Sala Cedyńska

Sala Cedyńska

Postprzez Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat » 29 gru 2014, 22:38

Sala Cedyńska

Obrazek

Tutaj prezentowane będą eksponaty pochodzące z czasów pierwszych władców Polski w dynastii Piastów.
Jakub Wereszczyński-Bagrat

książę Abachazji


Obrazek

Obrazek



Avatar użytkownika
Miecznik
Miecznik
 
Posty: 1804
Dołączył(a): 13 gru 2014, 19:55
Lokalizacja: Wereszczyn, Korona Królestwa Polskiego
Medale: 9
Order Virtuti Militari II (1) Order Zasługi RON VI (1) Krzyż Monarchii II (1)
Krzyż Zasługi dla Kultury II (1) Krzyż Zasługi dla Kultury III (1) Amarantowa Wstążka (1)
Gwiazda Ukrainy (1) Gwiazda Inflant (1) Gwiazda Mołdawii (1)
Godności Kancelaryjne: Podkanclerzy
Stopień: Rotmistrz
Wykształcenie: Szkoła Rycerska

Re: Sala Cedyńska

Postprzez Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat » 29 gru 2014, 23:27

Wojskowość polska z okresu wczesnofeudalnego

(informacje ogólne)


1.Organizacja pierwotna( czasy przedchrześcijańskie) :
Polskie budownictwo obronne to grodziska z rowami, wałami i ostrokołami, mające chronić ludność w razie najazdu. Z czasem grodziska przeistaczały warowne grody otoczone wałami ziemno-drewnianymi i ostrokołem, często otaczane fosą z drewnianymi budynkami wewnątrz i wieżami strażniczymi.
Obrazek
Gród gnieźnieński.
Obrazek
Współczesna rekonstrukcja wieży strażniczej.

Gród był siedzibą żupana- słowiańskiego urzędnika administracji sprawującego władzę na terenie zwanym żupą( wedle jednej z teorii żupani środkowoeuropejscy mieli nosić długie szaty, od których to pochodzi żupan staropolski). Do grodu przylegało zazwyczaj przedgrodzie, stanowiące schronienie dla ludności.

Na wyprawę wojenną zwoływano wojów( mężczyzn obowiązanych do zbrojnej posługi) wysyłając od nich wici- początkowo pęki łoziny mające symbolizować karę za uchylenie się od służby, w późniejszym czasie listy. Wojowie zbierali się w grodach ze starostami rodowymi na czele. Nad wojami z całego państwa obejmował dowództwo książę. Celem ułatwienia dowodzenia, wprowadzono podział na dziesiątki i setki, z uszanowaniem węzłów rodowych i władzy starościńskiej. Możniejsi wojowie pełnili służbę konno, łączeni w osobne oddziały jezdne. Stanowili wojskowy orszak księcia.
ObrazekObrazekObrazek
Wojowie wczesnośredniowieczni
Jakub Wereszczyński-Bagrat

książę Abachazji


Obrazek

Obrazek



Avatar użytkownika
Miecznik
Miecznik
 
Posty: 1804
Dołączył(a): 13 gru 2014, 19:55
Lokalizacja: Wereszczyn, Korona Królestwa Polskiego
Medale: 9
Order Virtuti Militari II (1) Order Zasługi RON VI (1) Krzyż Monarchii II (1)
Krzyż Zasługi dla Kultury II (1) Krzyż Zasługi dla Kultury III (1) Amarantowa Wstążka (1)
Gwiazda Ukrainy (1) Gwiazda Inflant (1) Gwiazda Mołdawii (1)
Godności Kancelaryjne: Podkanclerzy
Stopień: Rotmistrz
Wykształcenie: Szkoła Rycerska

Re: Sala Cedyńska

Postprzez Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat » 30 gru 2014, 22:55

Wojskowość polska z okresu wczesnofeudalnego

(informacje ogólne- ciąg dalszy)


