Manewry w Lunano

[Michał Franciszek Lubomirski-Lisewicz]

W związku z powstałym zamieszaniem i fałszywymi informacjami rozkazuję naszym wojskom:

• Odbyć ćwiczenia.
• Przeprowadzić rozpoznanie we wsiach Księstwa w celu zbadania możliwości wystąpienia buntów.
• Pana namiestnika Konrada Radziwiłła proszę o zdanie raportu odnośnie do rzeczonego rozpoznania, jak i ćwiczeń oraz w sprawie określenia sprawności bojowej oddziałów stacjonującej w Księstwie Urbino Dywizji Białoruskiej.

Proszę, by ćwiczenia te rozpoczęły się w ciągu najbliższych dni, nie wcześniej jednak niż w dniu jutrzejszym, po dzisiejszym Święcie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Warszawa, dn. XV VIII R.P. MMXXII

/-/ Michał Lubomirski
Hetman Wielki

[Konrad Radziwiłł]

Raport

Cwiczenia odbyły się tego ranka jak codziennie, popołudniu natomiast, wojska wyjechały na patrole, ludność była wielce zdziwiona kiedy pytano ich o rzeczy związane z buntem. Większość mieszkańców jest bardzo szczęśliwa z paroma wyjątkami które są poprostu zadowolone.

Dywizja jest przez manewry w praktycznie gotowości bojowej i mogą ją osiągnąć w godzinę. Sprawność bojowa jest znakomita.

[Konrad Radziwiłł]

W związku z groźbami z Rotrii, wojska, które były już w gotowości bojowej, czekały na dalsze rozkazy.

[Konrad Radziwiłł]

W cieniu wiekowych lasów Urbino, na rozległej równinie, odbywały się manewry wojskowe. Porucznik Konrad Radziwiłł stał na wzgórzu, obserwując z zaciekawieniem ruchy swoich oddziałów. Rozkładał mapę na starym drewnianym stole, śledząc każdy ruch piechoty i jazdy.

Pole manewrów było pogrążone w ciszy, przerwanej tylko odgłosami toporów, gdy piechota rozstawiała obozy, oraz rykiem koni, gdy jazda przemierzała teren w poszukiwaniu dogodnych pozycji. Porucznik Radziwiłł obserwował z dumą, jak jego żołnierze wykonywali skomplikowane formacje i manewry, demonstrując doskonałą dyscyplinę i umiejętności.

[Konrad Radziwiłł]

Dzisiejszego dnia sprawdzono stan dywizji, liczenie broni, koni, ludzi, sprzętu. Okazało się, iż brakuje paru ludzi. Natychmiast odpowiedzialni za nich przełożeni zostali surowo zdyscyplinowani. Po około 10 minutach odnalazłem z moim adiutantem zagubionych. Urządzili sobie piknik z miejscowymi dziewczynami. Plotki od razu się rozeszły i cały dywizjon ciągle z tego żartował. Jednakże kara nie ominęła "uciekinierów" i zostali surowo zdyscyplinowani. Zagrożenia w Urbino od dawna już nie było i wojsko powoli się bardzo rozluźniało.
Wszyscy z niecierpliwieniem czekali powrotu do Rzeczpospolitej.

[Konrad Radziwiłł]

Wojska dzisiaj rano odbyły musztrę, popołudniu natomiast wyruszono na wielogodzinny marsz wokół Urbino.

[Konrad Radziwiłł]

Dzisiaj cała dywizja robiła ćwiczenia marszowe, cały poranek marszowano wokół całego Urbino.

[Maurycy Orański]

W obozowisku pojawił się z niezapowiedzianą hetman. Gość przypatrywał się ćwiczeniom Białorusinów.

[Konrad Radziwiłł]

Zwiadowcy natychmiast powiadomili rotmistrza o wojskowym z grupą jezdzow przyglądającym się manewrom. Radziwiłł z grupą adiutantów natychmiast wyruszył zbadać sytuację. Już z daleka zauwazyl i rozpoznal jednorękiego dowódcę. Natychmiast po podjechaniu do Hetmana zeskoczył z konia i rzekł:
- Mości Hetmanie, nasi ludzie w Urbino chcą wracać do rodzin i do Ojczyzny, słyszę dużo skarg na klimat i na brak powrotu pomimo zaniku zagrożenia. Dyscyplina, jaka narzuciłem, spowodowała, iż nie było nigdy żadnych buntow. Oczekuje rozkazów Panie.

[Maurycy Orański]

Hetman odrzekł utrzymując twarz pozbawioną wyrazu:
-Widzę że wojsko karne i dobrze wyszkolone. Gratulacje, Mości Rotmistrzu. Poczekajcie jeszcze kilka dni. Ja skontaktuję się z flotą litewską. Wy, jako Kanclerz zadbajcie proszę że Austriacy przepuszczą was do Triestu, jak kiedyś.-
-Na razie niech zajadą w okolice Fossombrone. Opróżni się zamkową piwnicę- dodał z uśmiechem.