słowo pochodzenia tatarskiego i wykłada się jakoby chudy pachołek, zdobyczy sobie szukając, nikomu poddany, za pieniądze komu chce służy. W pierwotnej kozaczyźnie żywioł tatarski silnie przemagał, dopiero z czasem ruskiemu ustąpił; wszelkie nazwy starszeństwa (ataman, asawuła, itd.), broni, ubioru, koni, żywności, urządzeń (np. kureń), były u Kozaków tatarskie[1].

Słowo "kozak" zostało po raz pierwszy zanotowane w łacińsko-persko-kipczackim rękopisie Codex Cumanicus spisanym w Kaffie pod koniec XIII wieku. W kodeksie oznaczało ono stróża, wartownika. W roku 1308 wspomina się również "kozaków", ale już jako rozbójników. W wielu językach tureckich słowo to oznaczało najemników, żołnierzy, stepowych rozbójników, a szerzej - wygnańców, bezdomnych, awanturników. Kozaków-zbójników odnotowano w Polsce pierwszy raz w roku 1388, zapisano również, że uchodzili za mahometan. Jan Długosz pierwszy raz określił ich tatarską nazwą zbiegów i zbójów. W najstarszych spisach u większości Kozaków występują nazwiska tatarskie. Aż do końca XVI wieku "kozactwo" oznaczało zajęcie, a nie status społeczny.

Obrazek Kozacy dońscy



 

Re: Rodzaje Wojsk

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 16:55

KOZACY część II
Kasper Denhoff

Kozacy zaporoscy

Pod datą 1492 wymienia się po raz pierwszy kozaków-chrześcijan. Kozacy naddnieprzańscy i naddniestrzańscy rekrutujący się głównie z Kijowa, Niemirowa, Winnicy, Baru, zwani byli także przez współczesnych Niżowcami (tzw. Kozacy chrześcijańscy). W miarę upływu czasu stworzyli oni społeczność stosującą system demokracji wojennej. Głównie zaliczali się do nich uciekinierzy z Litwy, Rusi Moskiewskiej, Mołdawii, Wołoszczyzny oraz Korony, którzy w XV w. zasiedlili słabo zamieszkane do tej pory ziemie zwane Dzikimi Polami. W rezultacie unii lubelskiej Dzikie Pola stały się częścią Korony.

Kozacy chrześcijańscy to ludność, która napływała w rejony naddnieprzańskie od XVI w., uciekając przed niesprawiedliwościami panującego porządku społeczno-politycznego Rzeczypospolitej, a więc chłopi pańszczyźniani uciekający przed daninami, drobni przestępcy, słudzy uciekający przed gnębiącymi ich panami oraz ludzie fałszywie osądzeni. W pierwszej połowie XVI wieku szybko zorganizowani przez starostę trembowelskiego Prittwitcza w społeczność o silnym charakterze wojskowym, co było spowodowane potrzebą obrony przed Tatarami. Zajmowali się handlem, rybołówstwem, hodowlą i wojaczką. Podejmowali na czajkach wyprawy łupieżcze do imperium Osmańskiego.

Po okresie rządów Chmielnickiego Sicz Zaporoska zwana była przez historyków drugą Rzecząpospolitą lub hetmańszczyzną. Zorganizowana była na wzór Rzeczypospolitej, z hetmanem - niby-królem (pochodzącym z wyboru), z generalnym pisarzem - niby-kanclerzem, ze starszyzną plemienną - niby-urzędami koronnymi i ziemskimi, z radą kozacką - niby-sejmem walnym, z Kozakami samymi, uchodzącymi za szlachtę zwykłą i szaraczkową, oraz z czernią, czyli zwykłym ludem. Kozacy rządzili się w swoich miastach prawem magdeburskim przyniesionym z Polski, natomiast własne prawo zwyczajowe zostało skodyfikowane na podstawie statutów litewskich oraz w niewielkim stopniu prawa magdeburskiego.