2. Wojsko zawodowe( drużyna książęca):

Drużyna Mieszka I
Drużyna Mieszka I to doborowe wojsko stałe znajdujące się na pełnym utrzymaniu księcia, otrzymywali żołd, ziemię oraz uzbrojenie. Liczyła ok. 3000 ludzi stanowiących straż książęcą, lub rozsianych na terenie kraju. Książę opiekował się również rodzinami swoich drużynników i łożył na utrzymanie ich dzieci. Drużyna utrzymywała się przede wszystkim z włości książęcych oraz z danin ściąganych z ludności kraju. Według relacji Ibrahima Jakuba podatki pobierane przez Mieszka I szły na żołd jego żołnierzy, którym daje "odzież, konie, broń i wszystko, czego potrzebują".
Drużyna nie była oddziałem jednolitym. Dzieliła się prawdopodobnie na starszą i młodszą. Do starszej należeli możnowładcy, stanowiący grupę doradców księcia, młodszą tworzyli szczególnie młodzi wojowie i to oni stanowili trzon regularnej armii.

Można wnosić, że drużyna składała się z oddziału dworskiego, określanego też drużyną "ściślejszą", oraz z drużyny "rozproszonej", rozlokowanej w poszczególnych grodach.
W skład oddziału dworskiego wchodzili wojowie najbardziej zaufani; stanowili gwardię przyboczną króla. Nie jest wykluczone, że stacjonujące w stołecznym grodzie wojska cechowała odrębność organizacyjna. Na dworze panującego przebywali także możni wchodzący w skład rady królewskiej.
Być może drużyna "rozproszona" powoływana była jedynie w przypadku konieczność obrony kraju, bądź organizowania wyprawy zaczepnej. Nie jest wykluczone, że nad tymi wojskami władzę sprawowali w imieniu księcia czy króla wojewodowie lub komesowie, zarządzający poszczególnymi prowincjami.

Drużynnicy rekrutowali się nie tylko z ludności polskiej. Byli wśród nich na pewno jeńcy wojenni i przybysze z innych krajów, jak na przykład wikingowie, których obecność na przykład w okolicach Poznania i na Ostrowie Lednickim została potwierdzona znaleziskami archeologicznymi. Drużynnicy walczyli też w szeregach konnicy z Wichmanem i z Niemcami przeciw Wieletom. Stanowiła też eskortę przydzieloną biskupowi Wojciechowi w czasie jego wyprawy do Prus. W czasie wojen polsko- niemieckich wybitniejsi drużynnicy dowodzili zapewne poszczególnymi grodami i oddziałami chłopskiego pospolitego ruszenia. Uczestniczyła drużyna również w wojnie z Jarosławem Kijowskim w 1018 roku.
Drużyna Bolesława I
Z relacji Galla wynika, że Bolesław Chrobry posiadał 3900 pancernych i 13000 tarczowników rozlokowanych w Poznaniu, Gnieźnie, Gieczu i Włocławku, jednak informacje te nie przedstawiają prawdziwego stanu wojsk książęcych, uznaje się je za zawyżone przyjmując, że Polska w tym czasie dysponowała siłą zbrojną kilkunastu tysięcy żołnierzy, przy czym jednorazowo w działaniach wojennych nie brało udziału więcej niż kilka tysięcy ludzi.
Drużyna Kazimierza I
W ciągu XI w. oprócz monarchy własne oddziały o charakterze drużyn formowali też wysocy urzędnicy państwowi, dostojnicy duchowni i właściciele ziemscy. Drużyna władcy przestaje pełnić funkcje administracyjno-fiskalne. W nowych warunkach traciła swoje dotychczasowe znaczenie militarne na rzecz utrzymującego się z nadań lennych rycerstwa. Ograniczyła się do roli przybocznego oddziału nadwornego. Zmieniły się też podstawa jej utrzymania. Zamiast wynagrodzenia w naturze, czy też w pieniądzu, wojownicy dostawali w użytkowanie ziemię.
Bolesław III
Za czasów Bolesława Krzywoustego drużyna nadworna ostatecznie przestała istnieć.
Rozbicie dzielnicowe
W czasach rozbicia Polska zubożała, a podzielona na państewka dzielnicowe, nie była już zdolna utrzymać stałego wojska. Stopniowo osadzano wojów drużynowych na roli, nadając im ziemię z powinnością posługi rycerskiej. Rola rycerstwa nadwornego przeszła całkowicie na rycerstwo osiadłe, a pospolite ruszenie stało się podstawową formą polskiej siły zbrojnej.


