Artykuły henrykowskie

Artykuły henrykowskie

Postprzez Marek Wiktorowicz » 27 sie 2013, 20:11

CAROLUS IOSEPH PRIMUS

Dei gratia, Rex Poloniae, Magnus Dux Lithvaniae, Russiae, Prussiae, Samogitiae,

Kijoviae, Volhyniae, Podlachiae, Livoniaeque, etc.




1. Rady Koronne, Rycerstwo y Stany wszelakie Korony Polskiey, y Litewskiego narodu, także y inszych wszystkich Państw do Korony należących, to sobie u Nas warowali. Ale My ustawiamy, y za prawa wieczne mieć chcemy, iż za żywota naszego, My y Potomkowie nasi Krolowie Polscy, y ciż Wielkie Xiążęta Litewskie, Ruskie, Pruskie, Mazowieckie, Żmudzkie, Kijowskie, Wołyńskie, Podlaskie, Inflantckie, y innych Państw nie mamy mianować, ani obierać, ani obierania iakiego składać żadnym sposobem, ani kształtem wymyślonym, Krola na Państwo, sukcessora naszego, wsadzać. A to dla tego, aby zawzdy wiecznemi czasy po zeyściu naszym z tego świata lub świata paralelnego lub abdykacyji, y Potomkow naszych, wolne obieranie Krola zostawało wszem Stanom. Przeto ustanawiamy, że kadencyja króla jegomości trwać będzie sześć miesięcy, po których seym elekcyjnyj zbierze się pod przywództwem prymasa- interexa, a szlachta nowego króla obierać będzie spośród książąt Rzeczypospolitej i tych zagranicznych pretendentów, którzy w oczach szlachty godnymi tronu i korony się okażą. Dla czego y tytułu Haeredis używać nie mamy, ani Potomkowie nasi Krolowie Polscy.

2. A iż tey zacney Koronie narodu Polskiego, Litewskiego, Ruskiego, Inflantskiego, y innych iest nie mało dissidentes in religione, przestrzegaiąc napotym iakich sedycyi y tumultow, z tey przyczyny rozerwania albo niezgody religyi. Warowali to sobie niektorzy obywatele Koronni Konfederacyą osobliwą (załączenie pierwsze), że w tey mierze in causa religionis maią w pokoiu bydź zachowani, ktorą My im obiecuiemy trzymać w cale, czasy wiecznemi.

3. A w sprawach Koronnych ktore się dotykać będą osoby naszey y dostoieństwa naszego poselstw do cudzych kraiow wysyłania, y cudzych także poselstw słuchania y odprawowania, woysk iakich abo żołnierzow zbierania abo przyimowania, My y Potomkowie nasi nic zaczynać y czynić nie mamy, bez rady Rad Koronnych oboyga narodu, spraw Seymowi należących niwczym nie wzruszając. A wszkoż te poselstwa ktoreby się Rzeczypospolitey nie dotykały, a mogły bydź wedle ich czasu y potrzeb odprawowane: tedy te mamy y będziem mogli zawsze odprawować, za wiadomością Panow Rad Koronnych oboyga narodu.

4. O woynie abo ruszeniu pospolitym, nic zaczynać nie mamy, mimo pozwolenie Seymowe wszech Stanow, ani za granice Koronne oboyga narodu Rycerstwa Koronnego woiennym obyczaiem wywodzić żadnym sposobem, ani prośbą naszą Krolewską, ani płaceniem piąci grzywien super hastam, My, y Potomkowie nasi Krolowie Polscy, nie mamy, y słowem naszym Krolewskim przyrzekamy.

5. Granice Koronne oboyga narodu, y wszytkich Państw do Korony należących, od wtargnienia nieprzyiaciela wszelakiego, obroną opatrować nakładem naszym mamy, y powinni będziemy, y Potomkowie nasi, zostawuiąc kwartę w mocy.

