Zbroje Rycerskie

Zbroje Rycerskie

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 15:47

Zbroje Rycerskie
Arthur margrabia Ogończyk

Zbroja rycerska to rodzaj uzbrojenia ochronnego ludzkiego ciała zabezpieczającego przed ciosami różnych rodzajów broni, wykonywanych z kutych sztywnych blach (w odróżnieniu od miękkiego pancerza), używanego przede wszystkim do boju, do turniejów, do celów ceremonialnych oraz paradnych.

Kompletna zbroja zakrywająca całe ciało, składa się z: hełmu z zasłoną, kirysu (złożonego z naplecznika i napierśnika), naramienników, taszki naramiennej, opach, nałokcic, zarękawi, rękawic, fartucha, taszek, nabiodrków, nakolanków, nagolennic i trzewików

Obrazek

Zbroja płytowa
Obrazek

Zbroja łuskowa zwana karaceną
Obrazek

Półzbroja husarska z XVII wieku



 

Re: Zbroje Rycerskie

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 15:52

Zbroje Rycerskie
Arthur margrabia Ogończyk

Zbroja gotycka turniejowa z XV w

Obrazek

Kolczuga towarzysza pancernego

Obrazek

kolczuga ozdobna z połowy XVII wieku

Obrazek

kirys

Obrazek



 

Re: Zbroje Rycerskie

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 15:56

ZBROJA część I
Kasper Denhoff

Zbroja – część pasywnego uzbrojenia ochronnego wojowników, stosowana od starożytności do ok. XVII wieku. W Polsce przetrwały aż do wieku XVIII jako zbroje husarskie i kolczugi pancernych.

Elementy zbroi pojawiały się później, jednak były to odosobnione przypadki. Na XVIII oraz XIX-wiecznych polach bitew walczyli ciężkozbrojni jeźdźcy, kirasjerzy, na wyposażeniu których były kirysy oraz skórzane bądź żelazne hełmy – tzw. kaski. Podczas I wojny światowej uprzywilejowani oficerowie zaopatrzeni byli w tzw. pancerze okopowe, które miały za zadanie osłaniać dowódców przed m.in. pociskami szrapnelowymi. Pod koniec XX wieku wrócono do idei wykorzystywania pancerzy w uzbrojeniu żołnierzy w postaci płyt ceramicznych lub tytanowych uzupełniających kamizelki kuloodporne.

Termin "zbroja" jest nieprecyzyjny, ponieważ niektórzy bronioznawcy (np. Andrzej Nowakowski w Uzbrojenie średniowieczne w Polsce) wprowadzają podział na dwa odrębne typy uzbrojenia ochronnego: pancerza jako ochrony elastycznej, oraz zbroi wykonanej ze sztywnych elementów. Ów podział jest dość płynny, zaś w obiegowym znaczeniu oba pojęcia są tożsame.

Pancerze:

Zbroja skórzana - rodzaj zbroi, wykonanej z grubej sztywnej skóry. Czasem nabijanej ćwiekami lub nitami. Skórę zwykle utwardzano poprzez gotowanie w wosku

Zbroja lamelkowa (zbroja płytkowa) także pancerz lamelkowy - uzbrojenie ochronne wywodzące się od pancerza łuskowego.

Przypuszczalnie wynaleźli ją i rozpowszechnili Asyryjczycy w 1 poł. ostatniego tysiąclecia p.n.e. Zbudowana była z setek podłużnych płytek - zbrojników, niekiedy na górze zaokrąglonych (stosunek ich długości do szerokości wynosił często 5:1). Płytki wykonywane były żelaza, brązu, skóry lub rogu. Każda miała 8-12 niewielkich otworów u dołu, u góry, po bokach i na środku, między którymi przewlekano skórzane rzemienie, sznurki lub drut i w odpowiedni sposób (odmienny dla różnych kultur) łączono z sąsiednimi płytkami w rzędy. Długość owych rzędów zależała od tego, które miejsce miało być chronione. Rzędy te następnie łączono wertykalnie tak, że zachodziły na siebie górnymi krawędziami. To rozwiązanie konstrukcyjne i brak integralnego podkładu skórzanego czy tekstylnego różniło pancerz lamelkowy od łuskowego. Rozcięcie umożliwiające jego założenie znajdowało się z przodu lub po bokach. Pancerz miewał różną długość, mógł też posiadać rękawy.