3. Pospolite ruszenie:

Początkowo w Polsce pospolite ruszenie składało się zarówno z chłopstwa, jak i z panów ziemskich. Trzon armii tworzyli ciężkozbrojni woje konni, stanowiący zaczątek rycerstwa, czyli szlachty. Obok zredukowanej drużyny i chłopskiego pospolitego ruszenia, zaczęło rozwijać się pospolite ruszenie rycerskie. Stanowili je możni ze swymi pocztami na przykład: oddział palatyna Skarbimira w pierwszych latach XII w. walczył samodzielnie na Pomorzu i w Czechach. Istniały też oddział arcybiskupa gnieźnieńskiego - Rycerzy św. Wojciecha. Podobne oddziały posiadali też: palatyn Sieciech czy Magnus, zarządca Mazowsza. Oddziały przyboczne składały się w większości z ludzi zależnych, wśród których byli również "rycerze służebni". Siedzieli oni na roli księcia lub możnowładcy, ale na wezwanie obowiązani byli stanąć pod broń. Gall Anonim pisząc o czasach Bolesława Chrobrego podaje, że wojsko to składało się z dwóch rodzajów: pancernych i tarczowników, a ich stosunek ilościowy wynosił jak 1:4,3. Dodaje, że w okresie panowania Bolesława Krzywoustego, liczba wojska, którym książę mógł dysponować, uległa znacznemu zmniejszeniu. Zmniejszała się rola pospolitego ruszenia chłopskiego, a ze stosunku wojów- pancernych do chłopów - tarczowników, wynika, że w jego czasach niewielu już chłopów stawało pod broń.


3. Podział organizacyjny:

Podstawową jednostką organizacyjną wojska był: szyk- mniejszy oddział bojowy i legion- oddział większy. Liczebność oddziałów nie była stała. Były to zarówno jednostki organizacyjne jak i taktyczne. Według Galla Anonima Kazimierz I Odnowiciel walczył trzema szykami przeciw trzydziestu szykom Mazowszan, a te trzy szyki stanowiły mniej niż pół legionu. Legion składał się z ok. 6 szyków, a szyk mógł liczyć 100 - 300 wojowników. W podziale na jednostki uwzględniono system dziesiętny. Być może zachowywano też podział trój dziesiętny.

Dla czasów Bolesława Krzywoustego poświadczony jest podział terytorialny. Wojsko z każdej "prowincji" stanowiło odrębny oddział. Poza tym podziałem istniały przyboczne oddziały księcia, palatyna i arcybiskupa. Prawdopodobnie podobną zasadę stosowano i w okresie wcześniejszym.

Pospolite ruszenie rozpuszczano po wojnie do domów. Wojsko stałe( drużyna), a następnie oddziały przyboczne przebywały w grodach. Zarówno dwór książęcy, jak dwory arcybiskupa, biskupów i wyższych dostojników państwowych grupowały zawsze pewną liczbę zbrojnych, gotowych w każdej chwili do walki.
Jakub Wereszczyński-Bagrat

książę Abachazji


Obrazek

Obrazek



Avatar użytkownika
Miecznik
Miecznik
 
Posty: 1804
Dołączył(a): 13 gru 2014, 19:55
Lokalizacja: Wereszczyn, Korona Królestwa Polskiego
Medale: 9
Order Virtuti Militari II (1) Order Zasługi RON VI (1) Krzyż Monarchii II (1)
Krzyż Zasługi dla Kultury II (1) Krzyż Zasługi dla Kultury III (1) Amarantowa Wstążka (1)
Gwiazda Ukrainy (1) Gwiazda Inflant (1) Gwiazda Mołdawii (1)
Godności Kancelaryjne: Podkanclerzy
Stopień: Rotmistrz
Wykształcenie: Szkoła Rycerska

Re: Sala Cedyńska

Postprzez Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat » 30 gru 2014, 23:31