Od XVI do XVII doszło do serii powstań kozackich przeciwko Koronie. Pierwsze w latach 1591-1593 pod wodzą Krzysztofa Kosińskiego. Drugim 1595-1597 dowodził Semen Nalewajko Oba powstania zakończyły się klęską. Najważniejsze powstanie pod przewodnictwem Bohdana Chmielnickiego, doprowadziło do ugody perejasławskiej (1654) pomiędzy Kozakami zaporoskimi i Moskwą oraz zajęcia lewobrzeżnej Ukrainy z Kijowem przez Rosję.

Sicz Zaporoska została zlikwidowana przez carycę Rosji Katarzynę II w roku 1775, po zwycięskiej wojnie z Turcją. Tytuł hetmana wojsk kozackich przysługiwał od tamtej pory panującej rodzinie carskiej. Starszyzna kozacka została zrównana w prawach ze szlachtą rosyjską (tzw. dworiaństwem), a wolnych Kozaków zrównano w prawach z chłopami rosyjskimi (kriepostniki).

Kozacy dońscy byli najliczniejszą grupą Kozaków w Imperium Rosyjskim. Są także najliczniejszą grupą Kozaków we współczesnej Rosji. Otrzymali do zasiedlenia autonomiczny region, zwany Krajem Wojska Dońskiego, znajdujący się na terenie części dzisiejszych obwodów: rostowskiego, wołgogradzkiego i woroneskiego oraz Kałmucji w Rosji, a także obwodów łuhańskiego i donieckiego na Ukrainie. Nazwa tych Kozaków pochodzi od rzeki Don, przepływającej przez ich terytorium. Stolicą Kraju Dońskiego były najpierw Razdory, a później Nowoczerkask

Kozacy kubańscy (rosyjski Кубанские кaзаки, Kubanskije Kаzaky) – grupa Kozaków zamieszkujących region Kubań w południowej Rosji. W latach 1860-1918 tworzyli regularną armię wchodzącą w skład wojsk Imperium Rosyjskiego. W okresie II wojny światowej w składzie Armii Czerwonej oraz Wehrmachtu. Po wojnie kozackie formacje zostały rozwiązane. Odbudowano je w 1990 roku.

Terytorium Kubania obejmuje współczesne regiony administracyjne: Kraj Krasnodarski, Adygeję, części obwodu rostowskiego, Kraju Stawropolskiego oraz Karaczajewo-Czerkiesji. Historyczną stolicą krainy jest Krasnodar.

Nazwa Kozaków kubańskich pochodzi od rzeki Kubań przepływających przez ich terytoria oraz krainy Kubań.

Kubań był zasiedlony pod koniec XVIII wieku przez Kozaków Czarnomorskiego Wojska Kozackiego i rozformowanego Zaporoskiego Wojska Kozackiego.

W 1913 roku Armia Kubańska składała się z 37 pułków jazdy, 37 wolnych sotni i 22 batalionów piechoty[1]. W okresie II wojny światowej Kozacy kubańscy tworzyli 17 pułków wchodzących w skład Armii Czerwonej. W 1942 roku Kubań został zajęty przez wojska niemieckie. Część Kozaków przeszła na stronę Niemców, co doprowadziło do powstania 2 pułków kozackich w ramach Wehrmachtu (1 Kozacka Dywizja Kawalerii). Zdecydowana większość Kozaków kubańskich opowiedziała się jednak po stronie ZSRR, o czym świadczy ilość powstałych formacji kozackich w Armii Czerwonej, a także ilość zaciągających się Kozaków



 

Re: Rodzaje Wojsk

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 16:59

KOZACY część III
Kasper Denhoff

Sicz zaporoska (ukr. Запорозька Січ) - główny ośrodek Kozaków zaporoskich (niżowych). Ufortyfikowany obóz (por. kosz) kozacki, zakładany od XVI wieku na różnych wyspach dolnego Dniepru. Pierwsza Sicz została założona przez Dymitra Wiśniowieckiego zw. Bajdą w 1553 roku na Chortycy. Pierwsza Sicz nie istniała długo, zostaje zniszczona zupełnie (po zaciętej walce i wygłodzeniu Kozaków spowodowanym oblężeniem) latem 1557 roku przez Tatarów posiłkowanych oddziałami Wołochów i Turków dysponującymi artylerią. Dymitr Wiśniowiecki ucieka z oblężonej twierdzy (Siczy) i w 1562 roku zakłada nową Sicz na wyspie Monasterskiej (Klasztornej). Po śmierci Wiśniowieckiego (1563 rok) wodzem Kozaków został Bohdan Rużyński, który zaczął się tytułować hetmanem Kozaków niżowych.

