Otwarta Księga Poezji Rzeczypospolitej

[Bartolomeusz Kościuk]

„O, nox placida”

Bartolomeusz Kościuk

Noc stoi portem ze skáł iamy wysuwanym,
Spróbuy mur zderzyć – Tyś słońcem zaślepiany.

[Kajetan Sikorski]

Poezje sarmackie pars seconda zbierają wszystkie utwory, które nie weszły w skład Poezji sarmackich Augusta Medycejskiego z 2017 roku. Utwory są podzielone tematycznie, i tak w danym rozdziale znajdują się następujące treści, odpowiednio:

De amore - traktujące o miłości
De patria - o Rzeczpospolitej
De prospectu et natura - opisujące krajobraz lub naturę
De Deo et fede - związane z religią chrześcijańską
De mortuis - o śmierci i zmarłych
Satirae - satyry
Varia - pozostałe utwory.

Ze względu na ograniczenia w kustoszu musiałem podzielić całość na dwie części.

Część 1.



Część 2.

[Wilhelm Zygmunt von Zugdam]

Tytuł dzieła
Oda do Jana
Autor
Wilhelm Zygmunt von Zugdam

O nasz drogi Janie!
O nasza radości!
Znają ciebie panie,
W całej twej świetności!

O nasz drogi Janie!
Ojcze nieszczęśliwy!
Zadrwił z ciebie panie,
Los zły-niegodziwy.

O nasz drogi Janie!
Piękne twoje treny!
Nigdy już krajanie,
Nie zniosą ze sceny!

O nasz drogi Janie!
Panie Kochanowski!
Wdzięczniśmy niezmiernie,
Za te twoje troski.

O nasz drogi Janie!
Żeśmy wdzięczni tobie!
Za te hymny twoje!
Choć spoczywasz w grobie!

O nasz drogi Janie!
Piękne twoje fraszki!
Pamiętamy dobrze,
Te słowne igraszki!

[Fryderyk Orański]

Pieśń o królu Konradzie

Friedrich von Baden

Niech zabrzmią dzwony w całej Rzeczypospolitej,
Bo Król Konrad powrócił, początek to historii niesamowitej!
Po Stanisławie, który w sercach na zawsze zostanie,
Nowy władca, stary duch, w obliczu ludu staje.

Król Konrad, na tronie znowu zasiada,
Wielki władca, wspaniałym narodem włada.
W trzeciej kadencji swą mądrość pokaże,
Nie straszni są mu wrodzy mocarze!

Rządy wznosi na chwałę, na dobro i sprawiedliwość,
Miasta rosną w potędze, a chłopstwo chwali jego dobrotliwość.
Zgodą na sejmie dźwięczy głos króla mądrego,
Znowu wjedzie na pola, ujrzymy go zwycięskiego.

Król Konrad, na tronie znowu zasiada,
Wielki władca, wspaniałym narodem włada.
W trzeciej kadencji swą mądrość pokaże,
Nie straszni są mu wrodzy mocarze!

W pokoju, wojnie, na długie lata w pamięci.
Dobry duchem, chwalą go święci,
Z władzą niepojętą, lecz sercem sprawiedliwym,
Konrad Radziwiłł, królem na wieki pozostanie żywym!

Król Konrad, na tronie znowu zasiada,
Wielki władca, wspaniałym narodem włada.
W trzeciej kadencji swą mądrość pokaże,
Nie straszni są mu wrodzy mocarze!

[Fryderyk Orański]

Pieśń o wojnie z Kałgą Krymskim

Friedrich von Baden

Gdy wieść po stepach lotem chyżym grzmi,
Że Kałga z Krymu na wojnę już brzmi,
Świętą ją zwą, lecz kłamstw pełna jest,
Podstępem zbudowali swój gniewny gest.

Król Konrad pierwszy z chorągwią w dłoni,
Na czele Rzeczypospolitej trwoni
Czas na pokoje – na wojny czas,
Gdy wrogów chmura otacza nas.

Maurycy Orański, hetman nasz mężny,
Rozumem wielkim, choć los był cięży,
Na czele wojsk rusza w stepowy wiatr,
By bronić honoru ojczystych krat.

Gdzie są rycerze, bitni żołnierze,
Gdzie ich męstwo i siła,
Z nimi pospołu, poszła do dołu
W grobie się położyła, Rzeczpospolita.

A Kałga Krymski, w swym złotym pałacu,
Zwiódł chanat cały w wojennym amoku,
Lecz nie wie, że w ogniu i w stepie kurz,
Wielka Rzeczpospolita przyniesie mu burz.