Hełm z Lipowca

Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Maskowiec z Lipovetz (Lipowiec)- Ukraina
Datowanie: 1150- 1250
Jeden z najbardziej znanych hełmów maskowych kultury Chorni Klobuky (czarne kapelusze/kaptury).
Brakuje mu brązowego ucha. Maska przedstawia starego człowieka z dużym, lekko haczykowatym nosem i długim wąsem zakręcony ku górze, jest wykonana z jednego kawałka żelaza, można ją obrócić od góry nogami. Jej maksymalna szerokość to 17 cm, długość od czoła do brody to 20 cm, wymiary oka- 4,5 x 1,7 cm, długość ust-5 cm. Nos ma 7 cm, grubość żelaza to 0,3-0,5 cm.
Podstawa hełmu ma przekrój okrągły, natomiast górna część dzwonu ma przekrój kwadratowy.
Cylindryczna baza zwęża się ku górze.
Współczesna rekonstrukcja:
Obrazek
Obrazek
Jakub Wereszczyński-Bagrat

książę Abachazji


Obrazek

Obrazek



Avatar użytkownika
Miecznik
Miecznik
 
Posty: 1804
Dołączył(a): 13 gru 2014, 19:55
Lokalizacja: Wereszczyn, Korona Królestwa Polskiego
Medale: 9
Order Virtuti Militari II (1) Order Zasługi RON VI (1) Krzyż Monarchii II (1)
Krzyż Zasługi dla Kultury II (1) Krzyż Zasługi dla Kultury III (1) Amarantowa Wstążka (1)
Gwiazda Ukrainy (1) Gwiazda Inflant (1) Gwiazda Mołdawii (1)
Godności Kancelaryjne: Podkanclerzy
Stopień: Rotmistrz
Wykształcenie: Szkoła Rycerska

Re: Sala Cedyńska

Postprzez Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat » 31 gru 2014, 22:37

Hełm z Kovali

Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Hełm z Kovali (niedaleko Kijowa)- Ukraina
Datowanie: 1150-1250
Hełm maskowy kultury Chorni Klobuky (czarne kapelusze/kaptury).
Długość maski od góry do podbródka to 23 cm; szerokość przez czoło to 20 cm. Po bokach posiada brązowe uszy, w lewym znajduje się pierścień, od prawego odpadł i został zastąpiony przez pasek, trzeci pierścień z brązu znajduje się na podbródku, służyły do mocowania maski do hełmu. Wymiary oczu to 4 cm długości i 1,8 cm szerokości.Usta niemalże całkowicie zamknięte, prawdopodobnie pod wpływem korozji. Maska najprawdopodobniej jest odlewana.
Wysokość dzwonu to 36 cm. Jego wewnętrzna średnica to 20 cm. Obwód dolnej części dzwonu- 66,5 cm. Wycięcie na maskę - 10 x 3,5 cm.
Współczesna rekonstrukcja:
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Jakub Wereszczyński-Bagrat

książę Abachazji


Obrazek

Obrazek



Avatar użytkownika
Miecznik
Miecznik
 
Posty: 1804
Dołączył(a): 13 gru 2014, 19:55
Lokalizacja: Wereszczyn, Korona Królestwa Polskiego
Medale: 9
Order Virtuti Militari II (1) Order Zasługi RON VI (1) Krzyż Monarchii II (1)
Krzyż Zasługi dla Kultury II (1) Krzyż Zasługi dla Kultury III (1) Amarantowa Wstążka (1)
Gwiazda Ukrainy (1) Gwiazda Inflant (1) Gwiazda Mołdawii (1)
Godności Kancelaryjne: Podkanclerzy
Stopień: Rotmistrz
Wykształcenie: Szkoła Rycerska

Re: Sala Cedyńska

Postprzez Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat » 31 gru 2014, 23:15