Tego typu pancerze mozna zobaczyć na Asyryjskich reliefach bitewnych z Niniwy i Nimrud ukazujących przewagi Asurnasirapli i Aszurbanipala (VIII wieki VII wiek p.n.e). Używali ich Egipcjanie oraz ciężkozbrojni jeźdźcy katafrakci. Szybko się rozpowszechniły, wielką popularność zyskały również w centralnej Azji. Ich użytkownikami byli jeźdzcy konni armii koczowniczych - zwłaszcza Awarowie, Scytowie, Sarmaci, Mongołowie oraz wikingowie.

Prostota konstrukcji przy równoczesnej dobrej ochronie spowodowały, że spotykana była na terenie Azji jak i Europy, głównie wschodniej).

Obrazek LAMELKOWA

Obrazek technika mocowania



 

Re: Zbroje Rycerskie

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 15:59

ZBROJA część II
Kasper Denhoff

Kolczuga – zwana inaczej pancerzem kolczym. Jest to zbroja, która według jednych źródeł historycznych została wynaleziona przez Celtów ok. V w. p.n.e., inne źródła przyjmują, iż pochodzi ze Wschodu. Niewykluczone jest, że powstała niezależnie w obu tych miejscach.

Jeśli chodzi o krój, można kolczugi podzielić na trzy podstawowe typy:

* krój rzymski - najpopularniejszy krój kolczugi, mający postać tuniki, podtrzymywanej pasem przenoszącym ciężar z barków na biodra. Większość (jeśli nie wszystkie) kolczug europejskich z okresu średniowiecza opartych było na kroju rzymskim.
* krój celtycki - z charakterystyczną "kurtynką" na ramionach. Kolczug takich używały, we wczesnym średniowieczu, ludy pochodzenia celtyckiego a także niektóre plemiona germańskie.
* krój grecki - mający postać koszulki kolczej, spinanej z na ramionach i po bokach mosiężnymi klamrami. Krój używany głównie przez wojowników bizantyjskich.

Kolczuga ma postać koszulki kolczej z rękawami, czasem z kapturem oraz płatami kolczymi osłaniającymi uda aż do kolan. Zbudowana jest z kilkunastu tysięcy małych kółek żelaznych zazwyczaj o średnicy 5-15 mm, choć znajdowano nawet kółka o średnicy do 50 mm, które są splatane w taki sposób, aby łączyć się z kilkoma sąsiednimi. Kółka tworzono z drutu, nawijanego na pręt odpowiedniej średnicy, zaś końce rozpłaszczano i nitowano lub łączono na gorąco. Generalnie w różnych epokach stosowano nieco zmodyfikowane sposoby wyrobu kolczug.

Kolczugi używano w starożytności, gdzie prócz wspomnianych Celtów wykorzystywali ją także Rzymianie (tzw. lorica hamata) oraz Persowie. W średniowieczu stanowiła jeden z podstawowych typów zbroi, w Polsce pojawiła się już w IX wieku.

Średniowieczna kolczuga europejska występowała w wielu odmianach, zaś jej krój znacznie zmieniał się na przestrzeni dziejów.

* IX-XI wiek: forma tuniki sięgającej poza kolana, rękawy do łokci, kaptur i nogawice kolcze; występują trzy rozcięcia - z przodu i tyłu ułatwiające dosiadanie konia oraz z lewej strony umożliwiające dobywanie miecza
* XI wiek: kolczuga ulega wydłużeniu, poły sięgają do połowy łydki, stosunkowo długie rozcięcie z przodu i z tyłu ułatwia dosiad konia
* XII wiek: zaczęto stosować kolczugi o długich rękawach z rękawicami kolczymi na końcu. Ochronę nóg zaczynają stanowić nogawice kolcze.
* XIII wiek, 2 poł.: kaptury kolcze stanowią oddzielny element kolczugi mocowany za pomocą rzemienia na lewym policzku
* 2 poł. XIV wieku: stosunkowo szybkie wypieranie kolczugi przez zbroję płytową, dającą znacznie lepszą ochronę ciała rycerza
* XVII wiek: w Polsce kolczuga wraca do łask, w dużej mierze dzięki wpływom wschodnim, znajduje zastosowanie wśród chorągwi jazdy pancernej (do XVIII wieku); forma uległa niewielkim zmianom, rękawy zostały skrócone (do łokci), pozostało wycięcie z tyłu i z przodu umożliwiające dosiadanie konia, czasem wręcz część tylna była krótsza od przedniej.