6. Często się też to przytrafiać może, iż między tak wielą Senatorow, sentencye, zdania, y rozumienia bydź mogą rożne, a nie na wszem zawzdy zgodne w sprawach wszelakich: przeto My y potomkowie nasi, władzą swą nic konkludować nie mamy, ale się co napilniey starać, abyśmy wszytkie do iedney sentencyi przywieść mogli, uważaiąc wszytkie wywody ich, ktoreby się z prawem, wolnościami pospolitemi, y z więtszym pożytkiem Rzeczyposp: pokazowały, a ktoreby wolnościom, prawom, y swobodom wszystkim Państwom nadanym, przeciwne nie były. A ieślibyśmy ich do iedney a zgodney sentencyi przywieść nie mogli, tedy przy tych konkluzya nasza zostawać ma, ktorzyby się nabliżey ku wolnościom, prawom a zwyczaiom, wedle praw każdey Ziemie, y dobremu R. P. skłaniali, okrom spraw Seymowych, ktore się zwykłym obyczaiem, z wiadomością y przyzwoleniem wszech Stanow odprawować maią.

7. Seym Walny Koronny, we dwie niedziele nadaley ma bydź składan, a gdzieby tego była pilna a gwałtowna potrzeba Rzeczyposp: tedy za radą Panow Rad oboyga Państwa, iako czas y potrzeba Rzeczyposp: przynosić będzie, powinni go składać będziemy.

8. Obiecuiem toż słowem naszym Krolewskim, iż My y Potomkowie nasi, sygnetu żadnego używać nie mamy, ani pieczęci osobney w sprawach Rzeczypospolitey należących, tam intra quam extra Regnum, iedno Koronnych pieczęci, ktore przy Kanclerzach y Podkanclerzach są, tak Polskich, iako y Litewskich.

9. Urzędy Koronne oboyga narodu w cale zachowane bydź maią, także y Dworskich urzędow umnieyszać zatłumiać nie mamy, ale owszem ludziom statecznym, y godnym, y zasłużonym, oboyga narodu, a nie obcym, gdybykolwiek wakowały, powinni będziem dawać.

10. Aby wątpliwość żadna około gruntow szlacheckich nie była, wolne zawzdy ze wszemi pożytkami ktoreby się kolwiek na ich grunciech pokazowały; też y kruszcze wszelakie, y okna solne, zostawać maią: a My y Potomkowie nasi, przekazywać im nie mamy, czasy wiecznemi, wolnego używania.

11. Także obiecuiemy iż wykładow nie przypuścimy, ani wywodow żadnych z prawa obcego, ani daniny z Przodkow naszych dobr prawem dziedzicznym nadanych, aby miały bydź za lenna poczytane, tylko na ktorychby stało mianowicie, że są nadane jure feudali.

12. Starostowie pogranicznych y sądowych zamkow, y miast głownych, także y miasta głowne ktore Starostow nie maią, przysięgać Krolowi y Krolestwu maią, iż tempore Interregni, zamkow y miast, spuszczać nie maią ku szkodzie Rzeczypospolitey nikomu inszemu, iedno Krolowi wolnie za zezwoleniem wszech obranemu, y koronowanemu, pod utraceniem poczciwości, garła, y maiętności.

13. Korona Krolestwa Polskiego, ma być w skarbie Koronnym w Krakowie chowana, przez Pana Podskarbiego Koronnego, za pieczęciami y kluczami Senatorow tych, to iest: Kasztellana Krakowskiego, Woiewodę Krakowskiego, Poznańskiego, Wileńskiego, Sęndomirskiego, Kaliskiego y Trockiego; ktorzy iey otwarzać nie maią, iedno za zezwoleniem spolnym wszech Rad Koronnych, y Stanow. A wszakoż niebytność ktorego z nich, prze chorobę, abo inne legale impedimentum przekazać nie ma spolonego zezwolenia: owszem absens, za obwieszczeniem innych Senatorow, powinien tamże klucz swoy od innych kolegow przesłać. A ieśliby którego śmierć zaszła, tedy inni kolegowie praesentes moc maią zamek iego otworzyć, y pieczęć odeprzeć.

14. Sprawiedliwość pospolitą sądową niektore kraie Korony Polskiey sobie zwoliły, zdeymuiąc ią z osoby naszey, czego My im dozwalamy, y hamować nie mamy, z tym dokładem, że innym ktorzyby chcieli także u siebie postanowić, wolno bydź ma zawzdy: a poprawa iey ma bydź wolna za spolnym ich dozwoleniem. Y ieśliby się im zdało zasię ią na osobę naszą Krolewską włożyć, tedy ią powinni będziem na się przyiąć, My y Potomkowie nasi.