Hełmy Ruskie

Typ I (bez nosala)
Obrazek
Obrazek
Hełm z Gniezdowa- Rosja, X w.
__________________________________________________________________________________________________
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Hełm z Nemii- Ukraina X w.
Współczesna rekonstrukcja:
Obrazek
__________________________________________________________________________________________________
Typ II (Czernihowski)
Obrazek
Obrazek
Szyszak z Gul’bishe X w.
Współczesna rekonstrukcja:
Obrazek
__________________________________________________________________________________________________
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Hełm z Czernihowa- Ukraina, 960-970
Współczesne rekonstrukcje:
Obrazek
Obrazek
__________________________________________________________________________________________________
Obrazek
Obrazek
Hełm z Mokroe- Białoruś, 1000
__________________________________________________________________________________________________
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Hełm z Reiki- Łotwa, 1100-1250
Jakub Wereszczyński-Bagrat

książę Abachazji


Obrazek

Obrazek



Avatar użytkownika
Miecznik
Miecznik
 
Posty: 1804
Dołączył(a): 13 gru 2014, 19:55
Lokalizacja: Wereszczyn, Korona Królestwa Polskiego
Medale: 9
Order Virtuti Militari II (1) Order Zasługi RON VI (1) Krzyż Monarchii II (1)
Krzyż Zasługi dla Kultury II (1) Krzyż Zasługi dla Kultury III (1) Amarantowa Wstążka (1)
Gwiazda Ukrainy (1) Gwiazda Inflant (1) Gwiazda Mołdawii (1)
Godności Kancelaryjne: Podkanclerzy
Stopień: Rotmistrz
Wykształcenie: Szkoła Rycerska

Re: Sala Cedyńska

Postprzez Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat » 01 sty 2015, 19:41

Hełmy Ruskie
- ciąg dalszy

Typ IIa
Obrazek
Obrazek
Hełm z Gniezdowa- Rosja, X w.
Współczesna rekonstrukcja:
Obrazek
____________________________________________________________________________________________________
Obrazek
Hełm z Kijowa- Ukraina, 1200-1250
____________________________________________________________________________________________________
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Hełm z Babichi- Ukraina, 1150-1250
Współczesna rekonstrukcja:
Obrazek
__________________________________________________________________________________________________
Typ IIb (późniejszy- z nosalem i wyższy)
Obrazek
Hełm z Burti- Łotwa, 12-13 w.
__________________________________________________________________________________________________
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Hełm z Tagancha- Ukraina, 12-13 w.
Współczesna rekonstrukcja:
Obrazek
__________________________________________________________________________________________________
Obrazek
Hełm z Mirovka- Czechy, 12-13 w.
__________________________________________________________________________________________________
Obrazek
?Ukraina?, 12-13 w.
__________________________________________________________________________________________________
Typ III (hełmy maskowe)
- Lipovets
- Kovali

(obydwa opisane wyżej)
Jakub Wereszczyński-Bagrat

książę Abachazji


Obrazek

Obrazek



Avatar użytkownika
Miecznik
Miecznik
 
Posty: 1804
Dołączył(a): 13 gru 2014, 19:55
Lokalizacja: Wereszczyn, Korona Królestwa Polskiego
Medale: 9
Order Virtuti Militari II (1) Order Zasługi RON VI (1) Krzyż Monarchii II (1)
Krzyż Zasługi dla Kultury II (1) Krzyż Zasługi dla Kultury III (1) Amarantowa Wstążka (1)
Gwiazda Ukrainy (1) Gwiazda Inflant (1) Gwiazda Mołdawii (1)
Godności Kancelaryjne: Podkanclerzy
Stopień: Rotmistrz
Wykształcenie: Szkoła Rycerska

Re: Sala Cedyńska

Postprzez Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat » 03 sty 2015, 00:12