Ciekawostką jest fakt, iż mimo znacznego postępu technologicznego idea wykorzystania kolczugi jako elementu ochronnego powróciła w XX wieku. W 1920 roku w Polsce, w ramach 5 Pułku Ułanów sformowano pluton ułanów pancernych. Dwudziestu ułanów wyposażono w kolczugi oraz hełmy typu francuskiego wz. 1915 Adrian.

Nieprawdą jest jakoby pełna kolczuga ważyła 30 kg. Faktyczna masa pełnej kolczugi nitowanej, ze zintegrowanym kapturem i rękawicami, rzadko przekraczała 13 kilogramów.

Obrazek



 

Re: Zbroje Rycerskie

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 16:01

ZBROJA część III
Kasper Denhoff

Zbroja łuskowa ( Karacena) – rodzaj pancerza wykonanego z dużej liczby łusek naszytych lub w inny sposób przytwierdzonych do podłoża skórzanego lub wykonanego z innego mocnego materiału.

Ten rodzaj uzbrojenia obronnego pojawił się przed nową erą w stepach. Na kolumnie cesarza Trajana przedstawiono jazdę Roksolanów w zbrojach łuskowych. W jednostkach posiłkowych armii rzymskiej pancerz ten stosowano dosyć często. Przejęty przez Germanów nie zaniknął i rozpowszechnił się w Europie około XI wieku, jest bardziej elastyczny niż pancerz lamelkowy, a zapewnia lepszą ochronę niż kolczuga.

Obrazek



 

Re: Zbroje Rycerskie

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 16:05

ZBROJA część IV
Kasper Denhoff

Zbroja turniejowa nie różniła się w zasadzie niczym od zbroi bojowej średniowiecznego rycerza. Była to więc typowa zbroja płytowa z hakiem do zawieszenia ciężkiej kopii na wysokości prawej piersi. Oczywiście i kształt i wygląd oraz zdobienie zmieniały się w ciągu stuleci, co w ikonografii najłatwiej dostrzec w kształtach hełmów. Różniły się też zbroje w zależności od tego, czy był to turniej pieszy lub konny, na miecze, topory, czy ten najbardziej klasyczny – w szrankach na kopie.

Szczególne charakterystyczne są zbroje turniejowe do walki konno. Charakteryzowały się nietypową budową. Dążono do jak największej opływowości formy, tak by kopia się po nich ześlizgiwała. Dozbrajano również niektóre części zbroi dodając płyt uzupełniających. Wzmacniano tak głównie część lewą, szczególnie hełm, naramiennik i nałokietnicę, jako że te części przyjmowały na siebie uderzenie kopii przeciwnika. Tak zmodyfikowana zbroja nie nadawała się za dobrze do innego rodzaju walki z powodu ograniczeń ruchu.

Szeregowe rycerstwo pojedynkowało się najczęściej w zbroi, którą zazwyczaj wkładało do boju. Zbroja (a do tego dochodziło jeszcze okrycie konia) kosztowała majątek. Ale wielcy panowie posiadali po kilka zbroi na różne okazje. I tak np. król Anglii Henryk VIII miał ich 7, cesarz Maksymilian Habsburg 9, a Federico da Montefeltro, książę na Urbino 4. Słynny Zawisza Czarny z Garbowa swą słynną, na czarno szmelcowaną zbroję, wkładał tylko na turnieje. Rycerz tej sławy nie mógł sobie pozwolić, by na turnieju pokazać się w blachach klepanych po jakimś uderzeniu cepem czy toporem.

Tak więc zbroja turniejowa nie różniła się zasadniczo od bojowej, za wyjątkiem tego że w przypadku zbroi turniejowej liczyła się przede wszystkim ochrona, a nie mobilność, przez co zbroje turniejowe były czasem kilkukrotnie cięższe niż ich bojowe odpowiednik (stąd też pochodzi mit o niemożności wstania po przewróceniu w zbroi płytowej, choć w przypadku zbroi turniejowej takie przypadki się zdarzały), inna była natomiast kopia, którą – zamiast typowego ostrza – wieńczył stalowy trójnik, który gwarantował, że pancerz nie zostanie przebity, a trafiony najwyżej (o co chodziło) wyleci z siodła.

Zbroja turniejowa straciła byt wraz z zaprzestaniem organizowania turniejów, czyli wtedy (pocz. XVI wieku), gdy rycerstwo utraciło wszystkie swe atrybuty poza nazwą.