"Niebawem Kozaczyzna stała się samodzielną siłą polityczną i wojskową, a Sicz, przenoszona z wyspy na wyspę, stanowiła jej ośrodek. Posiadała też stała załogę i poważną ilość sprzętu wojennego. Kozacy mieli teraz oparcie w dużej i trudnej do zdobycia twierdzy".

Nazwa Sicz pochodzi od słowa "zasieka" tj. umocnienie zbudowane z drzewa. Zaporoska była dlatego, że leżała za porohami Dniepru -- poroh tj. próg.
Sicz to również używana dawniej nazwa Zaporoża i Kozaków zaporoskich.

Władza w Siczy Zaporoskiej
Rada kozacka - najważniejszy organ decyzyjny u Kozaków. Brali w niej udział wszyscy członkowie bractwa kozackiego - czasem po kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Decydowała ona o wszystkich krokach podejmowanych przez Kozaków np. o wyprawach wojennych, wyborze atamana itd. Obradom Rady kozackiej przewodniczył ataman koszowy.

Starszyzna kozacka - zwana małą radą, znajdowali się tam ludzie z najbliższego otoczenia aktualnego atamana. Członkowie starszyzny tak jak atamanowie byli wybieralni i w każdej chwili mogli zostać odwołani przez Radę kozacką. Do perfekcji mieli opanowane sterowanie tłumem tzw. czernią, dzięki temu często ich głos był przeważający. Do starszyzny kozackiej należeli często ludzie pochodzenia szlacheckiego posiadający wielkie majątki. "Do starszyzny należały statki, tzw. czajki i większość broni, posiadała nieomal monopol na wyższe urzędy na Zaporożu".

Ataman koszowy - wybierany przez Radę kozacką do rządzenia w czasie pokoju, przewodniczył obradom Rady kozackiej i kierował przygotowaniami do wypraw wojennych.

Ataman (zwany również Hetmanem) - wybierany przez Radę kozacką na czas wojny, wyprawy łupieskiej, powstania - miał wtedy niczym nieograniczoną władzę. Posiadał specjalne insygnia władzy - buławę i buńczuk. Po zakończeniu wypraw wojennych był rozliczany przez Radę kozacką ze swoich poczynań, jeśli nie odniósł sukcesów nierzadko tracił nie tylko tytuł atamana (hetmana), ale i życie.



 

