System monetarny w okresie XIV - pocz. XVI w.
dukat Władysława Łokietka - Jedyny znany egzemplarz
grosz praski = 12 parwusów czeskich
grosz praski (obrachunkowy) = 12 denarów
grosz krakowski = 16 denarów do 1380 roku; 18 denarów po 1380 roku
kwartnik = 1/2 grosza krakowskiego
ternar* = 3 denary
denar = 2 obole
* pojawił się za panowania Władysława Jagiełły
System monetarny za panowania Zygmunta I Starego
Panowanie Zygmunta I Starego przypada na poczatek reformy monetarnej w Europie a co za tym idzie początku okresu złotowego. Zmiany te dokonały się na skutek dewaluacji grosza, co pociągnęło za sobą konieczność pojawienia się nowej grubej monety, którą możnaby się łatwo posługiwać w handlu. Siłą napędową pojawienia się nowego pieniądza było również odkrycie nowych bogatych złóż srebra w Europie. Wartość nowej monety postanowiono zrównać z wartością dukata, co przy ówczesnym kursie wymiany oznaczało, że nowa moneta srebrna musi ważyc 29 g.
Na masową skale bicie tych monet rozpoczęto w czeskim mieście Joachimstal, od czego pochodzi ich nazwa Joahimstaler Munze, co w skrócie i po spolszczeniu daje nazwę nowej walucie - Talar.
Ówczesne jednostki monetarne:
dukat (czerwony złoty) = 45-51 groszy (cena zmienna)
talar = ok.30 groszy (cena zmienna)
złoty = 30 groszy (wartość obrachunkowa)
szóstak =6 groszy
trojak = 3 grosze
grosz = 1/30 złotego = 3 szelągi
szeląg = 1/3 grosza = 2 ternary = 6 denarów
ternar = 1/2 szeląga = 3 denary
denar = 1/6 szeląga = 1/18 grosza
Grosz litewski Zygmunta Starego