Najwyższy panie, Mocny hetmanie,
Dobądź oręża twego,
Uśmierz pogany, ulecz nam rany,
W sławie imienia swego

Więc bracia, stawajcie, na konia kto żyw,
W tej wojnie ojczyzna bez was nie przetrwa dni,
Sarmacka potęga to zbroja i miecz,
Niech Kałga wie, że nasz naród wiecznie będzie trwać.

[Fryderyk Orański]

CRIMEN

Hubert Szablarczyk - Hrychowicz
Opublikował: Friedrich von Baden

Słuchaj, murze stary i mchem pokryty!
Słuchaj i wieżo, niemal zawalona:
Z waszych to szczytów już inakie szczyty
Widać. Mieścino, tyś otoczona!
A kto otacza, otaczać niesyty;
Tyle mi dobrze, że podniesiona
Jest nad tamtymi chorągiew miru -
Czuć, nie szablą bawią się, lecz lirą.

A inni patrzą, w myślach obliczają,
Czyli to prawda, czyli tak da się.
Że prawi, próżno nie nazywają
Szubrawcą Rzeczy, choć im to zda się -
Zdolni rozeznać, swą gnuśność poznają,
A on ją tepi, choć nie w dobrym czasie.
Powstaje z krzeseł bogato zdobionych -
Sam świadkiem, że także rozklekconych!

Znać, można wszystko z czasem poposiadać,
Byle mieć dowcip i w ładzie humory,
Nadto z bliźnimi się zbliźnić, dogadać,
Gdy starsi karcą, nie skakać do nory,
Sobie i innym trudu kiedy zadać,
Do bitki, do pitki być zawsze skorym -
Tak się dorabia, tak się dobywa!
Że ktoś się trapi - jego to dziwa.

Święta Prywato, co Pospolitej
Rzeczy wspomagasz rosnąć, z pewnością!
Przydawaj chwały! Przydajże mu tej,
Która przerasta królików godnością -
Bo mieć świadomość potęgi niezbytej,
Którą pokonać można nieprawością -
Toć być mocarzem, toć być Lwem Judy!
Zimne rachunki to nowe cudy.

Crimen si laesae factum maiestatis,
Dicam sincere - potestis nulla:
Nullumque si me Varsoviae damnatis;
Patriarcha es - nihil mi bulla...
Nunc conscientia meae pietatis
Clamat: Anima tua est pulla!
Pulla favilla, cras dolorosa! -
Unde tetigit me realiosa.

[Fryderyk Orański]

Na martwotę Rzeczypospolitej

Friedrich von Baden

Gdzież te czasy, gdy sejmowe gwary
Niosły wolność przez szlacheckie dworki?
Gdzież te zajazdy, hetmańskie sztandary,
Gdzież te spory, co rozpraszały mroki?

Puste ławy, zamilkłe sejmiki,
Znicz nadziei ledwo tli się w dłoni.
Słowo gaśnie, jak stepowe ryki,
A duch dawny z mgły się gdzieś odsłoni.

Ojców chwała w księgach się kurzyła,
Husarskie skrzydła pyłem przywalone.
Nikt nie słyszy, jak Wisła nas nuciła,
Nikt nie wspomni, co sercem przeznaczone.

Szlachta w letargu, kontusz wsadzony do pokrowca,
Szabla rdzą zżarta, w skrzyni zardzewiała.
Czyż nikt nie zerwie się z ciemnego grobowca,
By znów fraza liberum veto grzmiała?

Piszą nieliczni, atramentem łez,
Na pergaminie zżółkłym od upływu lat.
Czyż nikt nie podsyci ognia tego kres,
Gdzieś pod lodem rozpaczy i stertą szmat?

O, Rzeczpospolita! Wstań z martwego snu,
Niech znów dzwon na wieży zbudzi śpiące rody.
Niechaj płomień twój błyśnie u szczytu,
A słowo niech brzmi – choćby z głębi zagrody!

„Vanitas vanitatum” – szeptają dęby,
Lecz w korzeniach starych sok wciąż płynie.
Wystarczy iskra, by odżyły gleby,
By znowu wolność śpiewała w kantynie.

[Fryderyk Orański]

Głuchoniemi - fraszka

Friedrich von Baden

Obywatele w letargu trwają,
Tego testu oni nie zdają.
Choć kraj huczy próżną ciszą –
Lecz oni nawet szeptu nie słyszą!