Re: Rodzaje Wojsk

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 17:04

MARYNARKA WOJENNA
Adam Brzezina Winiarski

Historia Marynarki Wojennej

Dążenia Jagielonów przywróciły Polsce Gdańsk i część Pomorza. W czasie wojny"trzynastoletniej" (1454-1466) z zakonem krzyżackim walczyła polska flota kaperska. W walce z flotą krzyżacką w bitwie na Zalewie Wiślanym (1463) okręty gdańsko-elblęskie zadały jej druzgocący cios. Te wydarzenia były już wówczas świadectwem znaczenia morza i potrzeby posiadania na nim własnej siły zbrojnej. Jednak zaniedbania w tej dziedzinie sprawiły że Gdańsk, a w konsekwencji handel straciły swój polski charakter. Całości dopełniła decyzja Kazimierza Jagielończyka nadająca miastu tzw. "Wielki Przywilej" (1457). W ten sposób Król sam zrzekł się korzyści z odzyskanego dostępu do morza, a żegluga na Bałtyku oraz handel na Wiśle stały się wyłącznym atrybutem Gdańska. W tym samym czasie nastąpił stopniowy zanik floty kaperskiej.
Tymczasem Polska, wskutek niepodejmowania zadnych zdecydowanych kroków w polityce morskiej, bez floty handlowej i wojennej, wzmacniała w ten sposób pozycje sąsiadów: Szwecji, Niemiec i Danii, które rosły w potęgę i bogactwo. Taki stan trwał do XVI wieku.
Przełomem stała się wojna Polski z Moskwą o Inflanty, a głównie ogłoszony przez Króla Zygmunta Augusta manifest o zaciągu do floty kaperskiej (1561). Jednocześnie obradujący w Lublinie Sejm zatwierdził powołanie do życia Komisji Morskiej (1568) - pierwszego w dziejach Polski organu władzy na morzu. Ponownie powstała flota kaperska, która w sześć lat po ukazaniu się królewskiego manifestu liczyła 30 okrętów. Kaprowie znakomicie wywiązywali się z zadań przecinania linii komunikacyjnych do Narwy, w wyniku czego wojna z Moskwą zaczeła przybierać pomyślny obrót dla Polski. Póżniejsze okoliczności sprawiły jednak, że panowanie na Bałtyku przeszło w ręce Szweckie.
Większość naszych władców doceniało istnienie i znaczenie dostępu do morza oraz istnienie floty. Jednak sytuacja polityczna, a przedewszystkim długotrwała wojna ze Szwecją utrudniła rozwój floty. Pomimo tych trudności za panowania Zygmunta III Wazy podięto decyzję o budowie okrętów wojennych w Gdańsku i Pucku, w ramach pierwszego w dziejach Polski "programu morskiego". Decyzją Króla powstała Komisja Okrętów Królewskich (1625), nawiązująca do istniejącej już Komisji Morskiej Zygmunta Augusta.
W tym czasie rodzima flota odniosła zwycięstwo w bitwie pod Oliwą (1627), gdzie rozbiła blokującą Gdańsk eskadrę szwecką. W roku 1637 Sejm uchwalił specjalne środki na rzecz utrzymania floty wojennej. Był to pierwszy w dziejach Polski akt uchwalenia przez organ ustawodawczy środków na siły morskie państwa.
Następca Zygmunta III Wazy, Władysław IV wybudował ufortyfikowane przystanie we Władysławowie i Kazimierzowie na Półwyspie Helskim. Jednak interwencja morska Danii zainspirowana prośbą Gdańska obawiającego się utraty swojej pozycji, zniweczyła podjęty trud. Polska została odepchnięta od morza wskutek utraty własnej floty zabezpieczającej jej pozycję, a racja stanu na morzu zapadła w wieloletni letarg.
W czasie panowania Króla Jana III Sobieskiego, Audusta II Mocnego czy też Augusta III podejmowane były próby reaktywowania floty. Jednak wobec trudności wewnętrznych i politycznych nie dały one pożądanych rezultatów. Nastąpił faktyczny regres wszelkich przejawów polityki morskiej.
Obecnie dzięki wysiłkom i staraniom Jego Królewskiej Mości Augusta IV udało się odbudować flotę wojenną Rzeczpospolitej, która aktualnie liczy 103 okręty i jest największą w dziejach Polski. Odbudowano również port i stocznię w Pucki oraz przystań we Władysławowie, a polityka morska państwa sprawia iz wracamy do lat świetności Królewskiej Marynarki Wojennej.
Obrazek
Polska koga XIV wiek

1)Obrazek
2)Obrazek
Okręty wojenne typu pinka( pinasa). 1) Holenderski 2) Polski

Obrazek
Rekonstrukcja pokładu działowego z 1700 roku

galeon smok.jpg
galeon smok.jpg (210.64 KiB) Przeglądane 10102 razy

Galion galeonu Smok.jpg
Galion galeonu Smok.jpg (2.21 MiB) Przeglądane 10102 razy

Polski galeon " Smok" .



 


kuchnie na wymiar kalwaria zebrzydowska

Powrót do Muzeum Wojska

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 2 gości