 

Re: Zbroje Rycerskie

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 13 gru 2010, 16:07

ZBROJA część V
Kaspre Denhoff

Zbroja końska - końskie uzbrojenie ochronne, nazywane też ladrami lub ladrowaniem.

Znane było już w starożytności. W Europie Zachodniej zaczęto je stosować w XIII w. Początkowo zbroja końska miała postać watowanego kropierza, później - kolczej plecionki. W XV w. i w I połowie XVI w. uzyskała ostateczną formę pełnej zbroi płytowej.

Składała się najczęściej z przedpierśnia (blachy osłaniającej pierś zwierzęcia), blachy tylnej chroniącej zad, z dwóch blach bocznych łączących przednią i tylną część zbroi, a także z naczółka (chroniącego łeb) oraz folgowego nakarczka. Całość łączona była nitami i zawiasami.

Obrazek



 

Re: Zbroje Rycerskie

Postprzez Henryk Horoch » 28 cze 2011, 15:55

Napierśnik typu anima z przełom XVI i XVII wieku
Napierśnik husarski w typie anima. Dwunastofolgowy, z wąskimi folgami od 7- 10 cm w formie długich pasów, które zachodzą na siebie od dołu do góry; łączonych ze sobą od wewnątrz przy pomocy skurzanych pasków i nitów. Dolna folga posiada wywiniętą krawędź. Na środku każdej folgi znajduje sie załamanie, które przy złożeniu tworzy ość napierśnika. Na tej ości, przy każdej foldze, znajduje sie nit mocujący. Kolejne dwa rzędy nitów biegną równolegle po lewej i prawej stronie. Sześć górnych folg krótszych, z zamocowaną do nich boczną osłoną wzmacniającą, również przynitowaną, która dopasowuje je do pach. Górna folga wygięta w delikatny łuk, z wywiniętą krawędzią. Przymocowane do niej dwie klamerki do zapinania pasków biegnących od naplecznika. Waga: 8 kilogramów.

(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Zbroje Rycerskie

Postprzez Henryk Horoch » 28 cze 2011, 16:20

Półzbroja pikinierska czerniona z XVII wieku
Morion niemiecki, typu czółenkowego; dzwon wraz z grzebieniem i daszkiem wykonany z dwóch blach łączonych na górnej krawędzi grzebienia. Na bocznych płaszczyznach dzwonu trybowane lilie. Z tyłu u nasady grzebienia tuleja do zamocowania pióropusza. Wzdłuż dolnej krawędzi dzwonu, równolegle do linii daszka, po 6 żelaznych nitów z podkładkami mosiężnymi w formie sześciolistnych rozet (z lewej 5 zachowanych podkładek, z prawej tylko 1); nity służyły do zamocowania wewnętrznego materacowania i dwóch policzków (brak). Grzebień i płaszczyzny lilii polerowane, reszta czerniona.
Napierśnik kuty, czerniony, z pionową ością pośrodku. Krawędzie przy wykrojach na ręce i szyję wydatne. U dołu półokrągło odgięty fartuszek z trzpieniem i haczykiem do zamocowania taszek; krawędzie fartuszka wydatne. Taszki z imitacją folg i nitów, przymocowane są za pomocą skórzanych pasków (po dwa na każdą taszkę) do blachy odpowiadającej profilem fartuchowi napierśnika i posiadającej wycięcie na trzpień i pierścień na haczyk. Waga 3,8 kilograma

(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Zbroje Rycerskie

Postprzez Henryk Horoch » 28 cze 2011, 17:17

Szyszak husarski z XVII wieku
Szyszak husarski typu węgierskiego z początków XVII wieku. Dzwon wykuty z jednego kęsa stali, ozdobiony promienisto rozchodzącymi się żeberkami i wypukłymi pręgami; szczyt zakończony okrągłą blaszką z trzpieniem i guzkiem. Na gładkim otoku umocowana jest z lewej strony tuleja do zamocowania pióra. Daszek przynitowany do dzwonu, szeroko rozchodzący się na boki, zakończony w szpic; tuż nad nim, pośrodku mocowanie nosala regulowane śrubą, górny koniec nosala wyprofilowany w liść bzu. Nakarczek szeroki, czterofolgowy, mocowany do krawędzi dzwonu nitami. Policzki zwężające się ku dołowi, zakończone okrągło, pośrodku migdałowata wypukłość z otworkami.

(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Następna strona

kuchnie na wymiar kalwaria zebrzydowska

Powrót do Muzeum Wojska

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 2 gości