Hełmy Ruskie
- ciąg dalszy

Typ IV (hełmy półmaskowe)
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Hełm z Lykovo- Rosja, 1150-1200
Hełm należacy do księcia włodzimiersko-suzdalskiego Jarosława Wsiewołodowicza.
Współczesna rekonstrukcja:
Obrazek
__________________________________________________________________________________________________
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Hełm okularowy z Nikolskoje- Rosja, 1150-1250
__________________________________________________________________________________________________
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Hełm z Kijowa- Ukraina, 1200-1250
__________________________________________________________________________________________________
Typ V
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Hełm żebrowy z Peshki- 1250-1300
__________________________________________________________________________________________________
Hełmy późniejsze (w kształcie dzwonu i z rondem- inspirowane Bizantyjskimi)
Obrazek
Rosja- ?9?, ?11?, ?13-14? w.
Współczesna rekonstrukcja:
Obrazek
__________________________________________________________________________________________________
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Hełm z Kremla- Rosja, Moskwa- 13 w.
"Hełm Aleksandra Newskiego"
Jakub Wereszczyński-Bagrat

książę Abachazji


Obrazek

Obrazek



Avatar użytkownika
Miecznik
Miecznik
 
Posty: 1804
Dołączył(a): 13 gru 2014, 19:55
Lokalizacja: Wereszczyn, Korona Królestwa Polskiego
Medale: 9
Order Virtuti Militari II (1) Order Zasługi RON VI (1) Krzyż Monarchii II (1)
Krzyż Zasługi dla Kultury II (1) Krzyż Zasługi dla Kultury III (1) Amarantowa Wstążka (1)
Gwiazda Ukrainy (1) Gwiazda Inflant (1) Gwiazda Mołdawii (1)
Godności Kancelaryjne: Podkanclerzy
Stopień: Rotmistrz
Wykształcenie: Szkoła Rycerska

Re: Sala Cedyńska

Postprzez Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat » 08 sty 2015, 15:52

Hełm z Gjermundbu

Norwegia, X w.

Obrazek
Szyszak z Pécs

Węgry, X- XI w.

Obrazek
Hełm z Pécs II (z nosalem)

Węgry

Obrazek
Współczesna rekonstrukcja:
Obrazek
Szyszak z Giecza

Polska

Obrazek
Obrazek
Wysokość szyszaka bez tulei wynosi około 20 cm, a wraz z tuleją, to około 27–28 cm.
Wymiary zdobienia:
Obrazek
Ozdoba z przodu hełmu:
Obrazek 11 cm wysokości
Rekonstrukcja pierwotnego wyglądu:
Obrazek
Jakub Wereszczyński-Bagrat

książę Abachazji


Obrazek

Obrazek



Avatar użytkownika
Miecznik
Miecznik
 
Posty: 1804
Dołączył(a): 13 gru 2014, 19:55
Lokalizacja: Wereszczyn, Korona Królestwa Polskiego
Medale: 9
Order Virtuti Militari II (1) Order Zasługi RON VI (1) Krzyż Monarchii II (1)
Krzyż Zasługi dla Kultury II (1) Krzyż Zasługi dla Kultury III (1) Amarantowa Wstążka (1)
Gwiazda Ukrainy (1) Gwiazda Inflant (1) Gwiazda Mołdawii (1)
Godności Kancelaryjne: Podkanclerzy
Stopień: Rotmistrz
Wykształcenie: Szkoła Rycerska

Re: Sala Cedyńska

Postprzez Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat » 08 sty 2015, 20:29

Hełm z Ostrowa Lednickiego

Polska, X w.

Obrazek
Szłom Sambijski z Friedrichsberga

Niemcy, XI w.

Obrazek
Współczesna rekonstrukcja:
Obrazek
Jakub Wereszczyński-Bagrat

książę Abachazji


Obrazek

Obrazek



Avatar użytkownika
Miecznik
Miecznik
 
Posty: 1804
Dołączył(a): 13 gru 2014, 19:55
Lokalizacja: Wereszczyn, Korona Królestwa Polskiego
Medale: 9
Order Virtuti Militari II (1) Order Zasługi RON VI (1) Krzyż Monarchii II (1)
Krzyż Zasługi dla Kultury II (1) Krzyż Zasługi dla Kultury III (1) Amarantowa Wstążka (1)
Gwiazda Ukrainy (1) Gwiazda Inflant (1) Gwiazda Mołdawii (1)
Godności Kancelaryjne: Podkanclerzy
Stopień: Rotmistrz
Wykształcenie: Szkoła Rycerska

Następna strona

kuchnie na wymiar kalwaria zebrzydowska

Powrót do Muzeum Wojska

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 1 gość

cron