15. Osobliwie to waruiemy, iż podatkow, ani poborow żadnych na imionach naszych Krolewskich, y Rad Duchownych, także ceł nowych na miastach naszych w Polszcze y w Litwie, y we wszystkich Ziemiach do Korony należących, składać y postanawiać nie mamy, bez dozwolenia wszech Stanow na Seymie Walnym. Ani też monopolia rzeczy tych, ktore z Państw Koronnych, tak Polskich iako Litewskich pochodzą, ustawiać dopuścić nie mamy.

16. A iż na małżeństwie naszym wiele R. P. należy, tedy obiecuiemy, y przyrzekamy za się y za Potomki nasze Krole Polskie, nigdy nic nie stanowić, ani przed się brać, około małżeństw naszych, mimo wiadomość y przyzwolenie Rad Koronnych oboyga narodu. A okrom takowych przyczyn ktore pismem y słowem Bożym są wyrażone, żadnych okazyi do niemieszkania powinnego w małżeństwie, abo do rozwodu, szukać sobie nie będziemy.

17. Kondycye wszytkie przez Posły nasze imieniem naszym podane y umocnione, wypełnić wszytkie powinni będziemy, y słowem naszym przyrzekamy to wszytko, y coby iednokolwiek ieszcze wolności praw swych Stany Koronne oboyga narodu Nam przy Koronacyi podali, przyimuiemy, y przyiąć mamy, poprzysiądz, utwierdzić, y na potomne czasy mocno trzymać, wypełniać powinni iesteśmy, y obiecuiemy, pod wiarą y przysięgą naszą, słowem naszym przyrzekamy, utwierdzamy, na wieczne czasy. A ieślibyśmy (czego Boże uchoway) co przeciw prawom, wolnościom, artykułom, kondycyom wykroczyli, abo czego nie wypełnili: tedy obywatele Koronne oboyga narodu, od posłuszeństwa y wiary Nam powinney, wolne czyniemy.

18. Stanowiono y pisano to wszystko przez Rady Koronne oboyga narodu, Rycerstwo y Stany wszech Państw do Korony należących, na konfederacyj w Kijowie założonej, pod Warszawą przy wsi Kamionney, dnia ... , roku Bożego, dwa tysiące trzynastego.


/-/ Karol I Józef Radziwiłł,
z Bożej łaski i woli Narodu Król Polski, Wielki Książę Litewski,
Książę Ruski, Pruski, Mazowiecki, Żmudzki, Kijowski, Wołyński,
Podolski, Podlaski, Inflancki, Smoleński, Siewierski, Czernihowski etc. etc. etc.

/-/ August Bierzyński Medycejski
Kanclerz Wielki Rzeczypospolitej Obojga Narodów,
Marszałek Wielki Koronny

/-/ Markos Viktorjosigos apo Zep
Marszałek Królewski Litewski

/-/ Wawrzyniec Piotr I Medycejski,
Prymas Rzeczypospolitej Obojga Narodów,
arcybiskup metropolita gnieźnieński, biskup wileński etc, etc.

/-/ Emilia apo Zep z domu Radziwłł
Obrazek

/-/ Marek Paweł Wiktorowicz
Książę Urbino



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2754
Dołączył(a): 31 sie 2011, 10:44
Medale: 13
Order Orła Białego (1) Order Świętego Stanisława (1) Order Virtuti Militari II (1)
Królewski Order Złotej Ostrogi (1) Order Zasługi RON I (1) Order Świętego Jerzego I (1)
Order Świętego Jerzego II (1) Order Księcia Włodzimierza II (1) Krzyż Monarchii I (1)
Medal Bene Merentibus (4) (1) Medal 100 lat niepodległości (1) Gwiazda Inflant (1)
Gwiazda Mołdawii (1)

kuchnie na wymiar kalwaria zebrzydowska

Powrót do Prawa kardynalne

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 0 gości